.:: Cong Giao Viet Nam ::.

Mỗi người đều được Thiên Chúa kêu gọi. Ơn gọi là tiếng gọi yêu thương của Chúa cho con người và Chúa mời gọi ta đáp lại tình yêu đó. Chính Thiên Chúa gọi ta và Người mong một ngày nào đó ta nghe được tiếng Người. Đây là tiếng gọi từ muôn thuở, từ lúc chưa có loài người sống trên mặt đất, chưa có đất trời, núi đồi, biển cả... Ngài yêu từng người, như thể chỉ có mình họ trên đời; do đó, Ngài cũng gọi từng người và đặt họ vào những con đường khác nhau từ lúc họ chưa được tạo thành:

“Trước khi cho ngươi thành hình trong dạ mẹ, Ta đã biết ngươi; trước khi ngươi lọt lòng mẹ, Ta đã thánh hoá ngươi, Ta đặt ngươi làm ngôn sứ cho chư dân.” (Gr 1, 5)

“Thiên Chúa đã dành riêng tôi ngay từ khi tôi còn trong lòng mẹ, và đã gọi tôi nhờ ân sủng của Người.” (Gl 1, 15)

“Mỗi đời sống là một ơn gọi.”[1] Việc ý thức đời sống như một ơn gọi sẽ khơi dậy trong con người niềm khát vọng trước tương lai, đồng thời loại bỏ quan niệm về một đời sống thụ động, buồn nản và tầm thường. Như thế, đời sống luôn mang giá trị của “ân ban đã lãnh nhận mà theo bản tính nhằm trở nên điều thiện hảo được ban lại cho kẻ khác.”[2]

Thiên Chúa còn mời gọi con người vào một bậc sống nào đó và trao cho họ một sứ mệnh. Chúa có thể kêu gọi những người hèn mọn, bất tài, cả những người đang chống lại Chúa, để làm những công việc vĩ đại cho Ngài.

Mỗi đời sống là một ơn gọi, nên có nhiều ơn gọi khác nhau. Ở đây chỉ bàn đến những ơn gọi chung và chính yếu.

Ơn gọi làm người là ơn gọi đầu tiên và là nền tảng của mọi ơn gọi tự nhiên. Ơn gọi làm người đã được các triết thuyết, các hệ tư tưởng, các nền văn hóa nói tới. Làm người là một con đường dẫn tới sự hoàn thiện. Con người luôn phải chiến đấu với thói hư tật xấu của mình để trở thành người hơn. Nhưng làm người, theo nghĩa tích cực nhất, là làm người trong mối tương quan với Thiên Chúa. Con người phải tôn kính Trời và tuân theo sự sắp đặt quan phòng của Thiên mệnh (Ý Trời), vì Thiên mệnh là nguồn gốc của mọi luật lệ đạo đức. Bởi đó, Khổng Tử nói: “Kẻ nào không nhận biết Thiên mệnh, sẽ không bao giờ là một hiền nhân.”[3] Sống theo thiên nhiên, tuân giữ luật của thiên nhiên là sống theo Thiên mệnh.

Từ hư vô con người trở thành hiện hữu do ý muốn của Thiên Chúa. Thiên Chúa đã tạo dựng con người “theo hình ảnh mình và giống mình.” (St 1, 26) Ngài đã trao vũ trụ cho con người làm chủ và mời gọi con người bước vào một mối tương quan yêu thương mật thiết với Ngài. Thiên Chúa nghĩ đến ta trước cả khi Ngài tạo thành vũ trụ. Thực ra đó là lý do Ngài đã tạo dựng thế giới. Thiên Chúa đã hình thành hành tinh này cho chúng ta để chúng ta sống và hưởng dùng. “Ðặc tính cao cả nhất của phẩm giá con người nằm trong ơn gọi con người được hiệp thông với Thiên chúa. Thiên Chúa khởi sự mời gọi con người đối thoại với Ngài, cùng với sự xuất hiện của họ trên đời. Bởi vì, nếu con người hiện hữu, là vì yêu thương mà Thiên Chúa đã tạo dựng họ, và cũng vì yêu thương mà ngài luôn cho họ được sống. Và con người chỉ sống hoàn toàn theo chân lý, nếu tự do nhìn nhận tình yêu đó và phó thác cho Ðấng tạo dựng nên mình.” (GS 9).

Chúng ta sẽ sống một cuộc sống thanh thản hơn, có ý nghĩa và tốt đẹp hơn, nếu chúng ta biết rằng Thiên Chúa đang điều khiển và quan phòng mọi sự. Ngài hài lòng với việc chúng ta tôn thờ Ngài, coi Ngài là trung tâm của cuộc sống. Và như vậy chúng ta phải luôn tiếp xúc với Ngài bằng cầu nguyện, lắng nghe tiếng Ngài, hiệp thông với Ngài. Chúng ta được tạo dựng để làm đẹp lòng Thiên Chúa. Mỗi người chúng ta được tạo dựng một cách độc đáo, không ai giống ai, cả về thể xác, tâm hồn, tính tình và năng khiếu. Bởi đó, không có ơn gọi nào giống ơn gọi nào. Mỗi người là tác phẩm nghệ thuật độc đáo và độc nhất vô nhị của Thiên Chúa.

“Tạng phủ con, chính Ngài đã cấu tạo, dệt tấm hình hài trong dạ mẫu thân con. Tạ ơn Chúa đã dựng nên con cách lạ lùng, công trình Ngài xiết bao kỳ diệu!” (TV 139, 13-14) “Xương cốt con, Ngài không lạ lẫm gì, khi con được thành hình trong nơi bí ẩn, được thêu dệt trong lòng đất thẳm sâu.” (Tv 139, 15)

Không những Chúa tạo hình ta, Ngài còn tiếp tục tiến trình định hình ta. Ngài đã lên kế hoạch trước những ngày sống của đời ta khi ấn định chính xác ngày ta sinh ra và ngày ta chết:

“Con mới là bào thai, mắt Ngài đã thấy; mọi ngày đời được dành sẵn cho con đều thấy ghi trong sổ sách Ngài, trước khi ngày đầu của đời con khởi sự.” (Tv 139, 16).

Ngài thấu suốt những công việc ta làm, ngay cả tư tưởng của ta Ngài cũng am tường hết:

“Lạy Chúa, Người đã dò xét con và Người biết rõ, biết cả khi con đứng con ngồi. Con nghĩ tưởng gì, Người thấu suốt từ xa, đi lại hay nghỉ ngơi, Chúa đều xem xét, mọi nẻo đường con đi, Người quen thuộc cả...Người bao bọc con cả sau lẫn trước, bàn tay của Người, Người đặt trên con.” (Tv 138, 1-5).

Ngài luôn nâng đỡ và hướng dẫn ta trên mọi nẻo đường đời:

“Ta đã nâng các ngươi từ trong lòng mẹ, đã hứng các ngươi từ lúc chưa chào đời. Cho đến khi các ngươi già nua tuổi tác, trước sau gì Ta vẫn là Ta; cho đến khi các ngươi da mồi tóc bạc, Ta vẫn còn gánh vác các ngươi. Như xưa nay Ta vẫn từng đối xử: Ta sẽ nâng niu, gánh vác các ngươi, và ban ơn cứu thoát.” (Is 46, 3-4)

Qua đó nói lên rằng không gì xẩy ra trong đời ta mà lại không mang một ý nghĩa gì. Chúa uốn nắn ta theo mục đích tạo dựng của Ngài. Làm một công việc gì, chúng ta đều nhắm tới mục đích nào đó. Người không có mục đích cũng giống như con thuyền không bánh lái, như lục bình trôi sông. Khi tạo nên chúng ta, Thiên Chúa cũng có mục đích của Ngài và Ngài muốn chúng ta hoàn thành. Nếu chúng ta không hoàn thành, thì ai sẽ thay thế chúng ta, vì mỗi người đều có công việc của riêng mình.

Vì thế, chúng ta phải luôn tự hỏi mình: Tôi sống ở trên đời này để làm gì? Đâu là ý nghĩa của sự hiện hữu của tôi? Nếu ta muốn biết lý do tại sao ta được đặt trên hành tinh này, ta phải bắt đầu từ Thiên Chúa. Ta không tạo dựng được chính ta; do đó, ta không thể bảo rằng tôi được tạo dựng để làm gì? Tôi muốn trở nên thế nào? Đâu là những mục tiêu, những tham vọng, những kế hoạch, những ước mơ của tôi? Tập trung vào mình như vậy ta sẽ không bao giờ biết được mục đích chính của đời sống ta. Chính Thiên Chúa tạo dựng nên ta và Ngài có mục đích của Ngài. Ta không thể biết được mục đích của một phát minh mới, nếu người phát minh không nói cho ta biết. Ta không thể đạt tới mục đích đời ta bằng cách bắt đầu tập trung vào chính mình. Ta phải bắt đầu với Thiên Chúa, Đấng tạo hình nên ta. Ta chỉ hiện hữu vì Thiên Chúa muốn ta hiện hữu. Chỉ trong Thiên Chúa ta mới khám phá ra được nguồn gốc, căn tính, ý nghĩa, mục đích, cách thể hiện và số phận của ta. Tất cả các con đường khác đều dẫn đến bế tắc. Ta được tạo dựng cho Thiên Chúa; và vì thế, cuộc sống của ta là để Ngài sử dụng cho các mục đích của Ngài, chứ không phải ta sử dụng Ngài cho mục đích riêng của ta. Nếu ta chỉ tập trung vào chính mình, kiên trì và quyết tâm theo đuổi những mục tiêu ta đề ra, ta có thể đạt được thành công rực rỡ, nhưng vẫn còn thiếu những mục đích Thiên Chúa mong muốn khi tạo dựng nên ta.

Con người được tạo dựng cho vĩnh cửu. Chính Thiên Chúa đã tạo dựng ta theo hình ảnh Ngài, để sống trong cõi vĩnh hằng. Cuộc đời này không phải là tất cả. Nó là một sự chuẩn bị cho đời sống mai hậu. Mạnh giỏi lắm ta có thể sống một trăm năm trên trái đất này, nhưng ta sẽ sống muôn đời trong cõi đời đời. Đời sống chúng ta trên dương thế này chỉ là tạm bợ nơi đất khách quê người. Quê hương chúng ta là ở trên trời; do đó, đừng quá dính bén vào những của phù vân, đừng lo chiếm đoạt mọi thứ trên đời. Tất cả rồi sẽ qua đi… Mối giây liên hệ của ta với Thiên Chúa trên trần thế này sẽ xác định mối giây liên hệ với Ngài trong cõi đời đời. Nếu đo bằng cây thước vĩnh cửu, thời gian của chúng ta trên cõi đời này tựa như một chớp mắt, nhưng hậu quả của nó sẽ kéo dài vô tận.

Nhiều người để cho tiền bạc, danh vọng, lạc thú, tội lỗi, sự sợ hãi,… điều khiển đời sống của họ. Và kết quả là họ luôn sống trong bất an, tầm thường và vô nghĩa. Nếu ta tin tưởng và phó thác vào Thiên Chúa, các mục đích của Ngài sẽ dẫn dắt đời sống chúng ta: “Thế gian đang qua đi, cùng với dục vọng của nó. Còn ai thi hành ý muốn của Thiên Chúa thì tồn tại mãi mãi.” (1Ga 2, 17)

Nếu không có Thiên Chúa, hẳn tất cả sự hiện hữu của chúng ta đều là do “ngẫu nhiên.” Đó là kết quả của may rủi do thiên nhiên vận hành bừa bãi trong vũ trụ. Và như thế, đời sống chẳng có ý nghĩa gì, chẳng có tốt xấu, đúng sai, chẳng có hy vọng… Nhưng có Thiên Chúa, Đấng đã tạo hình ta; và vì thế, đời sống của ta có một ý nghĩa sâu xa.

Việc tìm hiểu ý định của Thiên Chúa kéo dài suốt đời ta. Chúng ta chỉ biết được ý nghĩa và mục đích của đời sống chúng ta khi chúng ta biết được Thiên Chúa là ai và Ngài làm gì cho chúng ta: “Khởi đầu mỗi bước đường ơn gọi, đều có Ðấng Em-ma-nu-en, Thiên Chúa ở-cùng-chúng-ta. Chính Ngài mặc khải cho chúng ta biết, chúng ta không đơn độc khi xây dựng đời sống mình, bởi vì Thiên Chúa luôn đồng hành với chúng ta giữa những biến cố liên tiếp, và nếu ta muốn, Ngài sẽ xây dựng với mỗi người chúng ta một cuộc tình kỳ diệu, độc nhất và không giống nhau, nhưng đồng thời lại phù hợp với con người và vũ trụ. Khám phá ra sự hiện diện của Thiên Chúa trong lịch sử đời mình, sẽ không cảm thấy mình mồ côi nữa, nhưng biết rằng mình có một Người Cha mà ta có thể hoàn toàn tin cậy nơi Ngài: đó là khúc rẽ quan trọng có thể biến đổi triển vọng con người, và như Hiến chế Gaudium et Spes quả quyết, con người ‘chỉ nhận ra mình cách trọn vẹn, nhờ việc hiến thân chân thành’ (Số 24)”[4] Định hướng này sẽ chiếu sáng cho cách sống của ta, cách ta thi hành công việc hằng ngày, cách đối xử với người khác, cách đánh giá sự việc,… Ta sẽ sử dụng thời giờ và tiền bạc một cách khôn ngoan hơn. Nhiều công việc, kế hoạch, mục tiêu và ngay cả nhiều vấn đề xem ra quan trọng, sẽ trở thành tầm thường, nhỏ nhặt và không đáng quan tâm nữa. Ta càng sống gần Thiên Chúa, các sự vật càng trở nên tầm thường, nhỏ bé.

Ơn gọi thứ hai và cũng là nền tảng cho mọi ơn gọi siêu nhiên là ơn gọi làm Kitô hữu. Thiên Chúa không chỉ là điểm khởi đầu của cuộc sống chúng ta, Ngài còn là nguồn mạch và đích điểm của đời sống chúng ta. Để khám phá ra mục đích đời ta, ta phải qui chiếu về Lời của Ngài, chứ không phải về những lẽ khôn ngoan của con người. Lời của Ngài đã chỉ cho chúng ta thấy: “Thiên Chúa là Đấng làm nên mọi sự theo quyết định và ý muốn của Người, đã tiền định cho chúng tôi đây làm cơ nghiệp riêng theo kế hoạch của Người, để chúng tôi là những người đầu tiên đặt hy vọng vào Chúa Ki-tô, chúng tôi ngợi khen vinh quang Người.” (Eph 1, 11- 12). Bản văn Kinh thánh này đã chỉ cho chúng ta thấy rằng chúng ta khám phá ra căn tính và mục đích của chúng ta nhờ liên kết với Chúa Giêsu Kitô. Khi ta liên kết với Chúa Kitô, đời sống của ta sẽ thay đổi, mọi giá trị sẽ đảo lộn như thánh Phaolô nói: “Những gì xưa kia tôi cho là có lợi, thì nay, vì Chúa Ki-tô, tôi cho là thiệt thòi.” (Pl 3, 7).

Từ sự hiện hữu đơn thuần nhân loại, con người được mời gọi bước vào một sự hiện hữu thần linh, do công trình tái tạo của Thiên Chúa trong Chúa Kitô: “Vì được dìm vào trong cái chết của Người, chúng ta đã cùng được mai táng với Người. Bởi thế, cũng như Người đã được sống lại từ cõi chết nhờ quyền năng vinh hiển của Chúa Cha, thì chúng ta cũng được sống một đời sống mới.” (Rm 6, 4) Thật vậy, qua phép Rửa, chúng ta được tái sinh trong Chúa Kitô, từ bỏ con người cũ để mặc lấy con người mới, cùng vác thập giá với Người để rồi cùng được hưởng vinh quang với Người. Ý định cứu chuộc này đã được Thiên Chúa hoạch định từ trước cho chúng ta: “Ân sủng đó, Người đã ban cho chúng ta từ muôn thuở trong Chúa Ki-tô Giê-su, nhưng giờ đây mới được biểu lộ, vì Đấng cứu độ chúng ta là Chúa Ki-tô Giê-su đã xuất hiện.” (2Tm 1, 9-10) “Chúng ta là tác phẩm của Thiên Chúa, chúng ta được dựng nên trong Chúa Ki-tô Giê-su, để sống mà thực hiện công trình tốt đẹp Thiên Chúa đã chuẩn bị cho chúng ta.” (Ep 2:10) “Chúng tôi giảng dạy lẽ khôn ngoan nhiệm mầu của Thiên Chúa đã được giữ bí mật, lẽ khôn ngoan mà Thiên Chúa đã tiền định từ trước muôn đời, cho chúng ta được vinh hiển. Không một ai trong các thủ lãnh thế gian này đã được biết lẽ khôn ngoan ấy, vì nếu biết, họ đã chẳng đóng đinh Đức Chúa hiển vinh vào thập giá. Nhưng, như đã chép: Điều mắt chẳng hề thấy, tai chẳng hề nghe, lòng người không hề nghĩ tới, đó lại là điều Thiên Chúa đã dọn sẵn cho những ai mến yêu Người.” (1Cr 2, 7-9)

Đây là ơn gọi căn bản và phổ quát, vì là ơn gọi đầu tiên và là ơn gọi chung cho mọi Kitô hữu. Ơn gọi này là ơn Chúa ban cho chúng ta cách nhưng không, là một món quà vô giá mà không phải ai cũng nhận được.

Chúng ta được tạo hình cho gia đình của Thiên Chúa. Thiên Chúa tạo dựng con người để trở nên các phần tử trong gia đình của Ngài và Ngài sai Con Một của Ngài, Chúa Giêsu, đến trần gian để hướng dẫn chúng ta nhận biết Ngài là Người Cha nhân hậu và chúng ta là con cái của Ngài, là anh em với nhau. Chúng ta được tạo dựng trở nên giống Chúa Giêsu. Như vậy, mục tiêu tối hậu của cuộc sống không phải là xây dựng cho mình một cuộc sống đầy đủ tiện nghi về vật chất, nhưng quan trọng hơn chính là việc phát triển đời sống tâm linh. Làm sao để cuộc sống mình biến đổi theo hình ảnh Chúa Giêsu và những lời giảng dậy của Ngài. Giáo hội chính là gia đình thiêng liêng của Ngài. Mục đích của đời sống chúng ta là học hỏi lòng yêu thương của Ngài. Sống đạo không chỉ là tin, nhưng quan trọng hơn cả là thuộc về Ngài, thuộc về Giáo hội của Ngài. Sống đạo là sống tình thân hữu với Thiên Chúa và với mọi người. Do đó, chúng ta được tạo hình là để phục vụ Thiên Chúa. Sống được như vậy, mỗi Kitô hữu cần loại bỏ não trạng lo vun xới cho chính mình để hiến thân phục vụ người khác. Lời thánh Phaolô luôn nhắc nhở chúng ta: “Anh em đừng có rập theo đời này, nhưng hãy cải biến con người anh em bằng cách đổi mới tâm thần, hầu có thể nhận ra đâu là ý Thiên Chúa: cái gì là tốt, cái gì đẹp lòng Chúa, cái gì hoàn hảo.” (Rm 12, 2)

Ơn gọi luôn gắn liền với sứ vụ. Chúng ta được Chúa kêu gọi là để sống với Ngài và để được Ngài sai đi (x. Mc 3, 13- 15). “Sống chứng nhân là cách thế biểu thị sống động nhất về sức mạnh yêu thương cứu độ của Thiên Chúa. Cũng như Chúa Giêsu đã đến trần gian không để tìm vinh quang cho chính mình, nhưng là để làm vinh danh Thiên Chúa và cứu độ con người, Kitô hữu bước theo Chúa Giêsu để được Tin Mừng của Người biến đổi, và qua đó họ trở nên những người đem Tin Mừng cho thế giới này.” (HĐGMVN, Thư Mục vụ 2006, số 4) Bậc sống giáo dân cũng có nhiều “ơn gọi” khác nhau: đó là những cách sống và việc tông đồ khác nhau tùy theo môi trường sống của mỗi người: “Mỗi người tùy theo ơn Chúa ban mà phục vụ kẻ khác, như những người quản lý trung tín giữ mọi ân sủng của Thiên Chúa.” (1 Pt. 4:10)

Mọi ơn gọi khác đều phát xuất từ ơn gọi làm người và một cách rõ nét trong ơn gọi làm Kitô hữu.

Có nhiều loại ơn gọi: có loại ơn gọi dành cho hết mọi người, có loại chỉ dành cho một số ít người; có loại ơn gọi cho cả đời người, có loại ngắn hạn… Loại ơn gọi cho cả đời người chính là ơn gọi bậc sống của mỗi người: sống độc thân, lập gia đình, hoặc tu trì. Với cuốn sách mỏng này, người viết chỉ nói sơ qua về ơn gọi sống đời hôn nhân và bàn sâu hơn về ơn gọi tu trì

Sau ơn gọi nền tảng tự nhiên và siêu nhiên, chúng ta có bổn phận đi tìm thánh ý Chúa cho ơn gọi riêng của mình. Đối với những người lập gia đình, họ có thêm ơn gọi sống đời đôi bạn hay làm cha mẹ. Ngoài ra, một số người còn có ơn gọi làm linh mục hay tu sĩ. Ơn gọi đời sống hôn nhân hay tu trì, không mâu thuẫn với ơn gọi làm Kitô hữu; trái lại, nó củng cố, làm thăng tiến và phong phú hơn. Hai ơn gọi này dẫn đến hai bậc sống khác nhau: bậc sống tu trì và bậc sống hôn nhân. Nhưng tất cả đều được kêu gọi trở nên trọn lành (x. Mt 5, 48). Công đồng Vatican II cũng đã khẳng định mọi Kitô hữu đều được kêu gọi nên thánh trong bậc sống của mình và có nhiều con đường để nên trọn lành (x. LG 11, 42), chứ không chỉ qua con đường tu trì. Ở đây, chúng ta cần phân biệt “nên thánh” trong bậc giáo dân và “nên thánh” trong bậc tu trì: sự thánh hiến phổ quát và sự thánh hiến riêng biệt, ơn gọi phổ quát nên thánh và ơn gọi cụ thể nên thánh theo từng bậc sống. Trong Cựu ước, có sự thánh hiến của toàn thể dân Chúa và cũng có sự thánh hiến của riêng các ngôn sứ. Cũng vậy, trong Tân ước, ngoài sự thánh hiến phổ quát dựa trên bí tích Rửa tội, còn có sự thánh hiến đặc biệt của bí tích Truyền chức (x. CCC[5] 1535, 1556-1559), của bí tích Hôn nhân (x. GS 48; CCC 1535), của các hình thức tu trì (x. CCC 916, 931; LG 44; PC 5). Mỗi người phải sống theo đặc sủng đã nhận được (x. 1Cr 7, 7- 20). Chính Chúa Thánh Thần làm cho Giáo hội trở thành một mối hiệp thông hữu cơ, trong sự đa dạng về các ơn gọi, các đặc sủng và các thừa tác vụ (x. AG 4; LG 4, 12, 13; GS 32, CL 30-31). Nói chung, nên thánh là con đường của đức ái. Càng yêu nhiều, càng thánh thiện. Ơn gọi là một lời mời gọi để sống trong tình yêu với Thiên Chúa và để minh chứng tình yêu đó. Dù sống trong bậc sống nào, chúng ta cần phải hiểu rằng TÌNH YÊU là sức sống nền tảng của mọi ơn gọi: “Một cách đơn giản, ơn gọi là một tiếng gọi để tôi hoàn toàn lệ thuộc vào Ðức Kitô, với ý thức rằng, không gì có thể tách tôi ra khỏi Tình yêu của Người. Ơn gọi là một lời mời gọi để sống trong tình yêu với Thiên Chúa và để minh chứng tình yêu đó. Tôi yêu mến Chúa thế nào? Tôi minh chứng tình yêu của tôi cho Thiên Chúa thế nào? Thưa, bằng cách làm thật tốt đẹp công việc được trao phó, bằng cách thực hiện một cách đơn sơ những gì Chúa ủy thác cho tôi dưới bất kỳ dạng thức nào. Như thế, dù bạn được trao phó cho bất kỳ công việc gì, với tư cách một tu sĩ, hay một giáo dân - đó là phương tiện cho bạn để bạn dành tình yêu của bạn cho Thiên Chúa trong một hành vi sinh động, trong một hành vi của tình yêu... Bất kỳ khi nào bạn mỉm cười với một người nào đó, nụ cười đó là một hành vi của tình yêu, là một món quà cho người đó, một cái gì thật đẹp... Do đó, nếu tôi biết làm thế nào để yêu mến Ðức Kitô, nếu tôi muốn biết tôi có thực sự ở trong tình yêu với Thiên Chúa không, tôi chỉ cần nhìn xem tôi đã làm công việc Ngài đã trao phó cho tôi như thế nào - Có bao nhiêu tình yêu tôi đã đặt vào trong công việc của tôi. Bạn thấy đó, vấn đề của ơn gọi không hệ tại ở chính công việc - ơn gọi của chúng ta là thuộc trọn về Ðức Giêsu với ý thức rằng, không gì có thể tách lìa chúng ta ra khỏi tình yêu của Người. Ơn gọi không phải là những gì chúng ta đang làm, hay chúng ta làm được bao nhiêu việc, mà là bao nhiêu tình yêu tôi đã đặt vào công việc tôi đã được trao phó. Những gì bạn đang làm, có thể tôi không làm được... Những gì tôi đang làm, có thể bạn không làm được, nhưng tất cả chúng ta đều có thể làm cái gì đó thật đẹp cho Thiên Chúa.” (Mẹ Têrêxa Calcutta)

Cha mẹ của thánh nữ Têrêxa Hài đồng Giêsu, ông Martin và bà Guerine, đã đi tìm hiểu ơn gọi tu trì, nhưng Chúa không muốn cho họ đi con đường ấy và họ đã bước vào cuộc sống hôn nhân và nên thánh. Chúng ta phải nhấn mạnh rằng hôn nhân Kitô giáo là một ơn gọi nên thánh và gương của những cha mẹ thánh thiện là điều kiện thuận lợi đầu tiên cho việc nở hoa những ơn gọi linh mục và tu sĩ.

Từ khởi nguyên, Chúa đã muốn con người sống có đôi: “Ðàn ông ở một mình không tốt.” (St 2, 18) Nhưng Chúa, nhất là trong Tân ước, cũng mời gọi chúng ta bước đi trên con đường hẹp của Tin Mừng, sống hiến dâng trọn vẹn cho Thiên Chúa bằng một tình yêu không chia sẻ (x. Mt 19, 12; VC 88). Cũng như ơn gọi làm Kitô hữu, ơn gọi làm linh mục hay tu sĩ là ơn Chúa ban nhưng không. Chúa là người đi bước trước, là người đưa ra sáng kiến kêu gọi chúng ta theo Ngài: “Không phải các con đã chọn Thầy, nhưng chính Thầy đã chọn các con.” (Ga 15, 16)

Bởi đó, mỗi người đều được đặt trước một sự chọn lựa. Hạnh phúc cả cuộc đời tùy thuộc vào sự lựa chọn này. Sự chọn lựa luôn bao gồm trách nhiệm. Chọn lựa cũng bao gồm sự hy sinh và dấn thân. Hy sinh và dấn thân để theo đuổi điều mình chọn lựa. Chúng ta chọn lựa một cách dứt khoát, nhưng hy sinh và dấn thân thì kiên trì, bền bỉ và kéo dài suốt cuộc đời. Nếu chọn lựa sống đời Kitô hữu hoàn hảo đã phải chiến đấu nhiều với chính bản thân, thì chọn lựa sống đời tu trì còn phải chiến đấu nhiều hơn nữa. Vì chọn lựa ấy đòi buộc sống giữa đời nhưng không để bị vương vấn mùi đời.

Trước khi lựa chọn, ta cần suy nghĩ, tìm hiểu về từng ơn gọi, rồi tự xét xem mình tự nhiên hướng chiều mạnh mẽ về đời sống nào? Đối với việc tìm hiểu về đời sống hôn nhân, thiết tưởng chúng ta đã biết nhiều rồi, ở đây chỉ xin bàn về ơn gọi tu trì.

Thật khó khăn để biết chính xác rằng ta có ơn gọi tu trì hay không; bởi vì ơn gọi, trước hết, là một mầu nhiệm. Thiên Chúa không nắm lấy chúng ta và lôi chúng ta đi, nhưng Ngài dùng những phương tiện thông thường để cho chúng ta biết Ngài đang gọi chúng ta. Đây luôn là việc nhiệm mầu và có tính cách riêng tư đối với mỗi người chúng ta. Thiên Chúa luôn tôn trọng chúng ta và đối xử với chúng ta như những con người tự do. Thiên Chúa tôn trọng tự do của con người và Ngài muốn chúng ta sử dụng lý trí của mình để nhận thức về ơn gọi của chúng ta.

Trong lịch sử Giáo hội, nhiều nhà thần học cũng như nhiều tác giả viết về đời sống thiêng liêng, đã nhận định rằng Thiên Chúa sử dụng những dấu hiệu tự nhiên để hướng chúng ta hoặc để thu hút chúng ta đến một ơn gọi nào đó. Bạn sẽ không bao giờ biết một cách chắc chắn, nhưng bạn nên tự hỏi xem bạn có nhận được những dấu hiệu mà giúp bạn phán đoán bạn có ơn gọi tu trì hay không?

Có ba dấu hiệu căn bản, nhưng cũng rất là đơn giản, của một ơn gọi tu trì. Đó là: ao ước sống đời sống đó, động cơ đúng đắn cho đời sống đó và sự thích hợp cho đời sống đó.

a. Trước tiên, để tìm hiểu xem bạn có ao ước sống ơn gọi đó không, bạn cần tự hỏi xem bạn có ý thích, có hướng chiều vể ơn gọi đó không? Tôi có cảm thấy say mê, thỏa mãn, vui mừng hay có những tình cảm tích cực tương tự như thế khi nghĩ về ơn gọi đó không? Bạn cần nghiêm túc xét mình như thế, bởi vì Chúa không muốn thu hút bạn về một ơn gọi mà nó lại đi ngược với ý muốn của bạn. Nhiều người nghĩ rằng họ muốn đi tu, bởi vì Thiên Chúa muốn như vậy. Nếu họ không làm theo ý Chúa, họ sẽ bị phạt hoặc sẽ gặp bất hạnh. Thiên Chúa không hành động theo cách đó. Ngài lôi kéo chúng ta theo chiều hướng tự nhiên của chúng ta. Nếu chúng ta có chiều hướng về một ơn gọi nào đó, đó là một dấu hiệu tốt. Thiên Chúa tôn trọng tự do của chúng ta và Ngài muốn lôi cuốn chúng ta.

b. Ao ước không thôi chưa đủ, bạn cần có thêm những dấu hiệu khác nữa. Dấu hiệu thứ hai là muốn sống đời sống đó vì những lý do chính đáng. Đây là vấn đề “động cơ thúc đẩy.” Động cơ nào nằm sau sự thích thú và quan tâm của tôi? Có những lý do tinh thần tích cực như: muốn phục vụ Chúa cách trực tiếp, muốn biết và yêu Chúa nhiều hơn, muốn mở rộng nước Chúa, muốn hoàn toàn sống cho Chúa và tha nhân,… Đây thực sự là những động cơ tốt đẹp. Chúng dựa trên đức tin, động lực tinh thần, chứ không phải là những ao ước tự nhiên. Có những lý do vụ lợi hoặc ích kỷ như: được người ta kính trọng, có nhiều cơ hội để thăng tiến, cuộc sống được bảo đảm,… Không ai có thể nói là mình có động cơ trong sáng trong tất cả những công việc mình làm. Thường có sự pha trộn giữa những động cơ tốt và những động cơ không tốt trong cuộc sống chúng ta. Cũng có những động cơ pha trộn như thế trong việc ao ước sống đời tu trì, nhưng động lực hướng dẫn ban đầu phải thật sự trong sáng và vô vị lợi. Thật không luôn luôn dễ dàng để nhận thức về những động cơ của chúng ta. Bởi đó, chúng ta cần cầu nguyện để biết được thánh ý Chúa và cần có những vị linh hướng để giúp chúng ta nhận định rõ hơn.

c. Dấu hiệu thứ ba là sự thích hợp. Đó là khả năng để sống đời tu, sống một cách thoải mái, vui vẻ, rộng lượng. Bạn phải thích hợp với đời sống đó và đời sống đó phải thích hợp với bạn. Đây là những đức tính tự nhiên và siêu nhiên giúp bạn tìm thấy niềm vui và hạnh phúc trong đời dâng hiến. Đi tu là tu cả con người. Ơn thánh không cản trở hay thay thế bản chất tự nhiên của ta, nhưng chỉ thăng hoa và thánh hóa nó. Bản chất tự nhiên của ta không chết đi và với thời gian có thể bùng lên. Bởi đó, việc nhận định ơn gọi cần căn cứ vào những khả năng đạo đức, tâm lý và thể lý. Giáo luật điều 642 nhấn mạnh đến yếu tố sức khoẻ, tính tình thích đáng và có đủ các đức tính của sự trưởng thành. Nhiều người thích đời tu nhưng lại không thể sống thích hợp với nó được. Cũng vậy có nhiều người thích hợp với đời sống tu trì, nhưng họ lại không muốn bước vào con đường đó. Họ không bị nó thu hút. Thiên Chúa tôn trọng tự do của mỗi người và tôn trọng cái cách mà họ là.

Tóm lại, để xác định ơn gọi tu trì, bạn phải có cùng lúc ba dấu hiệu căn bản trên. Tuy nhiên, bạn vẫn phải tìm hiểu và suy xét kỹ, vì nhiều khi “thấy vậy mà không phải vậy.” Chẳng hạn, việc thích sống đời sống độc thân có thể là dấu hiệu của ơn gọi tu trì, nhưng chúng ta phải tìm hiểu xem động lực của việc thích sống độc thân là gì? Đó có phải là vì thích sống khép kín và lập dị? Hay là không thích những người chung quanh? Tu là dâng hiến, là cho đi, là phục vụ nên không thể chấp nhận lối sống đó được. Thích cầu nguyện cũng có thể là dấu hiệu của ơn gọi, nhưng phải tìm hiểu xem nguyên nhân nào thúc đẩy ta đến việc cầu nguyện. Có phải vì ta sống cô đơn, không bạn bè, không có người tâm sự, không biết chia sẻ cùng ai nên ta cầu nguyện để tìm nguồn an ủi? Đời tu là tận hiến cho Thiên Chúa, sống thân tình với Ngài, chứ không phải là nơi tìm an ủi cho bản thân. Có những người nhút nhát, sợ trách nhiệm, sống dựa vào người khác, nên muốn tìm đến đời sống tu như một nơi nương tựa, bảo đảm cho cuộc sống. Đó không phải là dấu hiệu của một ơn gọi.

Ơn gọi là một ân huệ đặc biệt Thiên Chúa ban cho một số người nào đó. Chúa có nhiều cách để gọi chúng ta mà chúng ta không thể ngờ tới được. Điều quan trọng là chúng ta cần phải ý thức và sống theo ý Chúa. Ơn gọi tu trì là một ân huệ, nên chúng ta cần tìm hiểu, khám phá ra và nuôi dưỡng ơn gọi đó.

Ngoài ra, chúng ta còn cần dựa trên nhưng yếu tố chính của một ơn gọi tu trì:

- Một niềm tin tưởng mạnh mẽ vào Giáo hội và giáo huấn của Giáo hội.

- Sống vị tha và có khả năng hiến thân phục vụ tha nhân, nhạy cảm trước những nhu cầu của thời đại.

- Có ý chí vươn lên, khắc phục mọi khó khăn hiện tại trước những đòi hỏi của Tin mừng.

Tất cả chúng ta đều phải nghiêm chỉnh tìm ra ơn gọi cho cuộc đời của mình, như phần quan trọng nhất của thánh ý.

Ơn gọi chính là một mầu nhiệm, vì đó là sự gặp gỡ giữa tự do của ơn Chúa và sự tự do đáp trả của con người. Con người có toàn quyền tự do để đáp lại lời mời gọi của Chúa. Khi dựng nên ta, Chúa không hỏi ý kiến ta. Ngài dựng nên ta vì Ngài yêu ta, Ngài muốn điều tốt đẹp cho ta. Ngài ban cho ta điều qúi giá nhất, đó là sự tự do. Nhưng khi muốn cứu chuộc ta, Ngài cần sự cộng tác của ta, Ngài tôn trọng sự tự do của ta. Vì tự do, chúng ta có thể phản bội Ngài, chống lại Ngài. Sự tự do lựa chọn này luôn tạo ra những giằng co, những thử thách, những hy sinh, đắng cay và đôi khi cả tủi nhục nữa.

Ơn gọi là một mầu nhiệm. Nếu Chúa mời gọi mà ta không đáp trả, Chúa cũng phải chịu, vì Ngài tôn trọng tự do của ta. Nhưng, nếu ta muốn mà Ngài lại không gọi, ta cũng phải hiểu rằng, Ngài có lý do của Ngài. Bởi đó, ta luôn phải tìm hiểu thánh ý Ngài: “Anh em đừng hoá ra ngu xuẩn, nhưng hãy tìm hiểu đâu là ý Chúa.” (Eph 5, 17) Để biết được thánh ý Chúa, ta luôn phải tỉnh thức và sẵn sàng, cầu nguyện và lắng nghe.

Chúng ta không thể biết trước được khi nào Chúa mời gọi chúng ta và mời gọi như thế nào. Chúa có thể gọi ta bước theo Ngài vào bất cứ lúc nào trong đời và bằng nhiều cách khác nhau, tùy theo hoàn cảnh của mỗi người. Tỉnh thức và sẵn sàng sẽ giúp ta đọc ra được những dấu chỉ, những tiếng gọi thầm kín và nhẹ nhàng của Chúa ngay trong cuộc sống hằng ngày.

Trong Cựu ước, Chúa gọi Maisen nơi bụi gai bốc cháy (x. Xh 3, 1-6), Chúa gọi Isaia trong đền thờ (x. Is 6, 1-8), Chúa gọi Samuen vào giữa đêm khuya (x. Sm 3, 1-20),… Có khi Chúa gọi trực tiếp và rõ ràng như Chúa gọi Abraham (x. St 12, 1). Trong Tân ước, Chúa gọi các tông đồ Phêrô, Anrê, Giacôbê, Gioan và Matthêu (x. Mc 1:14-20; 9, 9-13) đều đột ngột và bất ngờ. Không ai trong các ông biết trước rằng vào một lúc nào đó mình sẽ được gặp Chúa và Ngài sẽ gọi mình. Nhưng các ông đã đáp lại tiếng gọi không một chút do dự. Không ai trong các ông biết Chúa là ai? Họ đã bỏ tất cả và lập tức theo Ngài. Thánh Antôn, khi vào nhà thờ nghe đoạn Tin mừng: “Nếu con muốn nên trọn lành, hãy về bán hết…” (Mt 19, 21; Mt 6, 34), đã cảm nhận được tiếng Chúa gọi ngài, và ngài đã bán hết của cải, bố thí cho kẻ nghèo để bước theo Chúa.

Tỉnh thức và sẵn sàng nghĩa là khi Chúa đến, ta gặp được Ngài; khi Ngài gọi ta: “Hãy theo Ta”, ta nghe được tiếng gọi đó cách huyền nhiệm và ta “lập tức” đáp lại. Thật vậy, không thiếu những dấu chỉ, những lời gọi trong đời sống của mỗi người. Tỉnh thức để có thể nghe và hiểu được tiếng Chúa gọi, sẵn sàng để đáp lại một cách quảng đại, không do dự.

Muốn tỉnh thức và sẵn sàng, ta cần phải biết cầu nguyện và lắng nghe tiếng Chúa.

Cầu nguyện là yếu tố then chốt để biết được thánh ý Chúa. Ơn gọi phát xuất từ Thiên Chúa. Do đó, cầu nguyện để có thể nghe được tiếng gọi của Ngài. Đây là điều kiện không thể thiếu cho một người luôn tỉnh thức và sẵn sàng trước tiếng gọi của Chúa. Dụ ngôn “10 cô trinh nữ” (x. Mt 25, 1-13) cho thấy nếu muốn luôn tỉnh thức và sẵn sàng, thì phải luôn dự trữ dầu đầy bình. Dầu ở đây chính là lời cầu nguyện: khi không còn dầu, đèn sẽ tắt; khi không cầu nguyện, con tim sẽ khô héo. Khi cầu nguyện, chúng ta lắng nghe được tiếng Chúa nói. Cầu nguyện thực sự là tìm kiếm thánh ý Thiên Chúa và tìm kiếm Thiên Chúa trong mọi sự. Bởi đó, để gặp được Chúa và nghe được tiếng Người, ta cần phải liên lỉ cầu nguyện. Khi cầu nguyện liên lỉ, chúng ta sẽ sống kết hợp mật thiết với Chúa. Và nhờ đó, ta càng nghe rõ tiếng Người gọi ta, cũng như biết rõ được ý định của Người cho ta. Khiêm tốn lắng nghe tiếng Chúa, ta sẽ nghe được tiếng của Người.

Chúng ta cần cầu xin Chúa Thánh Thần, Ngài là nguồn gốc mọi ơn gọi và đặc sủng, để xin Ngài mở lòng trí chúng ta, giúp chúng ta luôn tỉnh thức và sẵn sàng.

Lời cầu nguyện liên lỉ sau đây sẽ giúp ta tìm hiểu về ơn gọi của ta và lắng nghe ý Chúa:

Lạy Chúa, con đây, Chúa muốn con làm gì? Này con xin đến để thực thi ý Chúa. Xin cho con biết được ý Chúa và vâng theo ý Ngài. Chúa muốn con sống đời tu trì hay sống đời hôn nhân? Nếu Chúa muốn, con xin hiến thân để phụng sự Chúa. Xin cho con luôn can đảm và quảng đại để dấn thân phụng sự Chúa….

Không có một ơn gọi hay một bậc sống nào là dễ dàng cả. Ơn gọi nào cũng đòi hỏi phải bỏ mình, hy sinh và dấn thân. Khi biết được Chúa gọi ta, dù ta cảm thấy bất xứng và yếu hèn, ta cần can đảm, tin tưởng và phó thác vào Chúa, vì “ơn Chúa luôn đủ cho chúng ta” (2Cr 12, 9). Các tông đồ ngày xưa là những con người quê mùa chất phát, nhưng Thiên Chúa đã tuyển chọn họ để trở thành những sứ giả loan báo Tin Mừng. Thiên Chúa đã tuyển chọn những con người tầm thường để làm nên những công trình tuyệt tác của Ngài. Như vậy, ta mới nhận thức được rằng đó chính là công trình của Thiên Chúa chứ không phải do người phàm, vì đối với Thiên chúa không có gì là không có thể.

Đức Giáo hoàng Phaolô VI, nhân ngày cầu nguyện cho ơn thiên triệu 13/5/1973, đã kêu gọi lòng quảng đại dấn thân của các bạn trẻ: “Chúng tôi kêu gọi cách riêng các bạn trẻ mà chúng tôi rất ưu ái. Các bạn chưa có một quyết định tối hậu nào để các bạn tỏ ra hào hiệp hy sinh. Có rất nhiều tiếng gọi. Có rất nhiều ngả đường đang mở ra trước mắt các bạn, kêu mời các bạn tiến lên để phục vụ dân Chúa và Giáo hội. Phải chăng tiếng gọi này sẽ không có đáp ứng? Phải chăng con đường ấy sẽ không có người đi? Các bạn đầy rộng lượng hy sinh. Hãy hy sinh cho lý tưởng ấy. Vì sao bạn dừng chân và chờ đợi? Trong khi đó thế giới này đang thay đổi mau chóng. Từng đoàn người mới xuất hiện trên trái đất. Tin mừng phải được rao giảng cho mọi người, cho người nghèo khó hôm qua cũng như hôm nay và ngày mai. Luôn luôn có những người đói khát, lao tù, những người bệnh tật trong thể xác và tâm hồn. Họ đang chờ đợi bạn. Trong họ, Chúa Giêsu đang chờ đợi bạn. Có việc cho mọi người. Có chỗ đang đón bạn.”

“Đức Maria hoàn toàn thực hiện ý Chúa trong thực trạng của đời sống. Đức Maria đã đón nhận Lời và đem ra thực hành. Toàn bộ hành động của Mẹ thấm nhuần tình yêu và tinh thần phục vụ. Tắt một lời, Đức Maria là người môn đệ đầu tiên và tuyệt hảo nhất của Chúa Kitô. Tất cả điều đó có giá trị nêu gương mãi mãi cho thế giới.”[6] Mẹ đã hiệp thông với sức mạnh và ân sủng của Chúa Thánh Thần trong mầu nhiệm nhập thể của Chúa Giêsu và trong biến cố hiện xuống, để xây dựng và phát triển Hội Thánh, là Thân Thể và Hiền Thê của Chúa Kitô. Mẹ khiêm tốn nhìn nhận thân phận nghèo hèn của mình, nhưng lại được Thiên Chúa đoái thương và thực hiện những điều kỳ diệu (x. Lc 1, 49). Mẹ là nhà truyền giáo đầu tiên khi vội vã đem Chúa đến cho bà Elizabeth (x. Lc 1, 56), là nhà chiêm niệm trong biến cố dâng Con tại Ðền thờ (x. Lc 2, 21-38), người phụ nữ có một tâm hồn rất tế nhị, nhạy bén trước nhu cầu của đôi tân hôn tại tiệc cưới Cana (x. Ga 2, 1-12) và nhất là người Phụ nữ can trường trước thử thách khi đứng gần thập giá Chúa Giêsu (x. Ga 19, 25-27).

Mẹ đã kết hợp giữa chiêm niệm và hành động khi đi thăm viếng bà Elizabeth, đã trở nên khí cụ trong kế hoạch của Thiên Chúa. Sự can thiệp của Mẹ tại Cana đã mang lại kết quả bất ngờ. Lời Mẹ dặn những người giúp việc cũng chính là lời Mẹ muốn nhắn gởi mỗi người chúng ta: “Người bảo gì, các anh cứ việc làm theo.” Mẹ là Mẹ của Giáo hội và cũng là Mẹ của mỗi người chúng ta. Mẹ đã Lắng Nghe và tuân giữ Lời Chúa trong suốt cuộc đời của mình (x. Lc 8, 21; 11, 27-28). Vâng lời Mẹ, chúng ta sống theo lời Chúa Giêsu dạy như Mẹ đã hoàn toàn vâng nghe thánh ý Thiên Chúa. Hãy để Mẹ lo cho tương lai ơn gọi của bạn. Hãy thưa với Mẹ như Ðức Gioan Phaolô II: “Toàn thân con thuộc về Mẹ. Xin Mẹ hướng dẫn con trong mọi sự!”

Qui chiếu vào Mẹ, để mở lòng đón nhận và thấm nhuần Chúa Thánh Thần (x. Lc 1, 35), trước sự chọn lựa và quyết định cho cả cuộc đời của ta. Khi đã nghe được tiếng gọi của Chúa, ước gì chúng ta sẽ đáp trả lời mời gọi đó bằng lời “Xin Vâng” như Mẹ Maria xưa.

Ngoài ra, Mẹ còn là mẫu gương tuyệt vời của việc thánh hiến hoàn hảo, vì Mẹ hoàn toàn thuộc về Thiên Chúa và hiến thân trọn vẹn cho Ngài (x. VC 28). Mẹ còn là Mẹ của các người tận hiến, cầu bầu cho họ trung thành với ơn gọi và trợ giúp họ rất hữu hiệu để tiến tới trong việc đáp trả và sống sung mãn ơn gọi của mình.

Hoành Sơn. Thần học Thiêng liêng- Nền tảng lý thuyết phương pháp thực hành Tu đức, Tập 1. Tòa Tông Giám mục tp. HCM, 1997.

Marie Theresa Coombs, Hermit and Francis Kelly Nemeck, O.M.I. Called By God- A Theology of Vocation and Lifelong Commitment. Minnesota, USA: The liturgical Press.

M. Ngọc Đính (Chuyển ngữ). Đời tu dưới ánh sáng công đồng Vatican II & Giáo luật, Quyển I. The Daughters of St. Paul, 1986.

Rick Warren. Hoàng Qúi dịch. The Purpose Driven Life. Manila, Philippines: OMF Literature Inc., 2003.

[1] Đức Phaolô VI, Populorum Progressio -Thông điệp phát triển các dân tộc, số 15.

[2] Những ơn gọi mới cho một Châu Âu mới, 1998, số 16b.

[3] Luận ngữ 20, 3.

[4] Sứ điệp của Đức Gioan Phaolô II gởi các tín hữu nhân ngày cầu cho ơn thiên triệu 6/5/2001, số 2.

[5] Sách Giáo Lý Giáo hội Công giáo.

[6] Đức Phaolô VI, Marialis Cultus, số 35.