|
Lm. Giuse Vũ Thái Hòa
|
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
Chuyên mục: Tôi Tin, Chúng Tôi Tin! Lm. Giuse Vũ Thái Hòa Giáo Sư Phụng Vụ Kính mời theo dõi video tại đây: Như
chúng ta biết, trong Sách Lễ Rôma, có bốn mẫu Hành Động Thống Hối: 1/ Tôi thú nhận cùng
Thiên Chúa toàn năng... – Xin Thiên Chúa toàn năng, thương xót, tha tội... 2/ Lạy Chúa xin thương
xót chúng con – Vì chúng con đã xúc phạm đến Chúa... + Xin Thiên Chúa toàn
năng, thương, xót tha tội... 3/ Lạy Chúa, Chúa đã được
sai đến để cứu chữa những tâm hồn thống hối... (+ kinh Lạy
Chúa, xin thương xót)... – Xin Thiên Chúa toàn năng, thương xót, tha tội...
4/ Nghi
thức làm phép nước và rảy nước Thánh (dùng trong các ngày Chúa nhật, nhất là
trong Mùa Phục Sinh). Theo
Quy Chế Tổng Quát Sách Lễ Rôma 2002 (QCTQ), số 52: “Sau hành
động thống hối, bắt đầu kinh “Lạy Chúa, xin thương xót” trừ khi đã dùng kinh
này trong hành động thống hối” (đây
là trường hợp của mẫu thứ ba). Sau mẫu
số 4 (Nghi thức làm phép nước và rảy nước Thánh), bỏ kinh “Lạy Chúa, xin thương
xót”, mà đọc hoặc hát kinh Vinh Danh liền. Trong
phạm vi của bài viết, người viết chỉ đề cập đến kinh “Lạy Chúa, xin thương xót”
và đặt câu hỏi: kinh “Lạy Chúa, xin thương xót” dùng
trong Thánh Lễ hiện nay đã được dịch đúng chưa? Chúng
ta đọc lại số 52 của Quy Chế Tổng Quát để hiểu rõ đặc tính của kinh này: “Sau hành động thống hối, bao giờ cũng xướng kinh Lạy Chúa, xin
thương xót trừ khi đã đọc lời tung hô này trong
hành động thống hối. Vì là bài ca các tín hữu dùng để ca tụng và kêu cầu lòng thương xót của Chúa, nên thông thường mọi người cùng hát, nghĩa là cả dân chúng
lẫn ca đoàn hoặc ca xướng viên đều góp phần vào đó...” Trong
phần hành động thống hối, chúng ta nhìn nhận mình là những tội nhân và kêu cầu
Chúa Kitô dủ lòng thương xót chúng ta. Và trong kinh
“Lạy Chúa, xin thương xót”, chúng ta ca tụng
và tung hô Chúa Kitô là Đấng thương xót.
Chúng ta tuyên xưng rằng Chúa Kitô luôn yêu
thương, mặc dù chúng ta yếu đuối và tội lỗi, vì vậy chúng ta cần đón nhận lòng thương xót của Ngài. Như thế,
theo đoạn văn này thì mẫu tiếng Hy Lạp “Kyrie,
eleison” trong bản gốc của Sách Lễ Rôma (Missale romanum editio
typica) và các mẫu ngôn ngữ khác được dịch đều có
hai khía cạnh: ca tụng và kêu cầu lòng
thương xót của Chúa: Ca tụng Kêu cầu lòng thương xót của Chúa Tiếng Hy Lạp (bản gốc) Kyrie, eleison Tiếng Anh Lord, have mercy Tiếng
Pháp Seigneur, prends
pitié Tiếng
Ý Signore, pietà Tiếng
Tây Ban Nha Señor, ten
piedad Tiếng
Đức Herr, erbarme
dich Tiếng
Việt (QCTQ) Lạy
Chúa, xin
thương xót Vào thời
văn minh cổ ngoại giáo, từ Kyrios trong
tiếng Hy Lạp được coi như là một lời chúc tụng dành cho một thần minh hay một vị
chúa tể mà người ta tôn kính như một vị thần. Giáo Hội đã chấp nhận thuật ngữ
này theo nghĩa của các bản văn của thánh Phaolô về Chúa Kitô, Đấng được coi như
là Thiên Chúa của ngài. Chẳng hạn, trong thư gửi tín hữu Philípphê (2,11),
thánh Phaolô tuyên bố: “và để tôn vinh Thiên Chúa Cha, mọi
loài phải mở miệng tuyên xưng rằng: ‘Đức Giêsu Kitô là Chúa” (Kyrios). Theo
Quy Chế Tổng Quát Sách Lễ Rôma, ấn bản tiếng Việt, của Ủy Ban Phụng Tự trực thuộc
Hội Đồng Giám Mục Việt Nam, với ấn bản mẫu thứ 2 (1992) và ấn bản mẫu thứ 3
(18/06/2009), đều có cụm từ “Lạy Chúa, xin thương xót”, nghĩa là dịch sát bản gốc
“Kyrie, eleison”. Thế nhưng, trong
Sách Lễ Rôma ấn bản mẫu thứ 2 (1992) và ấn bản mẫu thứ 3 (một phần đã được dịch
trong cuốn “Nghi thức Thánh Lễ” (2005), trong Thánh Lễ, thì vẫn dịch là “Xin Chúa thương xót chúng con”! Ta
có thể nói cụm từ này dịch chưa đúng vì chỉ nhấn mạnh khía cạnh thứ hai của
kinh mà thôi, đó là kêu cầu lòng thương xót của Chúa! Nếu theo bản gốc, chúng ta sẽ dịch kinh “Lạy Chúa, xin thương xót” như
sau: Lạy Chúa, xin thương xót (chúng con). Lạy Chúa Kitô, xin thương xót (chúng con). Lạy Chúa, xin thương xót (chúng con). Không
hiểu vì lý do gì mà cho đến nay, bản dịch chưa chính xác này (“Xin Chúa thương xót chúng con”) vẫn
được dùng trong Thánh Lễ, vẫn chưa được xem lại và điều chỉnh... Lm. Giuse Vũ Thái Hòa Hẹn gặp lại Tác giả: Lm. Giuse Vũ Thái Hòa |
)
