Hội Đồng Gia Đình là một trong những phương cách quan trọng nhất trong việc đối phó với một số những vấn đề trong một cách thế dân chủ. Nó chính là cái mà danh xưng nó muốn nói – là một cuộc tập hợp của tất cả mọi phần tử trong gia đình trong đó những vấn đề rắc rối được bàn thảo để tìm những phương cách giải quyết. Mỗi tuần, ngày, và giờ được xác định cho mục đích nầy. Nó nên là một phần của thói quen trong gia đình. Giờ họp không nên được thay đổi mà không có sự đồng ý của toàn thể gia đình. Mỗi phần tử đều nên hiện diện. Mọi người phải tuân giữ sự quyết định của nhóm. Vì thế, mọi người nên hiện diện để nói lên ý kiến của mình. 

Mỗi gia đình nên làm ra những chi tiết cho Hội Đồng Gia Đình phù hợp với những nhu cầu của gia đình, nhưng những nguyên tắc căn bản cần phải giữ nguyên. Mỗi phần tử có quyền mang vấn đề ra. Mỗi người có quyền được lắng nghe. Cùng nhau tìm một cách giải quyết cho vấn đề và ý kiến của đa số phải được tôn trọng. Trong Hội Đồng Gia Đình, tiếng nói của bố mẹ không cao hơn cũng không mạnh hơn tiếng nói của con trẻ. Sau mỗi cuộc họp, điều đã được quyết định cần thực hiện và không có một sự bàn thảo nào sâu xa hơn nữa được phép cho tới lần họp mặt tới. Nếu ở lần tới đó được khám phá ra rằng giải pháp lần trước không có hiệu quả tốt đẹp, cần tìm một giải pháp mới, chúng ta hãy làm với câu hỏi: “Chúng ta sắp làm gì về điều đó?” Và một lần nữa, điều đó tùy thuộc vào cả nhóm quyết định.  

Trong buổi họp Hội Đồng Gia Đình, bà mẹ của 8 đứa con từ 16 đến 4 tuổi, mang ra vấn đề về tình trạng buồn chán của giờ ăn tối. Con cái đến bàn ăn trễ. Ông bố xem ra giận dữ về việc chúng đến trễ và cung cách chung chung không đẹp của chúng. Sự thù hận và sự cãi vả tạo nên một bầu không khí không vui chút nào. Một trong các trẻ đề nghị rằng mỗi đứa ăn trong phòng riêng và bàn ăn không ai dùng đến. Những đứa trẻ khác chấp nhận tư tưởng đó, nghĩ rằng đây là một cuộc hoàn toàn mạo hiểm để xem sao. Bà mẹ chấp nhận đề nghị đó, còn ông bố thì không. Bà mẹ hỏi vấn đề phục vụ bữa ăn phải được hoàn thành cách nào? “Mỗi người phục vụ cho riêng mình”. “Còn chén đĩa thì sao? Chúng ta sẽ mang nó trở lại. Mẹ sẵn sàng rửa những bát đĩa được mang để vào bếp” bà mẹ nói thế. Ông bố đành phải đồng ý vì số phiếu được chọn là 9/1. Chiều hôm đó, khi bữa ăn tối sẵn sàng, bố và mẹ lấy bữa ăn tối, đi vào phòng ngủ, và không còn biết những người khác thế nào. Một giờ sau, bà mẹ rửa những chén bát được đặt trong bể rửa chén. 

Bốn ngày sau, con cái bắt đầu phàn nàn. Chén đĩa mang lại không đủ để chúng có những chén đĩa sạch. Một đứa phàn nàn về đồ ăn hôi thối được bỏ lại trong phòng bỡi người cùng chung phòng. Bà mẹ đáp trả cho mỗi phàn nàn: “Mang vấn đề ra trong buổi họp lần tới.” Vào buổi họp sau đó, tư tưởng “ăn trong phòng riêng” đã bị loại bỏ một cách lẹ làng. Chúng muốn trở lại bàn ăn. Chúng cảm thấy cần có một qui luật phải được tuân giữ ở bàn ăn cho tuần tới. 

Con người không thể sống chung mà không có luật lệ. Vì thế, ngay cả những đứa rất trẻ cũng cần phải tham dự Hội Đồng Gia Đình để biết những luật lệ của gia đình. Quyền chủ tọa nên được luân phiên để không riêng một ai làm chủ các buổi họp mặt. Người chủ tọa phải chắc chắn rằng mỗi phần tử trong gia đình đều có cơ hội để được lắng nghe. Nếu bố mẹ thấy rằng một lô những hành động không được thoải mái, họ cũng phải tuân giữ quyết định, chịu đựng cái không thoải mái và cho phép kết quả tự nhiên xảy ra. Con trẻ học nhiều từ những kinh nghiệm nầy hơn là từ những lời nói hay sự áp đặt của bố mẹ. 

Bà mẹ trình bày vấn đề được gây nên bỡi 2 người khách của Loan (10 tuổi) và Quang (7 tuổi). Khi cả hai đều có khách đến cùng ngày, sự rắc rối xảy ra. Con trẻ chạy ra chạy vào, chạy lên chạy xuống cầu thang, làm bắp rang, dùng côca côla, vặn tivi đến mức tối đa. Sau khi bà mẹ trình bày nỗi khổ của bà, bà nói: “Mẹ nghĩ tụi con nên thay phiên mang khách về nhà. Các con nghĩ thế nào? Bé Loan đồng ý và chọn thứ 2 và thứ 6. Cậu bé Quang ngồi nặng nề trong chiếc ghế, lấy ngón tay vẽ trên ghế. Nó không đề nghị gì. Bà mẹ hỏi nó thứ 3 và thứ 4 có được không? Cậu bé gật đầu một cách lãnh đạm. Ông bố nói: “Các con nghĩ gì về việc chạy khắp cả căn nhà?” “Những người bạn của chúng con cần phải được dạy một vài phong cách. Mẹ nghĩ các con nên nói cho bạn các con về qui luật của chúng ta, có phải vậy không?” bà mẹ xen vào. Bé Loan đồng ý, còn cu Quang thì vẫn yên lặng xem ra không vui. 

Thứ 2 sau đó, Loan đưa bạn về và chúng chơi yên lặng. Quang cũng mang bạn về nhà. “Quang, xin lỗi! Hôm nay không phải là ngày em đưa khách về nhà.” “Tụi em chơi ở ngoài sân nhé?” “Được rồi.” Cậu bé Quang đến cữa 4 lần trong vòng nửa tiếng đồng hồ để xem chúng có thể vào trong xem tivi, ăn chút bánh ngọt, và uống chút sữa không? Mỗi lần yêu cầu chỉ được đáp trả bằng tiếng “không”. Bà mẹ tình cờ nhìn ra cữa sổ một ít phút sau đó, bà thấy cậu bé đang đứng đái bên hàng rào. Bà mẹ gọi: “Quang ơi, mẹ xin lỗi nhé! Bảo bạn con đi về nhà ngay bây giờ và con phải về đây.” Cu Quang hét lại: “Lỗi tại mẹ không cho con vào nhà để đi vệ sinh.” 

Bé Quang cảm thấy bị chèn ép bỡi sự đồng minh của mẹ và chị nó. Nó không có một đề nghị nào ở buổi họp mặt gia đình vì nó nghĩ nó không có cơ hội nào cả. Tuy nhiên, nó đã đồng ý dù im lặng và rồi chọn cung cách sai lầm đó để tỏ sự thù hận của mình. 

Tốt hơn, nếu bà mẹ trình bày vấn đề khó khăn của bà và sau đó nên hỏi con cái nghĩ xem có thể làm được gì. Lần đầu được hỏi thử, con cái có lẽ không trả lời vì chưa nghĩ ra một giải pháp nào. Sau khi đợi một lúc, bà mẹ có thể trình bày gợi ý của bà. Thật là tốt đẹp nếu bà đưa ra một ý tưởng dưới hình thức câu hỏi: “Các con có nghĩ rằng sẽ có ích hơn nếu chọn lấy những ngày khác không? Hoặc “Cái gì sẽ xảy ra nếu…” 

Bây giờ, bé Quang có thể tỏ cho thấy điều nó cảm thấy và điều nầy sẽ được bàn thảo trong buổi họp tới. Bà mẹ có thể làm cho bé Quang đến tham dự nếu bà tỏ ra sự cảm thông của bà. “Mẹ lấy làm lạ bé Quang cảm thấy nó không có cơ hội. Nó xem ra không thích sự xếp đặt nhiều. Con nghĩ thế nào, Quang?” 

Cần thảo luận sâu xa hơn về điều nên được làm, và bé Quang nên là người đầu tiên được hỏi để đề nghị một giải pháp. Thoạt đầu, có thể nó không muốn nói, nhưng nếu bà mẹ tiếp tục thích thú thật sự với điều nó nghĩ, nó có thể khuất phục được niềm tin sai lầm của nó và bắt đầu tham gia vào. Có thể nói được rằng đây không phải là buổi họp Hội Đồng Gia Đình nếu chỉ có bố mẹ trình bày những vấn đề và cho giải pháp. Thật ra, con cái phải được khuyến khích để đóng góp những chia xẻ cũng như những đề nghị của chúng.

Một gia đình gồm cha mẹ xuất thân từ đại học và ba đứa con gái có buổi họp gia đình. Ba đứa con gái quyết định nên mua nhà mới. Đứa con lớn nhất cho 15 đô la, đứa thứ hai biếu 10 đô la, và đứa út biếu 5 đô la. Điều nầy làm bố mẹ hoàn toàn lúng túng. Họ có thể làm gì? Thật khó xử và rối lên, họ đi tìm sự góp ý. 

Bố mẹ cho rằng những đứa trẻ gái nầy không có một chút tư tưởng gì về giá cả nhà cữa. Khi con trẻ được hỏi, chúng phỏng định chỉ khoảng 30 ngàn đô la. Bố mẹ rất ngạc nhiên vì đây là một sự phỏng đoán của chúng. Bây giờ phải làm gì? Ông bố được khuyên ký cho chúng 50 đô la và bảo chúng đi mua nhà. Ông bố đã làm theo và điều nầy đã làm chấm dứt vấn đề. 

Tuy nhiên, nếu những đứa trẻ gái nầy nhấn mạnh: ông bố cần chi trọn số tiền, ông có thể kêu gọi đến cảm giác công bằng. Nếu chúng hỏi: “Tại sao?” Người bố có thể nói: “Vì bố chỉ là một trong số 5 người. Tại sao bố phải chịu hết cả số tiền trong lúc mình không có đủ tiền. Bố đồng ý với ý tưởng muốn mua nhà mới, nhưng xin các con nghĩ cách làm sao để gây quĩ?”

Chúng ta có thể làm giảm bớt cảm giác bị làm rối loạn bỡi những vấn đề như thế nếu chúng ta xử dụng sự tưởng tượng của chúng ta và xem thử chúng ta sẽ phải làm gì nếu con cái chúng ta là những người trưởng thành đề nghị những ý tưởng như thế. Bố mẹ có thể tường thuật một chương trình dự định và đem vấn đề ra đặt trên bàn để những người khác thảo luận. 

Bí quyết của sự thành công của Hội Đồng Gia Đình nằm ở ý chí cương quyết của tất cả mọi phần tử trong gia đình muốn giải quyết một vấn đề như là vấn đề của gia đình. Đây là vấn đề chung của gia đình, vì sống chung với nhau có nghĩa là có nhiều hành động tương quan với nhau. Sự giải quyết phải là một tiến trình của gia đình khi gia đình gặp sự khó khăn. Phương pháp nầy xem ra tốt đẹp nhất vì nó phát triển sự trọng kính lẫn nhau, trách nhiệm hỗ tương, và nâng cao sự bình đẳng.  

Lm. Lê văn Quảng