Hãy qua cửa hẹp mà vào, vì cửa rộng và đường thênh thang thì đưa đến diệt vong, mà nhiều người lại đi qua đó Mt. 7:13)

Đạo là đường dẫn lối vào cuộc sống hạnh phúc đời này và đời sau. Đạo là con đường mở ra cho chúng ta đi tìm chân lý thật. Tại sao chúng ta thấy có nhiều Đạo khác nhau? Phải chăng có rất nhiều con đường dẫn tới cuộc sống viên mãn. Đạo nào cũng dạy con người sống bác ái, từ bi, hỷ xả và yêu thương đồng lọai. Làm sao chúng ta có thể phân biệt được đạo nào là chính tông và là đạo thật?

1.     Các Đạo Giáo

Chúng ta đâu biết có bao nhiêu thứ Đạo. Từ xa xưa có các Đạo lớn như đạo Khổng, đạo Phật, đạo Nho, đạo Lão, đạo Ấn, đạo Bà-la-môn, đạo Do-thái, đạo Kitô Giáo, đạo Công Giáo, đạo Hồi, đạo Tin Lành, Bái Hỏa Giáo, đạo Sikh, Thần Đạo, đạo Ông Bà…Mỗi Đạo lại chia làm nhiều phái khác nhau tùy theo các chủ trương sống . Chúng ta không thể kể ra hết tên các thứ Đạo. Còn có hàng ngàn triệu người theo các tôn giáo truyền thống hay bộ lạc, họ có những nghi thức và giáo lý truyền thống khác nhau. Giáo Hội Công Giáo hết sức kính trọng các truyền thống này và luôn tìm cách đối thoại chân thành với các tín đồ (Đối Thoại Liên Tôn, Số 6).

Chúng ta biết chỉ riêng trong Đạo Thiên Chúa cũng đã có rất nhiều các giáo phái khác nhau. Ngay trong thế kỷ đầu tiên, sau khi Chúa Giêsu Thăng Thiên và Chúa Thánh Thần Hiện Xuống trên các Thánh Tông Đồ. Các Ngài đã ra đi rao giảng Tin mừng Cứu Độ. Giáo Hội mà Chúa Giêsu thành lập đã chia làm hai nhánh: Giáo Hội Công Giáo Tây Phương (Rôma) và Công Giáo Đông Phương.

2.     Các Giáo Hội Công Giáo Đông Phương

Giáo Hội Đông Phương ở Alexandria: (Giáo Hội Công Giáo Coptic, Ethiopia.)

Tại Antochia: (Giáo Hội Công Giáo Syro-Malankara, Maronite và Syria).

Tại Armenia: (Giáo Hội Công Giáo Armenia). Tại Byzantine: ( Giáo Hội Công Giáo Albania, Belarus, Giáo Hội Công giáo Bulgaria, Krievei, Giáo Hội Công Giáo Hy Lạp, Hungary, Italo-Albania, Hy lạp Melkite. Hy Lạp-Romania.)

Tại Nga: (Giáo Hội Công Giáo Ruthenian, Slovakia, Ukraine-Hy lạp.)

Tại Chaldea (Giáo Hội Công Giáo Chaldea, Syro-Malabar, mỗi nơi lại chia thành nhiều Giáo Hội nhỏ.)

3.     Các Giáo Hội Đông Phương tách biệt

Giáo Hội Đông Phương  thuộc truyền thống Byzantine vốn hiệp thông với Giáo Hội Rôma suốt thiên niên kỷ, năm 1054 Giáo Hội Đông Phương đã tách biệt sinh ra Giáo Hội Chính Thống. Giáo Hội Chính Thống có nhiều riêng biệt và độc lập theo từng Giáo Khu và Giáo Hội, cả thảy có 15 Giáo Hội Độc Lập.

Giáo Khu thượng phụ Constantinople, Alexandria, Antiochia, Jerusalem. Giáo Hội Chính Thống Nga, Serbia, Romania, Bulgaria. Georgia, Cyprus, Hy Lạp, Ba Lan, Albania, Cộng Hòa Czech và Slovak và Giáo Hội Chính Thống Hoa Kỳ.

4.     Các Giáo Hội Cải cách

Vào thế kỷ 14 tới16, Giáo Hội Công Giáo đối diện với một số phong trào cải cách. Có các nhà lãnh đạo các Phong Trào Cải Cách như: John Wycliff (1329-1384 - Nước Anh), John Hus (1309-1415- Bohemia), Martin Luther (1483-1546- Đức), Ulrich Zwingli (1484-1531- Thụy Sĩ) và John Calvin (1509-1564- Pháp).

Các Giáo Hội và Phong Trào gồm có: Phái Cơ Đốc Phục Lâm (Adventists), Phái Tái Thanh Tẩy (Ana-baptism), Phái Baptít (Baptism), Phái Môn Đệ (Disciples), Phái Công Hội (Congregationalists), Phái Methodists, Phái Thanh Giáo (Puritans), Phái Trưởng Lão (Presbyterians), Phái Hữu Nghị (Quakers), Phái Thần Nhất Vị (Unitarianism), Phái Phổ Độ (Universalism) và Liên Hiệp Anh Giáo (Anglican Communion). Phái Ngũ Tuần (Pentecostals), phát triển sau năm 1906, gắn liền với hiện tượng nói tiếng lạ và với kinh nghiệm được thanh tẩy trong Chúa Thánh Thần. Vào giữa thế kỷ thứ XX, kinh nghiệm đoàn sủng bắt đầu được chia sẻ bởi một số thành viên của các giáo hội cổ điển, gồm cả thành phần của Giáo Hội Công Giáo. Hiện nay trong Giáo Hội Cải cách có trên 700 giáo phái nhỏ hoạt động rải rác khắp nơi trên thế giới.

5.     Đạo Công Giáo

Chúng ta tự hỏi tại sao có nhiều phân rẽ trong Giáo Hội như thế? Niềm tin vào Giáo Hội Công Giáo, duy nhất, thánh thiện và tông truyền còn hợp thời nữa không? Giáo Hội đã trải qua gần hai ngàn năm dưới sự hướng của các Đức Giáo Hoàng, đấng kế vị Thánh Phêrô cùng các Giám Mục trên khắp thế giới liên kết với ngài. Sự duy nhất của Giáo Hội vẫn liên kết mọi thành phần dân Chúa trong cùng một Chúa Thánh Thần. Giáo Hội Công Giáo tuy bị các phong trào ly giáo và cải cách phân rẽ nhưng Giáo Hội luôn duy nhất cậy dựa vào hai nguồn Thánh Kinh và Thánh Truyền để bảo toàn giáo lý chính thống của HộiThánh. Giáo Hội cũng trải qua những thăng trầm, những khó khăn và bị bách hại nhưng Giáo Hội vẫn kiên vững.

Gia nhập vào Giáo Hội là được tháp nhập vào Nhiệm Thể Chúa Kitô qua Bí Tích Rửa Tội. Bí Tích Rửa Tội là cửa ngõ ân sủng dẫn đưa chúng ta hiệp thông vào chính nguồn ơn cứu độ. Giáo Hội của Chúa Kitô do chính Chúa Giêsu mặc khải, thành lập và có Chúa Thánh Thần hướng dẫn. Đây là Đạo từ trời ban xuống. Ơn cứu độ của Chúa sẽ ban cho các tâm hồn biết đón nhận và sống ơn gọi làm con Chúa.

6.     Ơn Cứu Độ

Như thế chúng ta tự hỏi rằng có con đường tắt (cut short) hay có đạo nào dễ dàng dẫn đến sự sống đời đời không? Muốn có vinh quang của sự sống lại, Chúa Kitô đã phải vác Thánh Giá lên núi sọ, chịu đóng đanh và chết trên thánh giá. Chúng ta không thể đi đường tắt. Không có thánh giá sẽ không có triều thiên vinh quang. Điều quan trọng là mọi người ai cũng phải phấn đấu và phấn đấu cho tới cùng mà vẫn giữ vững đức tin. Thánh Phaolô viết về chính Ngài: Tôi đã đấu trong cuộc thi đấu cao đẹp, đã chạy hết chặng đường, đã giữ vững niềm tin (2Tm 4:7).

Vậy những người không được lãnh nhận phép Rửa Tội có được ơn cứu độ không? Thưa có, thứ nhất là những người vẫn theo lương tâm ăn ở ngay lành. Thứ hai là những người ước ao mà chưa thể lãnh Bí Tích Rửa Tội. Thứ ba là những người chịu chết vì đức tin. Những người tuy không biết Hội Thánh nhưng do ân sủng thúc đẩy mà chân thành tìm kiếm Thiên Chúa và nỗ lực chu toàn thánh ý Chúa, đều cũng được ơn cứu độ ngay cả khi họ không lãnh nhận Bí Tích Thánh tẩy (GLCG. Số1281).

7.     Mong Tìm Ơn Cứu Độ

Chúa đã ban cho các tông đồ quyền rao giảng, thánh hóa và cai quản Giáo Hội ở trần thế. Giáo Hội Công Giáo có đủ năng quyền trong vấn đề giáo lý đức tin và phương thế thực hành sống đạo để được cứu rỗi. Đọc qua lịch sử của Giáo Hội, chúng ta nhận ra rằng đã có rất nhiều con đường giúp nên thánh. Con đường đơn sơ, con đường thánh giá, con đường khổ hạnh, con đường trọn lành, con đường tình yêu và con đường dâng hiến. Có biết bao Đấng đã sáng lập các dòng tu, các phong trào, các hội đoàn để giúp mọi người sống liên kết và gần gũi với Chúa mỗi ngày một hơn.

Chúng ta đã nghe qua tên các Dòng như: Dòng Đaminh Nam và Nữ, dòng Phanxicô, dòng Tên, dòng Thừa Sai Balê, dòng Chúa Cứu Thế, dòng Xitô, dòng Thánh Giuse, dòng Chúa Kitô, dòng Saint Sulpice, dòng Beneđictô, dòng Augustinô, dòng Salesian, dòng Lazarist, dòng Thánh Thể, dòng Gioan Baptist, dòng Thánh Phaolô, dòng Chúa Quan Phòng, dòng Kín Carmelô, dòng Cát Minh, dòng Lasan, dòng Thừa Sai, Tiểu muội, Tiểu đệ Chúa Giêsu, dòng Mến Thánh Giá, dòng Mân Côi, dòng Bác Ái Vinh Sơn, dòng Phước sơn, dòng Châu Sơn,  dòng Đồng Công, dòng Bác Ái Têrêxa, dòng Truyền Giáo Maryknoll, dòng Ngôi Lời, dòng Legion of Christ, Dòng Ba Phanxicô và Đaminh , các Dòng Nam và Dòng Nữ… Rồi các Chủng Viện, Tu Hội và các Hội Đạo Đức hiện diện khắp nơi.

Công Giáo Tiến Hành có nhiều Phong Trào và Hội Đoàn: Hội Các Bà Mẹ Công Giáo, Hội Con Đức Mẹ, Hội Lêgiô, Hội Liên Minh Thánh Tâm, Hội Phạt Tạ, Hùng Tâm Dũng Chí, Đạo Binh Đức Mẹ , Hiệp Hội Thánh Mẫu, Hướng Đạo Công Giáo, Thanh Sinh Công, Thanh Lao Công, Hiệp Hội Giáo Chức, … Phong Trào Công Giáo Tiến Hành, Phong Trào Focolare, Phong Trào Thiếu Nhi Thánh thể, Phong Trào Hướng Đạo, Phong Trào Cursillô và mới đây có Phong Trào Thánh Linh, gọi là CanhTân Đặc Sủng… Nói chung, trong Giáo Hội còn có nhiều đoàn thể và các phong trào sinh họat. Các Hội Đoàn và Phong Trào đều giúp các tín hữu sống đạo tốt hơn. Mỗi Nhóm Hội có những sinh hoạt thực hành sống đạo riêng và không có nhóm nào là ưu tuyển và tuyệt đối.

8.     Con Đường Theo Chúa.

Ai muốn theo làm môn đệ của Chúa, hãy vác thánh giá hằng ngày mà theo: Ai không vác thập giá mình mà đi theo tôi, thì không thể làm môn đệ tôi được.(Lk 14:27). Đã có rất nhiều người hiến dâng đời sống mình cho Chúa để phục vụ Giáo Hội và tha nhân. Nhìn các tu sĩ nam nữ ẩn mình trong các Dòng Kín chiêm niệm. Họ chuyên tâm cầu nguyện, hy sinh, hãm mình, ăn chay và đền tội thay cho mọi người. Các tu sĩ Dòng Kín hiến dâng cả đời trong bốn bức tường kín, tránh xa mọi xa hoa nhiễm mùi trần thế. Các ngài chọn con đường nên thánh cách rất âm thầm. Các tu sĩ đã dâng biết bao nhiêu giờ kinh nguyện và lời ca tiếng hát lên Thiên Chúa thay cho mọi người.

Có nhiều tu sĩ Dòng đã dám hy sinh cuộc đời từ bỏ của cải, cúng hiến thời giờ và  dâng hiến khả năng, để chuyên tâm lo việc phục vụ cho Chúa và tha nhân. Có những nhà truyền giáo bất chấp hiểm nguy và gian khổ mang tin mừng cứu độ đến với những người thổ dân bộ lạc và những người chưa biết Chúa. Có nhiều linh mục, tu sĩ nam nữ chọn cuộc sống độc thân, hiến dâng cuộc đời thanh xuân để phục vụ mọi nguời. Có hàng triệu người đang bước theo Chúa và làm việc trong vườn nho của Chúa. Tất cả mọi ơn gọi phục vụ đều hướng về một cùng đích. Chúa Giêsu dạy rằng: Các con chớ vui mừng vì các thần phải vâng phục các con nhưng hãy vui mừng vì tên các con sẽ được ghi trên trời (Lk 10:20).

9.     Cách Hành Đạo.

Trong Giáo Hội có rất nhiều các Nhóm Hội và Phong Trào khác nhau, mà cốt là để giúp nhiều người tìm hiểu và sống đạo tốt hơn. Mỗi Nhóm Hội hay Phong Trào đều giúp canh tân và có những ý hướng tốt để xây dựng phát triển Giáo hội. Hằng năm trên thế giới có cả triệu người lãnh nhận các Bí tích Nhập Đạo. Chúa Thánh Thần vẫn tiếp tục hướng dẫn và thánh hóa Giáo hội qua nhiều cách thế khác nhau. Có biết bao nhiêu người được ơn trở lại cùng Chúa, cùng với Giáo Hội và gia đình. Họ lại tiếp tục trở nên nhân chứng rao truyền Tin Mừng cho người khác. Giáo Hội Công Giáo tuy không phát triển nhanh và ồ ạt như đạo Hồi Giáo nhưng Giáo Hội cũng đã có trên 1tỷ 200 ngàn tín hữu.

Giáo Hội luôn canh tân để thích ứng với sự phát triển của văn minh khoa học và những khát vọng nhu cầu tinh thần của con người. Tại Rôma, ngày 30 tháng 6 vừa qua, Đức Thánh Cha Benedict XVI đã bổ nhiệm Đức Cha Salvatore Fisichella làm chủ tịch Hội Đồng Giáo Hoàng về Tân Phúc Âm Hóa. Tiếp tục cổ võ công cuộc truyền giáo canh tân tại các quốc gia nhận lãnh đức tin đầu tiên, nhưng đang sống trong một xã hội ngày càng tục hóa và có một hiện tượng hiểu sai lạc ý niệm về Thiên Chúa. Mỗi người chúng ta hãy ý thức bổn phận, trách nhiệm của mình và gắn bó với Giáo Hội trong cuộc lữ hành trần thế. Chúng ta hãy cố gắng đưa Đạo vào đời, chứ đừng đưa đời vào đạo một cách tự do. Chúng ta cũng nhận thấy các môi trường sống đạo đang dần dần bị tục hóa. Ví dụ như việc sử dụng gian cung thánh trong nhà thờ để trình diễn các mục thánh ca, vũ và văn nghệ, tạm gọi là văn nghệ thánh. Dần dần nơi cung thánh sẽ mất đi sự thánh thiêng, trang nghiêm và gian cung thánh sẽ trở thành một sân khấu lý tưởng.

Chỉ có sự thật mới giải thoát. “Thiên Chúa là thần khí, và những kẻ thờ phượng Người phải thờ phượng trong thần khí và sự thật." (Jn 4:24). Tin thờ Thiên Chúa trong tinh thần và chân lý. Chúng ta hãy khiêm nhường và ý thức nhìn lại cách sống đạo và thực hành đạo của mình. Chúng ta là người Công Giáo, hãy cẩn thận học hỏi, áp dụng những cách thế sống đạo sao cho phù hợp với đường lối của Giáo Hội Công Giáo.

Tóm lại, Giáo Hội của Chúa Kitô đã bị bách hại bởi những kẻ thù bên ngoài và còn bị phân rẽ bởi chính những con cái trong nhà. Giáo Hội Mẹ luôn tìm cách đưa dẫn đoàn con xa lạc trở về một mối. Có nhiều ân sủng nhưng chỉ có một Chúa. Ân sủng khác nhau nhưng cùng đem lại lợi ích cho một thân thể là Mầu Nhiệm Chúa Kitô. Xin Chúa Kitô hợp nhất mọi người nên một trong cùng một chân lý và một tình yêu. Anh em xum họp một nhà, bao là tốt đẹp, bao là sướng vui.

Giuse Trần Việt Hùng

Bronx, New York.