Không ồn ào, không xáo động, không bất ổn nhưng không bất động. Cõi lặng trong tâm mỗi người đều có, tâm có lặng mới nhìn rõ sự vật, trí có lặng mới thấy rõ căn nguyên, hồn có lặng thân xác mới năng động, xác có lặng hồn mới sâu xa.

Sống trong cõi lặng là lối sống của người biết sống chiều sâu cuộc sống, biết hưởng tận nguồn thanh khiết của sự sống, biết cuộc đời hạnh phúc ở tận ngọn nguồn chúc phúc và hết ý nghĩa cuộc sống. Lặng tìm thấy trong ba giai đoạn, thấy, nhận và sống.

Giai đoạn Thấy:

Thấy lặng giữa ồn ào huyên náo, như đang đi giữa phố đông chen chúc người qua lại, lạc lối đi vào rừng cây tĩnh lặng. Như đang chỗ huyên náo bỗng nghe lòng trống lặng. Thấy lặng ngay cuộc sống bộn bề, giây phút của tĩnh lặng tuy ngắn ngủi nhưng khơi lên một ý thức dài lâu tiềm ẩn trong cõi lặng. Giai đoạn cần thiết cho hạt mầm đang hé mở giữa ồn ào của rừng cây ồn ào trước gió. Hạt mầm âm thầm hé lộ để triển nở rễ và nhú ngọn. Hành trình của giai đoạn thấy nơi con người cũng giống vậy. Chẳng biết tự lúc nào hạt giống âm thầm nảy lên, đôi khi vô tình giữa ồn ào huyên náo con người đạp chết mầm non mới nhú, nhưng sự kỳ diệu của cuộc sống vẫn âm thầm nảy nở, hết lần này đến lần khác, khiến con người không thể dập tắt cõi lặng cho đến khi đón nhận. Thời gian lần hồi đón nhận của con người tùy theo cách mỗi người thấy và tiếp nhận. Tình trạng này giống như dụ ngôn Chúa Giêsu dùng để chỉ: Người gieo giống ra đi gieo hạt, hạt rơi trên sỏi đá, hạt rơi trong bụi gai, hạt rơi bên vệ đường và hạt rơi vào đất tốt. Người gieo hạt vẫn gieo cho đến khi tất cả đều đón nhận từ đất tốt, cho dù đó là giai đoạn con người cuối cuộc đời trên giường bệnh, trong lúc nghỉ hưu, trong lúc già nua. Kinh nghiệm cho thấy, tuổi già là tuổi cõi lặng để thấy. Kinh nghiệm của thấy cho biết, con người nên dừng lại giữa ồn ào huyên náo để tiến vào chiều sâu cuộc sống.

Giai đoạn nhận:

Nhận cõi lặng là giai đoạn con người tách dần ra khỏi bon chen, ồn ào, tranh chấp của cuộc sống. Tuy  tách biệt khỏi ồn ào nhưng vẫn hoạt động hiệu quả vì bắt đầu biết tích lũy sức lực để đạt tới kết quả chiều sâu cuộc sống. Nhận cõi lặng như đêm về nghỉ ngơi của ngày hành động, để cảm nghiệm đầu tiên về sự chết đang ươm mầm sự sống, đêm về ươm mầm cho ngày mới. Chúa Giêsu dùng một dụ ngôn khác để nói đến giai đoạn này, như người đàn bà đem nắm men ủ vào trong ba đấu bột, như hạt cải bé nhỏ âm thầm mọc lên cho đến khi trở thành đại thụ. Bắt đầu nhận là bắt đầu có sự chuyển hóa dịch dần về phía hoàn thành. Cuộc sống con người cảm nhận thấy sự khơi mào của hạnh phúc khi bắt đầu tách ra khỏi ràng buộc trần thế. Kinh nghiệm dần dà lớn lên để thấy hạnh phúc không tùy thuộc vào cái có mà phụ thuộc vào nhận thức cái mình đang là. Men của Tin Mừng đi vào cuộc sống theo lối đó, như kinh nghiệm của Thánh Augustine cầu xin: “xin cho con biết Chúa để con biết con”. Hạnh phúc được thực hiện khi nhận biết được khởi đầu. Kinh nghiệm giai đoạn này không dừng lại được vì đã qua giai đoạn thấy, như Chúa dùng ẩn dụ: “không ai thắp đèn rồi để bên dưới cái thùng, mà đặt trên giá”. Con đường nhận làm tăng trưởng hạnh phúc cuộc sống, cõi lặng phát sinh hiệu quả để thấy nhiều anh chị em khác đang đau khổ giữa những thực hư, hiệu quả cũng bắt đầu sống tự bản chất hạnh phúc không thể giữ cho riêng mình mà chia sẻ, thông hiệp. Sự vật, của cải, địa vị, danh vọng, vẫn còn đó nhưng đã đổi hướng, không cho mình mà cho người khác, trở nên phương tiện để thực thi cho người khác đón nhận hạnh phúc.

Giai đoạn sống.

Con đường triết lý của chữ nhàn của Phương Đông đạt đến mục đích có thể diễn tả qua bài thơ Chongdan, của Tư Không Đồ:

“Ai đắm chìm trong im lặng

Kết vào bí mật của vạn vật

Say đắm trong hài hòa tột đỉnh

Bay bổng cùng hạc trên trời cao” 

Đạt tới cõi trời cao nhưng lại không thấy kết trái trong hoạt động, dường như đó là một thực tại của cõi sống đã ra khỏi cuộc sống.

Sống cõi lặng trong niềm tin Phục Sinh là đạt tới mục đích quan trọng của đời sống của Tin Mừng. “Sống trong thế gian mà không thuộc về thế gian”. Cõi lặng đạt tới là cõi không gì phiền muộn có thể gây sầu não. Đó là một giai đoạn đáng mơ ước trong cuộc đời con người, Thánh Phao Lô cho thấy kinh nghiệm về giai đoạn này: “Vui luôn trong niềm vui của Chúa” bởi đang sống một mầu nhiệm lớn nhất trong đời sống: “không có gì có thể tách ta ra khỏi tình yêu của Thiên Chúa, tù đày, giam cầm, đói khát trần truồng, hiểm nguy” . Sống cõi lặng theo nghĩa Tin Mừng là cách sống: “Không phải tôi sống mà chính Chúa Kitô sống trong tôi”. Kinh nghiệm lớn lao này đã sinh hoa kết trái trong đời sống cho đến tột cùng, đến tận ở tâm điểm, cho dù có làm gì được những gì lớn lao đi chăng nữa vẫn tự nhủ ở điểm cuối cuộc đời: “Con chỉ là đầy tớ vô dụng, vô duyên, bất tài”. Sống cõi lặng là sống “dồi dào sự sống phong phú của Chúa đã mang đến. Sống dồi dào phong phú mà Thiên Chúa ban tặng sự sống và còn làm cho nhiều người nhận ra dấu chứng sự sống cõi lặng ở nơi Thiên Chúa. “Chúa đã làm cho tôi những điều trọng đại” và “linh hồn tôi ngợi khen Thiên Chúa”. Cõi lặng Phục Sinh tiềm ẩn như Ngôi Mồ Trống, tĩnh mà dạt dào sức sống, lặng mà hoạt động hiệu quả. 

Lạy Chúa, xin cho con biết sống cõi lặng trong Chúa, để sống hết chiều sâu ý nghĩa cuộc đời mà Chúa ban tặng cho con và sống dồi dào phong phú cho người khác.  

L.m Giuse Hoàng Kim Toan