Bài Phúc âm hôm nay (Mt 23,1-12) Chúa dạy các môn đệ phải có thái độ nào với các Ký lục và Biệt phái ?
Trước hết, Chúa xác nhận sự kế thừa quyền hành giảng dạy : Thiên Chúa đã trao cho thánh Môisen quyền giảng dạy dân, Ký lục và Biệt phái tiếp tục quyền của thánh Môisen cách hợp pháp nên họ có giá trị.
Chúa nói : “Các Luật sĩ và Biệt phái ngồi trên tòa Môisen, vậy những gì họ nói với các ngươi, các ngươi hãy làm và tuân giữ”.
Thành ngữ “Tòa Môisen” mô tả thánh Môisen là Thầy dạy luật Chúa vì Chúa đã trao quyền cho thánh Môisen trên núi Sinai, Chúa đã đặt “tòa” cho thánh nhân trên núi Sinai. Từ đó, những người kế thừa quyền của thánh Môisen như tướng Gioduê rồi các Án quan, các Tiên tri (ngôn sứ) các thủ lãnh Hội đường, các Luật sĩ, Biệt phái, khi họ giảng dạy dân, họ thay thánh Môisen tức là họ ngồi trên tòa Môisen.
Xác nhận quyền thừa kế, Chúa dạy các môn đệ hãy nghe họ giảng, nhưng Chúa căn dặn thêm : Đừng noi theo việc họ làm vì họ nói mà không làm.
Lỗi sai lớn cùa Luật sĩ và Biệt phái là giảng luật Môisen cho dân, bắt dân làm, còn họ thì không làm. Giảng luật Môisen, cắt nghĩa ngày một nhặt thêm, một nhiều chi tiết, bắt dân giữ tỉ mỉ, nhưng lại miễn chước cho mình khỏi phải tuân giữ. Cái lỗi thứ hai là tự đề cao mình, tự sơn phết cho mình bóng dáng đạo đức, địa vị bậc thầy như nới rộng thẻ kinh, may dài tua áo, thích hàng ghế danh dự trong Hội đường và ưa thích người ta chào là thầy.
Thẻ kinh người Do thái ghi bốn bản văn Kinh Thánh : Bản nói về tôn thờ Thiên Chúa là Chúa duy nhất (Đệ nhị luật 6, 4-9), bản nói về nếu Israen trung thành vâng giữ Luật Chúa thì Ngài sẽ ban cho đất đai phì nhiêu (Đnl 11, 13-22), bản văn ăn bánh không men để kỷ niệm Giavê Thiên Chúa đưa dân khỏi Ai cập (Xuất hành 13, 2-10) và bản văn dạy dâng cho Chúa các trẻ nam đầu lòng, các con vật đầu lòng (Xuất hành 13, 11-16).
Trẻ nam Israen lên 13 tuổi, thường tập thói quen mang thẻ kinh ở tay trái trong giờ kinh buổi sáng hằng ngày. Người đạo đức mang suốt ngày. Các Luật sĩ, Biệt phái làm thẻ kinh lớn hơn để tỏ ra mình đạo đức hơn. Còn tua áo, theo sách Dân số (15, 37-39) dạy phải làm tua áo nơi áo choàng, thêm chỉ tím vào tua để nhắc nhở phải tuân giữ luật của Thiên Chúa. Người Israen may tua áo, nhưng Luật sĩ và Biệt phái may tua áo dài thêm để tỏ ra mình đạo đức hơn người khác.
Giảng, bắt dân giữ, miễn chước cho mình, phô trương hình thức đạo đức, tôn vinh mình địa vị bậc thầy, họ chỉ hợm mình, thực sự không có chút đạo đức nào.
Vì thế, Chúa dạy phải tránh cách sống của họ. Trước hết, phải nhận biết chỉ có một Cha là Chúa Cha, một thầy dạy, một người chỉ đạo là Chúa Kitô, còn tất cả là anh em với nhau.
Ai được Chúa ban ơn gọi riêng hướng dẫn cộng đoàn, hướng dẫn dân Chúa (Giáo Hoàng, Giám Mục, Linh mục) thì phải biết họ là kẻ phục vụ, kẻ hầu hạ, chứ không phải là ông chủ, ông thầy bắt người ta hầu hạ. Và dĩ nhiên, giảng thì phải làm theo lời giảng, hoặc đúng như Chúa : làm trước giảng sau.
hông thường “nói một đàng, làm một nẻo”, nói không đi đôi với việc làm, có khi nói và làm trái ngược nhau. Lý do : nói dễ mà làm khó. Lời nói và việc làm, có một quảng cách, phải cố gắng mới rút bới được để cho hiểu biết và thực hành hợp nhất, để cho lời nói và việc làm đi đôi với nhau, giống nhau, in hệt nhau.
Giảng Lời Chúa mà không sống theo Lời Chúa dạy không phải là chuyện hiếm có. Nghe Lời Chúa hôm nay, chỉ trích Luật sĩ, Biệt phái vì mình thỏa mãn, hài lòng về mình vì cho rằng mình không phải là Luật sĩ, Biệt phái, mà không nghĩ đến mình đang câu nệ luật, tập tục, đang đặt gánh nặng không cần thiết cho người khác.
Ờ gia đình ,anh bảo đứa em vào học bài, còn anh thì đi chơi hoặc viện lý do tha thứ cho mình, bầu chữa tính lười biếng.
Biết Giáo lý cần cho mình mà không học, biết điều tốt mà không làm, biết tội mà không tránh v.v là biết và làm, nói và làm không đi đôi với nhau.
Nói như vậy ta dễ dàng trách người, lên án người vì ta đóng vai quan tòa, trong khi Chúa muốn ta đóng vai “thầy thuốc”. Thầy thuốc phải biết căn bệnh ,biết hoàn cảnh của bệnh nhân (giàu nghèo. khỏe yếu v.v) . Một người có ý chí mạnh dễ thắng đam mê, ý chí trung bình thắng nhờ có giúp sức một phần, có ý chí yếu phải có người khỏe giúp đỡ . Đam mê nơi một số người (rượu chè, cờ bạc v.v) ,sử dụng héroine đưa tới HIV/Aids ,bệnh của thời đại . Không lên án nhưng tìm cách chữa “bẹnh cho ho v.v . Bác ái của Chúa Kytô sống với họ, gúp đỡ họ …
Lm Fx Nguyễn hùng Oánh