Rất nhẹ nhảng bầu khí buổi truyền tin : một sự nhẹ nhàng cảm thấy được trong Tin
Mừng cũng như nơi cảm xúc của nhiều tác giả trình bày …
“ Truyền Tin ”
… là một đề tài gợi hứng – đặc biệt cho nhiều tác phẩm hội hoạ của các tác giả
nổi tiếng của mọi thời … như Simon Martini ( 1284-1344) , Fra Angelico ( 1395 –
1455) , Gerard David ( x. 1455 – 1523)…Nhiều … rất nhiều …
Tuy nhiên – tình cờ và đầy hồng phúc - được đọc bài chia sẻ của Đức Cha Anthony
Jonh Parkes - Giám Mục Giáo Phận Wangaratta , đông bắc Úc – về ba bức tranh và
suy nghĩ của ngài giúp sống tâm tình biến cố độc nhất vô nhị được thực hiện
nơi Maria –
khuôn mặt lớn trong phận nhỏ của Mùa Vọng
…Bài chia sẻ này được trình bày tại thánh đường Saint Jonh ở Brisbane ngày lễ
Truyền Tin 25. 3 . 2005 khi ngài còn là Phụ Tá của Giáo Phận Brisbane … và
được chính hoạ sĩ Nguyễn Đình Đăng – tác giả của bức tranh
“ Lời Truyền Tin”
(2000) – chuyển dịch từ tiếng Anh …
“ Trong bài giảng hôm nay , tôi muốn chia sẻ ba cách biểu hiện Lời truyền Tin
bằng hội hoạ . Tôi đã chọn ba cách này bởi chúng cho ta ba cách nhìn rất khác
nhau , nhưng lại bổ sung cho nhau trong sự kiện này , đồng thời cũng nói lên mối
liên hệ của sự kiện với đức tin và thực tiễn của Giáo Hội…”
Bức tranh thứ nhất mà ngài đề cập đến là bức hoạ của Leonardo da Vinci . Da
Vinci sinh năm 1425 tại cộng hoà Florence ( nay thuộc Italia) và qua đời năm
1519 tại Cloux – nước Pháp . Ông là một hoạ sĩ , nhà thiết kế , điêu khắc gia ,
kiến trúc sư và kỹ sư …Ông và tác phẩm của ông là hiện thân của lý tưởng nhân
đạo thời Phục Hưng …
Leonardo da Vinci
Lời
truyền tin (ca. 1472 – 1475), tempera trên gỗ, 98 x 217 cm.
http://ribf.riken.go.jp/~dang/paintings/sermons.htm
Trong bức tranh Truyền Tin của ông hoàn toàn vắng bóng thế giới siêu nhiên … Và
Đức Cha Jonh Parkes nói đến thứ
thần học từ dưới
…Nơi vị thiên sứ được gửi đến với Đức Maria … thì chỉ có đôi cánh là dấu chỉ
xuất xứ thần linh của ngài , còn lại tất cả … thuộc thế giới con người – rất con
người …Hoàn toàn vắng bóng mọi yếu tố từ trên …Điều này cho biết : cuộc hội ngộ
có một không hai này xảy ra ở đây – lúc này – và ngay trong thế giới con người
của chúng ta …Về phía Đức Maria : nét mặt có vẻ lấn át và sứ thần hoàn toàn
trong tư thế tùng phục …Nghĩa là ngài có quyền chọn lựa : thực thi hoặc không
thực thi dự án linh thiêng của Thiên Chúa …Bối cảnh bức hoạ là cảnh nông thôn
Florence thời của Da Vinci …Ông như muốn nói rằng khoảnh khắc của chọn lựa ,
khoảnh khắc của đức tin cần được tìm ra ngay tại đây , trên mặt đất chúng ta
đang sống , và giữa những sinh hoạt đời thường của chúng ta – những bung xung mà
chúng ta cứ nghĩ rằng không có Thiên Chúa ở trong đó …
Paolo Veronese
Lời
truyền tin (ca. 1580), sơn dầu trên vải, 98.4 x 75.3 cm
http://ribf.riken.go.jp/~dang/paintings/sermons.htm
Bức hoạ thứ hai là của Paolo Veronese …Ông sinh tại Verona năm 1528 và mất tại
Venice năm 1588 …Nếu Da Vinci trình bày
thần học từ dưới
…thì Paolo Veronese lại nói đến nền
thần học từ trên
…Tâm điểm của bức hoạ là chính Thiên Chúa Cha với các thiên thần hầu cận …Thánh
Thần Thiên Chúa hiện diện … và sẵn sàng thực hiện ý muốn của Chúa Cha …Vị thiên
sứ trong Veronese đang làm chủ tình hình … và Maria … có vẻ như đang ngẹn lời
đứng trước sự hệ trọng mà nàng phải chọn lựa …Đây là bức tranh nói về tác động
của Thiên Chúa trên thế giới con người … Cho nên đức tin trong Da Vinci đưa đến
đối tượng rõ ràng nơi Paolo Veronese : đó là niềm tin vào Thiên Chúa – Đấng làm
chủ tất cả …
Nguyễn Đình Đăng
Lời
truyền tin (2000), sơn dầu trên vải, 60.5 x 72.5 cm
http://ribf.riken.go.jp/~dang/paintings/sermons.htm
Bức hoạ thứ ba – khá là lý thú – lại là một bức tranh của một hoạ sĩ Việt Nam :
hoạ sĩ Nguyễn Đình Đăng …Ông - sinh tại Hà Nội năm 1958 - là một nhà vật lý
trình độ cao , có học vị tiến sĩ về lý thuyết hạt nhân , tiến sĩ khoa học về
toán lý từ Đại Học Maxcova – Nga … và là một hoạ sĩ tự học…Nghĩa là bức hoạ
hoàn toàn như một “ ngẫu hứng” … và đề tài – dù sao – cũng là một cảm nhận
nhiều suy nghĩ …
Đức Cha Antony nói đến tính kế thừa văn hoá của tác phẩm : các nhân vật với y
phục cổ điển phương Tây , nhưng nét mặt cũng như vóc dáng lại chứng tỏ họ là
người châu Á … chứ không phải châu Âu hay Trung Đông…Bối cảnh bức hoạ cũng vẫn
là cảnh thôn dã Việt Nam …Tâm điểm của bức hoạ … thì không phải là Đức Maria hay
sứ thần của Thiên Chúa … nhưng là hình tượng bán thân của Đức Giê-su trên thánh
giá … Đình Đăng – theo ý của Đức Cha Antony – như có vẻ muốn nói rằng : nếu bạn
tin … và tin vào Thiên Chúa - hành trình từ Da Vinci qua Paolo Veronise – thì …
đương nhiên niềm tin chọn lựa ấy sẽ đưa bạn đến với Đức Giê-su Thánh Giá…Có vẻ
như Đình Đăng muốn đưa vào tác phẩm những gì quê hương và tuổi thơ … phải trải
qua …Nó như một sứ điệp : khi đã tin thì hãy phó thác … vì Thiên Chúa có chương
trình của Người …Lời
“ xin vâng ”
(Lc1,38) ở Nazareth sẽ đưa đến sự kiện mồ hôi máu trong Vườn Dầu :
Xin đừng theo ý con !
( Mt 26 , 42) …
Vậy là … từ
“ cuộc hội ngộ ”
của mỗi cá nhân con người chúng ta với Thiên Chúa … sẽ nảy sinh đức tin : một
đức tin phó thác và dấn thân …Sự phó thác và dấn thân ấy – cùng với Vị Thiên
Chúa là Emmanuel – chúng ta có hướng , có đường để đối mặt với những mập mờ
trong cuộc đời hiện tại…và đủ sức , đủ can trường … để “
vượt qua ”
cái vô thường … hầu đạt tới
“ thế giới của thường hằng bất biến”
…
Hoạ sĩ Nguyễn Đình Đăng cho biết ông và Giám Mục Antony không quen biết gì nhau
… Việc ngài chọn bức tranh của ông để chia sẻ hoàn toàn là do cảm hứng của ngài
… Đây cũng là một điều đáng suy gẫm cho chúng ta : một Giám Mục bận rộn trăm
công nghìn việc … mà vẫn có thời gian để thưởng lãm nghệ thuật … và suy gẫm … Sự
việc như một nhắc nhở cái cách
“ xả stress ”
rất đáng trân trọng và vốn là truyền thống của những con người
“ làm việc trí óc ”
… khá là xa lạ với nhiều người và nhiều giới … trong xã hội chúng ta hôm nay
…
Đức Maria của biến cố Truyền Tin là hiện thân của cuộc gặp gỡ giữa cá nhân mỗi
con người trong đức tin …
Lời “
xin vâng”
của biến cố Truyền Tin là sư dấn thân vì cộng đồng và cho cộng đồng nhân loại …
“ Không ai là một hòn đảo”
( Thomas Merton) … trong phận người hôm nay và định mệnh người nơi vĩnh hằng …
Maria –
khuôn mặt lớn trong phận nhỏ của Mùa Vọng
– cùng Ngài , nhân loại muốn
“ xin vâng ”
…
Lm. Giuse Ngô Mạnh Điệp .