BÀI GIÁO LÝ NGÀY THỨ TƯ ( 7A 18).

Công trường Thánh Phêrô, buổi yết kiến ngày thứ tư, 11.05.2011. 

ĐỨC THÁNH CHA BENEDICTUS XVI

Anh Chị Em thân mến,

Hôm nay tối muốn được tiếp tục suy nghĩ làm thế nào cầu nguyện và ý nghĩa tôn giáo có liên hệ đến con người trong lịch sử của mình. 

Chúng ta đang sống trong thời đại đang tỏ hiện những dấu chứng thế tục hoá.

Thiên Chúa dường như biến mất khỏi chân trời của nhiều người hay trở thành một thực thể, mà đối thực thể đó con người trở thành dững dưng.

Nhưng đồng thời, chúng ta cũng thấy được

   - có nhiều dấu chỉ cho thấy sự thức dậy của tư tưởng tôn giáo,

   - một sự khám phá mới về tính cách quan trọng của Thiên Chúa đối với đời sống con người,

   - một sự đòi hỏi thiêng liêng cần phải có, cần phải vượt thắng nhãn quang thuần vật chất của đời sống con người.

Nhìn vào dòng lịch sử gần đây, dự đoán của những ai ở thời Thần Cảm Thuyết ( Illuminisme ) đã bị đổ vỡ, khi họ tiên báo sự tan biến đi của các tôn giáo và đề cao vượt bậc lý trí tuyệt đối, tách rời khỏi đức tin, một lý trí có thể có khả năng xua đuổi đi các tín điều tôn giáo và có thể có khả năng làm tan biến đi " thế giới thần thánh ", trao trả lại cho con người tự do, phẩm giá và tự lập của mình đối với Thiên Chúa.

Kinh nghiệm của thế kỷ vừa qua, với hai cuộc Thế Chiến thảm đạm, đã đặt vào khủng hoảng sự tiến bộ đó của lý trí tự lập, mà con người không có Thiên Chúa có thể đứng ra bảo đảm được. 

1 - Sách Giáo Lý Giáo Hội Công Giáo xác nhận:

   - " Qua công cuộc sáng tạo, Thiên Chúa kêu gọi mọi vật từ hư không đến hiện hữu... Ngay cả khi mất đi đặc tính giống Thiên Chúa do tội lỗi, còn người vẫn còn là hình ảnh của Đấng Tạo Hoá. Con người vẫn còn giữ lòng ao ước đối với Đấng kêu gọi mình đến hiện hữu. Tất cả các tôn giáo đều chứng minh sự tìm kiếm thiết yếu nầy của con người " ( n. 2566).

Chúng ta có thể nói - như những gì tôi đã bày tỏ ra trong buổi giáo lý vừa rồi - rằng không có một nền văn minh lớn lao nào, từ thời cỗ xưa cho đến thời đại chúng ta, mà không phải là nền văn minh tôn giáo. 

Con người, tự bản tính của mình, là con người có tôn giáo. là " homo religiosus " cũng như " homo sapiens " ( con người có trí khôn ngoan ) và " homo faber " ( con người kiến tạo, làm việc):  

   - " Lòng ao ước Thiên Chúa - sách Giáo Lý xác nhận - đã được khắc ghi vào tâm khảm con người, bỏi vì con người được Thiên Chúa dựng nên và cho Thiên Chúa " ( n. 27). 

Hình ảnh Thiên Chúa đã được in sâu vào trong thực thể của con người và con người cần tìm gặp được một ánh sáng để trả lời cho những câu hỏi liên quan đến ý nghĩa thâm sâu của thực thể, câu trả lời mà con người không thể tìm được nơi chính mình, trong tiến bộ của khoa học thực nghiệm.

Con người tôn giáo " homo religiosus "  không phải chỉ được phát hiện ra trong thể giới cỗ xưa, con người đó đi qua suốt dòng lịch sử nhân loại.

Về vấn đề nầy, khoản đất màu mỡ của kinh nghiệm con người đã thấy phát  hiện lên nhiều hình thức tôn giáo, để tìm cách

   - đáp ứng lại lòng ao ước muốn được trọn hảo và hạnh phúc,

   - đáp ứng lại nhu cầu được cứu độ,

   - trả lời cho sự tìm kiếm ý nghĩa.

Con người của thời đại " điện toán ", cũng như của thời ăn lông ở lỗ, tìm kiếm trong kinh nghiệm tôn giáo

   - các con đường đ ể vượt thắng được sự hạn hẹp của mình

   - và để bảo đảm cho sự mạo hiểm tạm bợ trần thế của mình.

Đàng khác, cuộc sống không có một chân trời  siêu việt có lẽ không có một ý nghĩa đầy đủ và hạnh phúc má mọi người chúng ta đều hướng đến, tự nhiên được quy hướng về tương lai, đến một ngày mai chưa được thực hiện.  

Công Đồng Vatican II trong Bản Tuyên Bố Nostra aetate đã nhấn mạnh điều vừa kể, tóm lược như sau: 

   - " Con người chờ đợi ở các tôn giáo khác nhau câu trả lời về các bí ẩn của hoàn cảnh sống con người ( - và tôi là ai?- ), ý nghĩa và cùng đích của cuộc sống chúng ta, điều thiện và tội lỗi, nguyên nhân và mục đích của sự đau khổ, con đường để đi đến được hạnh phúc đích thực, cái chết, cuộc phán xét và án phạt sau khi chết, sau cùng là điều bí ẩn khôn tả đang bao vậy sự hiện hữu của chúng ta, từ đâu chúng ta có xuất xứ và chúng ta đang hướng về đâu " ( n. 1 ).   

Con người biết rằng tự mình không thể giải đáp được nhu cầu căn bản phải biết của mình. Bao nhiêu lần ảo tưởng và hiện nay vẫn còn ảo tưởng rằng mình có thể tự túc được, con người có kinh nghiệm mình không đủ được cho mình. Mình cần phải mở rộng mình ra với một Người Khác, với một điều gì khác hay một người nào khác, có thể cho mình những gì mình còn thiếu, nhận thấy mình cần phải vượt ra khỏi mình để hướng về Đấng có thể lấp đầy trương độ và chiều sâu lòng ao ước của mình.

   2 -Con người mang nơi mình

   - một sự khao khát vô tận,

   - một nỗi nhớ nhung về bất tận,

   - một cuộc tìm kiếm vẻ đẹp,

   - lòng ao ước tình yêu,

   - một nhu cầu có được ánh sáng và chân lý.

Tất cả những điều đó  đang thúc đẩy con người hướng về Đấng Tuyệt Đối, con người mang nơi mình lòng ước muốn Thiên Chúa.

Một cách nào đó, con người biết được mình có thể quay về Chúa, biết rằng mình có thể cầu nguyện được.  

Thánh Tôma d'Aquino, một trong những nhà thần học cao cả nhứt lịch sử, định nghĩa cầu nguyện là

   - " cách diễn tả lòng ao ước, mà con người có đối với Chúa ".

Mối thu hút hướng về Chúa, mà Chúa đã đặt trong con người, là linh hồn của cầu nguyện, được thể hiện ra kế đến dưới nhiều hình thức và nhiều phương thể, tùy theo lịch sử, thời gian, thời điểm, ân phúc van xin và ngay cả tội lỗi của mỗi người cầu nguyện.

Thật vậy,lịch sử con người đã biết được có nhiều hình thức cầu nguyện, bởi vì con người phát hiện ra nhiều phương thức để mở rộng mình ra với Đấng Trổi Thượng, khiến cho chúng ta có thể nhận ra được cầu nguyện như là một kinh nghiệm hiện diện trong mỗi tôn giáo và văn hoá. 

Thật vậy, Anh Chị Em thân mến, như chúng ta đã thấy thứ tư tuần rồi, cầu nguyện không phải bị liên hệ vào một bối cảnh nào đặc biệt, mà đã được ghi khắc vào tâm khảm của mỗi con người và mỗi nền văn minh.

Dĩ nhiên, khi chúng ta nói đến cầu nguyện như là kinh nghiệm của con người như là con người, của " homo orans " ( con người cầu nguyện ), chúng ta cần chú ý đó là thái đô nội tâm, trước khi là một chuổi các động tác và thể thức thực hành. Đó là

   - một cách để đặt mình trước mặt Chúa,

   - trước khi thực hiện các động tác phượng tự hay thốt lên bằng lời nói.

Cầu nguyện có trung tâm của mình và gốc rễ của mình đâm chặt sâu thẩm vào trong con người.

Bởi đó không dễ gì có thể phân tích, giải thích được, và cũng vì ly do đó, cầu nguyện có thể bị hiểu lầm và bị đánh lừa.

Ngay cả trong ý nghĩa nầy, chúng ta có thể hiểu được câu nói: cầu nguyện là điều khó khăn.

Thật vậy, cầu nguyện là

   - nơi chốn tuyêt hảo của việc ban cho nhưng không,

   - của động lực hướng về Đấng Vô Hình, Đấng Bất Ngờ và Khôn Tả.

Bởi đó kinh  nghiệm của cầu nguyện đối với tất cả chúng ta là

   - một sự thử thách,

   - một " ân sủng " cần phải nài xin,

   - là một ơn ban của Đấng mà chúng ta quy hướng đến để van xin. 

   3 - Trong cầu nguyện, ở mọi thời đại trong lịch sử, con người nhận thức được mình và hiện trạng của mình trước mặt Chúa,

   - khởi đầu từ Chúa và theo thánh ý Chúa,

   - cảm nhận mình là tạo vật cần được giúp đỡ, tự mình không có khả năng tự lo lấy để hoàn hảo cuộc sống của mình và đáp lại hy vọng của mình. 

Triết gia Ludwig Wittgenstein nhắn nhỡ rằng 

   - " cầu nguyện là cảm nhân được ý nghĩa của thế giới ở bên ngoài thế giới ". 

Trong động tác tương giao với Đấng ban cho chúng ta ý nghĩa của cuộc sống, với Chúa, cầu nguyện là cách diễn tả cá biệt trong cử chỉ mình qùy gối xuống.

Là một cử chỉ mang nơi mình một giá trị hoàn toàn song tưởng ( ambivalenza).

Thật vậy,

   - tôi có thể bắt buộc tôi qúy xuống - trong tình tràng khốn cùng và nô lệ - ,

   - nhưng tôi cũng có thể tự nhiên qúy gối xuống, để nói lên lằn mức hạn hẹp của tôi và như vậy, tỏ ra cho thấy tôi cần có một Đấng Khác. Trước mặt Người, tôi thú nhận giới hạn của tôi, nhu cầu của tôi, " tôi là người tội lỗi ".  

Trong kinh nghiệm cầu nguyện,

   - tạo vật con người diễn tả ra cảm nhận ý thức về chính mình, tất cả những gì mình có thể gặt hái được bằng cuộc sống của mình

   - và đồng thời, quy hướng tất cả con người mình về với Đấng mà mình đang ở trước mặt, quy hướng linh hồn mình về Đấng Mầu Nhiệm, mà mình mong đợi đáp ứng thoả mãn được những ước vọng sâu thẩm nhứt và trợ giúp mình vượt thắng được tình trạng thiếu thốn của đời sống mình. 

Trong thái độ nhìn vế Đấng Khác đó, trong cử chỉ hướng đến " bên kia " đó, đó chính là bản thể của cầu nguyện, như là kinh nghiệm đối với một thực thể vượt lên trên những gì có thể cảm nhận được và hiện hữu chóng qua. 

Tuy nhiên chỉ có nơi Thiên Chúa, Đấng mạc khải chính mình, con người mới gặp được, thực hiện hoàn hảo những gì con người đang tìm kiếm.

Cầu nguyện là sự mở rộng và nâng cao tâm hồn lên Chúa, và như vậy trở thành là mối tương quan cá nhân với Người.

Và như vậy,

   - ngay cả con người có quên đi Đấng Sáng Tạo nên mình,

   - Thiên Chúa hằng sống và chân thật không ngừng là Đấng trước tiên kêu gọi con người vào cuộc gặp gỡ mầu nhiệm trong cầu nguyện.

Như sách Giáo Lý xác nhận:

   - " Bước khởi đầu tình yêu đó của Thiên Chúa trung tín, luôn luôn thể hiện trước trong cầu nguyện. Bước đi của con người luôn luôn là câu trả lời. Dần dần Thiên Chúa mạc khải chính Người và mạc khải con người cho chính con người, như vậy cầu nguyện cho chúng ta thấy được như là lời kêu gọi lẫn nhau, một biến cố giao ước.

Qua lời nói và động tác, biến cố đó có liên hệ đến cả con tim. Điều đó được mạc khải suốt cả chiều dài lịch sử cứu độ " ( n. 2567).  

Anh Chị Em thân mến, chúng ta hãy học biết làm sao để dừng lại nhiều hơn trước mặt Chúa, là Đấng mạc khải chính Người nơi Chúa Ki Tô.

Chúng ta hãy học biết nhận ra trong thinh lặng, trong nội tâm sâu thẩm của chính chúng ta, lời Người đang kêu gọi chúng ta và hướng dẫn chúng ta vào sâu thẩm cuộc đời chúng ta, đến tận nguồn mạch sự sống, nguồn mạch cứu độ, để làm cho chúng ta vượt qua khỏi giới hạn của cuộc đời mình và rộng mở mình theo chiều kích của Thiên Chúa, cho mối tương quan với Người, là Tình Yêu bất tận. Amen.

Cám ơn Anh Chị Em.

Phỏng dịch từ nguyên bản Ý ngữ: Nguyễn Học Tập.

( Thông tấn www.vatican.va , 11.05.2011).