Bài giáo lý này được Đức Thánh Cha Phanxicô trình bày sáng thứ tư ngày 14/12/2022…

Buổi tiếp kiến và bài huấn giáo được bắt đầu bằng phần công bố Lời Chúa:

“Khi thần ô uế xuất khỏi một người, thì nó đi rảo qua những nơi khô cháy, tìm chốn nghỉ ngơi mà tìm không ra. Bấy giờ nó nói : “Ta sẽ trở về nhà ta, nơi ta đã bỏ ra đi. Khi đến nơi, nó thấy nhà để trống, lại được quét tước, trang hoàng hẳn hoi. Nó liền đi kéo thêm bảy thần khác dữ hơn nó, và chúng vào ở đó. Rốt cuộc, tình trạng của người ấy lại còn tệ hơn trước. Thế hệ gian ác này rồi cũng sẽ bị như vậy” (Mt 12,45)…

Và Đức Thánh Cha – sau lời chào thân thương dành cho mọi người như thường lệ – Ngài bắt đầu bài giáo lý…Ngài tóm kết rất gọn những gì  đã trình bày ở những tuần trước với gương sống và giáo huấn của thánh Inhaxiô thành Loyola…giúp rút ra những “yếu tố của sự phân định”, đấy là việc cầu nguyện, biết chính mình, ước muốn và học cách đọc “cuốn sách đời mình” mỗi ngày; đấy là việc tập trung tìm hiểu “sự sầu khổ và an ủi, những điều tạo thành chất liệu của sự phân định”, và cuối cùng là “việc xác nhận lựa chọn được thực hiện”…

Và – theo Đức Thánh Cha – thì cần phải cùng nhau nhắc lại một thái độ thiết yếu phải có để toàn bộ quá trình  giúp sự phân định được  tốt nhất và – từ đó – có thể đưa ra được một quyết định đúng đắn : đấy là thái độ tỉnh thức…Bởi – Đức Thánh Cha dạy rằng – “trong thực tế có một nguy hiểm - như trong trích đoạn Tin Mừng thánh sử Matthêu trên đây – đó là “kẻ phá rối” , tức là ma quỷ, có thể phá hỏng mọi thứ , khiến chúng ta phải trở lại từ đầu…và bắt đầu lại trong một tình trạng còn tồi tệ hơn…” Và – như Đức Thánh Cha nhấn mạnh – “đó là lý do tại sao tỉnh thức là điều cần thiết”…Cho nên việc nhấn mạnh với nhau về thái độ tỉnh thức để tiến trình phân định đi đến thành công là điều không thể bỏ qua…

Và sau đây là quá trình khai triển về thái độ tỉnh thức…

· Điểm dừng 1 : Phải tỉnh thức, bởi nếu không, chúng ta sẽ rơi vào nguy hiểm…

Nguy hiểm ấy…chúng ta đã nhìn thấy trong trích đoạn Tin Mừng khởi đầu giáo huấn : “kẻ phá rối – tức là ma quỷ - có thể phá hỏng mọi thứ…khiến chúng ta phải trở lại từ đầu, nhưng là trong một tình trạng còn tệ hại hơn trước nhiều”…Chính vì thế nên việc “tỉnh thức là cần thiết”…để “tiến trình phân định được thành công”…

· Điểm dừng 2 : Tỉnh thức – không mê ngủ - không để mình trở nên quá tự tin (x. Lc 12 , 35-37)…

-“Tỉnh thức để gìn giữ trái tim chúng ta và hiểu điều gì đang xảy ra trong nội tâm mình”…Đức Thánh Cha dạy rằng : “Đó là trạng thái tinh thần của các Kitô hữu ( và đặc biệt anh em Linh Mục, anh chị em Tu Sĩ ) đang chờ đợi Chúa đến lần cuối; nhưng đấy cũng có thể được hiểu là thái độ thông thường trong cách cư xử trong cuộc sống, để những lựa chọn tốt của chúng ta, đôi khi được thực hiện sau khi đã phân định kỹ càng, có thể tiếp tục một cách kiên trì, nhất quán và đơm hoa kết trái”…

- “Nếu thiếu cảnh giác – nghĩa là không tỉnh thức và không tỉnh thức đủ - nguy cơ rất lớn là tất cả sẽ trở thành vô nghĩa !”…Và “sự xáo trộn trật tự thiêng liêng” ấy là “một cái bẫy thực sự của ma quỷ” : “Trên thực tế, ma quỷ chờ đợi chính thời điểm mà chúng ta quá tự tin về bản thân, khi mọi thứ diễn ra tốt đẹp, khi mọi thứ diễn ra ‘suôn sẻ’…và – như người ta nói – chúng ta đang ‘ thuận buồm xuôi gió’ ! ”…Và trở lại với trích đoạn Tin Mừng thánh sử Luca được công bố trên kia, Đức Thánh Cha khai triển : Tin mừng cho ta thấy là khi thần ô uế trở lại ngôi nhà thì “ngôi nhà để trống, lại được quét tước, trang hoàng hẳn hoi”…Thế nhưng “Chủ nhà đâu ? Không có ! Không có ai canh chừng và bảo vệ ngôi nhà…Và đấy là vấn đề !!! Chủ nhà không có ở đó ! Ông đã đi ra ngoài, ông bị phân tâm, hoặc có thể ông vẫn ở trong nhà nhưng đang ngủ ! – và điều ấy đồng nghĩa với tình trạng “ông không ở đó – trong nhà !!!”…Nghĩa là “Ông không tỉnh thức, ông không chú ý, bởi vì ông quá tự tin và đã mất đi sự khiêm tốn để bảo vệ trái tim mình”…

Cho nên, thưa bạn, “chúng ta phải luôn luôn bảo vệ ngôi nhà của chúng ta, tâm hồn của chúng ta, và không thể lơ là được”…

· Điểm dừng 3 : Quá yêu mình và không còn ở trong tâm trạng chờ đợi…

Thưa bạn, dựa trên câu chuyện dụ ngôn của Tin Mừng, Đức Thánh Cha tiếp tục suy tư của Ngài : “Khi ấy ma quỷ có thể lợi dụng và sẽ quay trở lại ngôi nhà – không phải một mình – nhưng như Tin Mừng nhấn mạnh – nó sẽ đi rủ thêm “bảy thần khác dữ hơn nó” (c.45)…Nghĩa là cả “một bè lũ bất lương”, cả “một băng nhóm tội phạm”…Và có thể nói đây là tình trạng “thường ngày ở huyện” trên khắp mặt đất trần gian này…cũng như trong mọi tổ chức con người… “Nhưng – chúng ta tự hỏi – làm sao chúng có thể ngang nhiên vào nhà mà không bị ngăn chận ? Sao chủ nhà lại không nhận ra ? Chẳng phải ông là người rất giỏi phân định sao ? Chẳng phải ông cũng đã nhận được lời khen từ bạn bè và hàng xóm về ngôi nhà thật đẹp và trang nhã, thật ngăn nắp và sạch sẽ đó sao ?”…Từ một loạt những câu hỏi gợi ý để mỗi chúng ta  tự vấn chính mình ấy, Đức Thánh Cha đi đến một kết luận : “ Phải, nhưng có lẽ chính vì lý do này mà ông đã quá yêu ngôi nhà – nghĩa là yêu chính mình , và đã thôi chờ đợi Chúa, không còn chờ đợi Chàng Rể đến…Có lẽ vì sợ làm rối loạn trật tự đó, ông không tiếp đón ai nữa, ông không mời những người nghèo, những người vô gia cư, những người làm phiền…Và chắc chắn một điều là ở  đây – trong con người ấy - có tính kiêu ngạo xấu xa : tự cho mình là công chính, là người giỏi giang, là người đúng đắn, đâu ra đó !!!”…Và Đức Thánh Cha bảo rằng khá là nhiều lần chúng ta nghe có người tự biện hộ: “Phải, trước đây tôi xấu xa, nhưng giờ đây, tôi đã hoán cải…và lúc này, ngôi nhà đã trở nên ngăn nắp nhờ ơn Chúa…Cho nên bạn hãy yên tâm…” Và Đức Thánh Cha kết luận : “Khi chúng ta tin tưởng quá nhiều vào chính bản thân mình và không tin vào ân sủng của Thiên Chúa…thì thần dữ sẽ tìm thấy cánh cửa mở…Nó sẽ tổ chức cuộc thám hiểm và sẽ chiếm hữu ngôi nhà đó”…” Tình trạng của người ấy trở nên tồi tệ hơn trước !” (c.45) – Đức Giêsu quả quyết như thế…Và Đức Thánh Cha cho biết là tại sao “chủ nhân ngôi nhà” lại không nhận ra tình trạng ấy: Là bởi vì đấy là những “con quỷ tinh tế” – “ chúng bước vào nhà mà bạn không nhận ra, chúng gõ cửa, chúng lịch sự và rồi cuối cùng chúng điều khiển bạn…” Cho nên : “Hãy bảo vệ ngôi nhà khỏi sự lừa dối này – sự lừa dối từ những con quỷ tinh tế !!!”…

Và để kết thúc bài giáo lý hôm nay - cũng như loạt bài giáo huấn giúp có được những yếu tố để sự phân định của mỗi chúng ta có kết quả tốt – Đức Thánh Cha dặn dò : “Mỗi người trong chúng ta có thể xác minh được điều này bằng cách nghĩ lại lịch sử cá nhân của họ. Chỉ phân định tốt và đưa ra được một chọn lựa tốt thôi thì chưa đủ. Không, như thế chưa đủ  : chúng ta còn phải tỉnh thức…để bảo vệ ân sủng Thiên Chúa đã ban cho chúng ta, bởi bạn có thể nói với tôi : khi tôi thấy một sự lộn xộn nào đó, tôi nhận ra ngay rằng đấy là ma quỷ, đấy là một sự cám dỗ…Bạn nói rất đúng, nhưng bạn hãy nhớ rằng lần này nó cải trang thành thiên thần đấy, bạn ạ…Ma quỷ biết cách cải trang thành thiên thần, nó bước tới và bước vào với những lời lẽ lịch sự, và hắn thuyết phục bạn…” Cho nên “ chúng ta phải luôn tỉnh thức, canh giữ trái tim…[…] Bởi vì tỉnh thức là dấu hiệu của sự khôn ngoan, và trên hết, tỉnh thức là dấu hiệu của sự khiêm nhường…và khiêm nhường là con đường chính của đời sống Kitô hữu”…

Lm Giuse Ngô Mạnh Điệp