ĐỨC GIÁO HOÀNG PHANXICÔ - GIÁO LÝ VỀ SỰ PHÂN ĐỊNH: TỰ BIẾT MÌNH
Anh chị em thân mến,
chào buổi sáng!
Chúng ta hãy tiếp
tục khám phá chủ đề về sự phân định. Lần trước chúng ta đã xem xét việc cầu
nguyện, được hiểu là sự thân tình và tin tưởng vào Chúa, như một yếu tố không
thể thiếu. Việc cầu nguyện, không giống như vẹt nói, nhưng là sự thân tình và
tin tưởng vào Chúa; việc cầu nguyện của con cái với Cha của chúng; việc cầu
nguyện với một trái tim rộng mở. Chúng ta đã thấy điều này trong bài giáo lý
trước. Hôm nay, tôi muốn nhấn mạnh, theo cách gần như bổ sung, rằng sự phân định
tốt cũng đòi hỏi sự tự biết chính mình.
Biết chính mình.
Điều này không dễ dàng. Thật vậy, sự phân định liên quan đến các khả năng của
con người chúng ta: trí nhớ, trí tuệ, ý chí, tình cảm. Thông thường, chúng ta
không biết cách phân định vì chúng ta không hiểu rõ bản thân mình, và do đó
chúng ta không biết mình thực sự muốn gì. Anh chị em đã thường nghe: “Nhưng người
đó, tại sao người đó không sắp xếp cuộc sống của mình? Người đó chưa bao giờ biết
mình muốn gì ...” Dù không đến mức cực đoan như vậy, nhưng chúng ta cũng không
biết rõ mình muốn gì, chúng ta không biết rõ bản thân mình.
1. Trở ngại lớn nhất
là không hiểu rõ bản thân
Đằng sau những
nghi ngờ về mặt tâm linh và khủng hoảng nghề nghiệp, thường không có đủ nối kết
giữa đời sống tôn giáo và chiều kích nhân linh, nhận thức và cảm xúc của chúng
ta. Một tác giả viết về tâm linh đã lưu ý rằng có bao nhiêu khó khăn về chủ đề
phân định chỉ ra những vấn đề khác, cần được nhận ra và khám phá. Tác giả này
viết: “Tôi đã đi đến kết luận rằng trở ngại lớn nhất đối với sự phân định thực
sự, và sự tăng trưởng thực sự trong việc cầu nguyện, không phải là bản tính vô
hình của Thiên Chúa, mà là thực tế rằng chúng ta không hiểu rõ bản thân mình,
và thậm chí không muốn hiểu bản thân mình như chúng ta thực sự là. Hầu như tất
cả chúng ta đều ẩn sau một chiếc mặt nạ, không chỉ trước mặt người khác, mà cả
khi chúng ta nhìn mình trong gương” (xem Thomas H. Green, Weeds Among the
Wheat, 1984). Tất cả chúng ta đều bị cám dỗ đeo mặt nạ, ngay cả trước mặt chính
mình.
Việc quên mất sự
hiện diện của Thiên Chúa trong cuộc sống của chúng ta đi đôi với sự thiếu hiểu
biết của chúng ta về bản thân mình - phớt lờ Chúa và phớt lờ chính mình - không
biết về các đặc điểm tính cách và những mong muốn sâu sắc nhất của chúng ta.
2. Không khó để
hiểu bản thân
Hiểu bản thân
không khó, nhưng rất tốn công: đòi hỏi phải kiên nhẫn tự vấn. Nó đòi hỏi khả
năng dừng lại, “vô hiệu hóa chế độ lái tự động”, để có được nhận thức về cách
hành động của chúng ta, về những cảm xúc ẩn chứa bên trong chúng ta, về những
suy nghĩ lặp đi lặp lại chi phối chúng ta, và thường là vô thức. Nó cũng đòi hỏi
chúng ta phải phân biệt giữa cảm xúc và khả năng tâm linh. “Tôi cảm thấy” không
giống như “Tôi xác tín”; “Tôi thấy muốn” không giống như “Tôi muốn”. Vì vậy,
chúng ta nhận ra rằng quan điểm của chúng ta về bản thân và về thực tại đôi khi
có phần méo mó. Nhận ra điều này là một ân sủng! Thật vậy, rất thường xảy ra
trường hợp những niềm tin sai lầm về thực tại, dựa trên những kinh nghiệm trong
quá khứ, ảnh hưởng mạnh mẽ đến chúng ta, hạn chế quyền tự do cố gắng đạt được
những gì thực sự quan trọng trong cuộc sống của chúng ta.
3. Mật khẩu của
cuộc sống tâm linh
Sống trong thời đại
máy tính, chúng ta biết rằng việc mật khẩu quan trọng như thế nào để vào được
các chương trình lưu trữ thông tin cá nhân và có giá trị nhất. Nhưng cuộc sống
tâm linh cũng có “mật khẩu” của nó: có những từ khóa chạm đến trái tim chúng ta
vì chúng ám chỉ đến những gì nhạy cảm nhất đối với chúng ta. Kẻ cám dỗ, tức là
ma quỷ, biết rõ những từ khóa này, và điều quan trọng là chúng ta cũng phải biết
chúng, để không rơi vào chỗ mà chúng ta không muốn. Cám dỗ không nhất thiết gợi
ý những điều xấu, mà thường là những điều ngẫu nhiên, được trình bày với tầm
quan trọng quá mức. Theo cách này, cám dỗ thôi miên chúng ta bằng sức hấp dẫn
mà những điều này khơi dậy trong chúng ta, những điều đẹp đẽ nhưng ảo tưởng,
không thể mang lại những gì chúng hứa hẹn, và do đó cuối cùng để lại cho chúng
ta cảm giác trống rỗng và buồn bã. Cảm giác trống rỗng và buồn bã đó là dấu hiệu
cho thấy chúng ta đã liều thân vào những con đường không đúng đắn, khiến chúng
ta mất phương hướng. Ví dụ, những con đường đó có thể là bằng cấp, sự nghiệp, các
mối quen biết, tất cả những thứ tự thân chúng đáng khen ngợi, nhưng nếu chúng
ta không được tự do, chúng ta có nguy cơ ấp ủ những kỳ vọng không thực tế, tỉ
như muốn khẳng định giá trị của mình. Ví dụ, khi bạn nghĩ về một nghiên cứu mà
bạn đang thực hiện, bạn chỉ nghĩ đến việc quảng bá bản thân, lợi ích của riêng
bạn, bạn có nghĩ đến việc phục vụ cộng đồng không? Chính nơi đó, người ta có thể
thấy được sự cố ý của mỗi người chúng ta. Nỗi đau khổ lớn nhất thường đến từ sự
hiểu lầm này vì không có điều nào trong số những điều đó có thể là sự đảm bảo
cho phẩm giá của chúng ta.
4. Biết mật khẩu
của trái tim mình
Anh chị em thân mến,
đây là lý do tại sao điều quan trọng là phải biết chính mình, biết mật khẩu của
trái tim mình, biết những gì chúng ta cảm nhận nhanh nhất, để bảo vệ mình khỏi
những kẻ hay đưa ra những lời này lẽ nọ nhằm cố thuyết phục và thao túng chúng
ta, nhưng cũng để nhận ra điều gì thực sự quan trọng đối với chúng ta, phân biệt
điều quan trọng đó với những xu hướng nhất thời hoặc những khẩu hiệu hào
nhoáng, hời hợt. Nhiều lần, những gì được nói trong một chương trình truyền
hình, trong một quảng cáo nào đó, chạm đến cõi lòng chúng ta và khiến chúng ta
đi theo con đường đó mà không còn tự do. Hãy cẩn thận về điều đó: tôi có tự do
không, hay tôi để mình bị lung lay bởi cảm xúc chóng qua, hoặc những thôi thúc nhất
thời?
5. Việc xem xét
lại lòng mình
Một trợ giúp
trong việc này là việc xét mình, nhưng tôi không nói về việc xét mình mà tất cả
chúng ta đều làm khi đi xưng tội, không phải xét mình như thế. Nghĩa là: “Tôi
đã phạm tội này, tội kia...”. Không phải như thế. Mà là việc xét mình chung sau
một ngày sống: điều gì đã xảy ra trong lòng tôi ngày hôm nay? “Rất nhiều điều
đã xảy ra...”. Điều nào? Tại sao? Chúng đã để lại dấu vết gì trong lòng tôi? Thực
hiện việc xét mình, đó là thói quen tốt, nghĩa là bình tĩnh xét lại những gì đã
xảy ra trong ngày, học cách ghi nhận, trong các lượng giá và lựa chọn của mình,
những gì chúng ta coi trọng nhất, những gì chúng ta đang tìm kiếm và lý do tại
sao tìm kiếm, và những gì rốt cuộc chúng ta tìm thấy. Trên hết, học cách nhận
ra điều gì làm thỏa mãn trái tim tôi. Điều gì làm thỏa mãn trái tim tôi? Vì chỉ
có Thiên Chúa mới có thể xác nhận giá trị của chúng ta. Ngài nói với chúng ta
điều này mỗi ngày từ trên thập giá: Ngài đã chết vì chúng ta, để cho chúng ta
thấy chúng ta quý giá biết bao trong mắt Ngài. Không có trở ngại hay thất bại
nào có thể ngăn cản vòng tay dịu dàng của Ngài. Việc xét mình có ích rất nhiều,
vì bằng cách này, chúng ta thấy rằng cõi lòng mình không phải là con đường để mọi
thứ trôi qua mà chúng ta không hề hay biết. Không phải thế. Hãy xem coi: điều
gì đã trôi qua hôm nay? Điều gì đã xảy ra? Điều gì khiến tôi phản ứng? Điều gì
khiến tôi buồn bả? Điều gì khiến tôi vui vẻ? Điều gì là tệ hại và tôi có làm hại
người khác không? Đó là việc nhìn thấy con đường mà cảm xúc của chúng ta đã đi,
những điểm hấp dẫn trong trái tim tôi ngày vừa qua. Đừng quên! Hôm kia chúng ta
đã nói về việc cầu nguyện. Hôm nay chúng ta đang nói về sự tự biết chính mình.
Cầu nguyện và tự
biết mình giúp chúng ta lớn lên trong sự tự do. Điều này là để lớn lên trong sự
tự do! Đây là những yếu tố cơ bản của đời sống Kitô hữu, những yếu tố quý giá giúp
người ta tìm được vai trò của mình trong cuộc sống. Xin cảm ơn anh chị em. [1]
[1] Buổi tiếp kiến
chung, Quảng trường Thánh Phêrô, thứ Tư, ngày 5 tháng 10 năm 2022.
Chuyển ngữ: Phêrô
Phạm Văn Trung
Từ:
https://www.vatican.va