(ĐỂ DẠY GIÁO LÝ HỮU HIỆU HƠN) 

“Tôi thường nghe Giáo Hội rất quan tâm đến công lý và hòa bình. Điều này khi còn đang học Giáo Lý, tôi không bao giờ lấy làm quan trọng. Nay là Giáo Lý Viên, tôi cảm thấy mình phải giáo dục các em quan tâm đến xã hội nhiều hơn. Nhưng thực tôi không biết phải làm gì ? Xin bạn cho ý kiến”. Trong những năm gần đây, cũng như bạn, chúng tôi cố gắng thể hiện một phần quan trọng của Giáo Lý là giáo dục về công lý và hòa bình. Như đã nói ở bài một, việc phục vụ của người Ki-tô hữu là một trong bốn nội dung của việc Giáo Lý và là một trong bốn nhiệm vụ của Giáo Lý Viên. Nhưng làm cách nào để thực hiện nhiệm vụ đó ?

GIÁO DỤC VỀ CÔNG LÝ VÀ HÒA BÌNH

Có lẽ điều đầu tiên Giáo Lý Viên phải làm là hiểu biết và dám dấn thân. Chúng ta hoạch định cho chính mình chương trình mà chúng ta sẽ hướng dẫn các em.

1.  Nuôi dưỡng thái độ cần thiết:

Chúng ta nỗ lực giáo dục về công lý và hòa bình khởi đầu từ những thái độ nhân bản ngay trong lớp của mình. Chúng ta cần tạo bầu khí công bằng và hòa bình trong lớp để qua đó các em cảm nhận được giá trị về sự tôn trọng, lòng trắc ẩn, công bằng và bác ái. Mẫu gương của chúng ta là chìa khóa căn bản.

a.   Nuôi dưỡng lòng tự trọng:

Học thuyết xã hội Công Giáo đặt trọng tâm trên phẩm giá con người được tạo dựng giống hình ảnh Thiên Chúa. Chúng ta có thể giúp đỡ các em cảm nhận giá trị và hồng ân của chính các em qua việc nuôi dưỡng lòng tự trọng bằng nhiều cách, như chấp nhận sự hiện diện và khả năng của mình, lắng nghe và đối xử với các em trong sự tôn trọng.

b.  Nuôi dưỡng lòng tôn trọng người khác:

Mỗi người đều có những quyền lợi và phẩm giá như nhau. Chúng ta cần giúp các em phát triển lòng tôn trọng người khác – bằng cách chúng ta đối xử bình đẳng với từng em và mong chúng đối xử lại với chúng ta như thế. Chúng ta giúp các em biết lằng nghe người khác và để ý đến kỷ luật lớp học để mọi người có thể cùng học, và không chấp nhận vũ lực.

c.   Nuôi dưỡng lòng trắc ẩn và sự quan tâm:

Trọng tâm của việc giáo dục công lý và hòa bình là giúp đỡ các em biết cảm thông và chia sẻ với người khác, cụ thể là với những người khổ đau và túng thiếu. Chúng ta có thể khởi đầu nuôi dưỡng lòng trắc ẩn ngay trong lớp mình. Có bao nhiêu em đang phải là nạn nhân bởi cha mẹ li dị, cô đơn, mất người thân yêu.

d.  Nuôi dưỡng tinh thần hợp tác:

Ngày nay đời sống và giáo dục nuôi dưỡng sự cạnh tranh. Theo mức độ nào đó, thì tính cạnh tranh có lợi, nhưng cần được dung hòa với ý nghĩa hợp tác thiết thực. Chúng ta có thể tiến hành trong lớp của mình những chương trình hoạt động đòi hỏi phải làm việc với nhau.

2.  Hướng dẫn, phân tích xã hội theo tinh thần Ki-tô giáo:

Song song với việc giáo dục về công lý và hòa bình, chúng ta có thể hướng dẫn các em phân tích xã hội theo tinh thần Ki-tô giáo. Việc phân tích này cần phải hợp với lứa tuổi các em và phù hợp với bài học.

Đối với bất cứ vấn đề nào, chẳng hạn: nghèo khổ, đói rách, vô gia cư, phân biệt chủng tộc... chúng ta phân tích làm bốn bước:

a.   Quan sát:

Khởi đầu là quan sát thực tế, qua việc tiếp cận thường xuyên với nạn nhân đang chịu bất công. Có thể là bằng kinh nghiệm trực tiếp cá nhân như đi thăm viếng họ hoặc tiếp cận qua những tin tức trung gian, hỉnh ảnh, phim truyện, thơ phú... Bước này giúp các em có một tấm long biết cảm thông, trắc ẩn...

b.  Phân tích:

Tiếp theo chúng ta hướng dẫn các em thắc mắc “tại sao ?” Tại sao có quá nhiều người đau khổ ? Tại sao có nhiều người nghèo khổ trong một quốc gia giàu có ? Tại sao lương của phụ nữ lại thấp hơn đàn ông ? Đây là thời gian để gom góp dữ kiện, suy nghĩ, bình luận, học hỏi nơi những người chuyên môn. Luôn luôn hỏi “tại sao ?” Nguyên nhân nào ? Ai đang đau khổ ? Ai đang được hưởng lợi ?

c.   Phán đoán:

Áp dụng sứ điệp Tin Mừng và học thuyết xã hội Ki-tô Giáo vào những thực tế đã nhận ra được ở hai bước trên. Nguồn mạch học thuyết xã hội Ki-tô Giáo bao gồm: những câu chuyện hoặc những trích dẫn trong Kinh Thánh, truyện các Thánh, lời nguyện phụng vụ, những đoạn trích từ những thông điệp hoặc mục vụ về xã hội.

Trong bước này các em sẽ khám phá ra rằng những thực tại bất công mà các em đang quan sát và phân tích là trái với Thánh Ý Thiên Chúa. Các em phải nhận ra lời mời gọi của Đức Ki-tô đấu tranh cho sự bất công đó.

d.  Hành động:

Tiến trình đưa tới quyết định và hành động để giúp đỡ nạn nhân và thay đổi những cơ cấu bất công gây ra đau khổ cho họ. Hành động nên khởi đầu với lời cầu nguyện ngay trong lớp. Hoạt động xã hội bao gồm lòng trắc ẩn giúp đỡ những người bị thương tổn, như quyên tiền, quyên góp thực phẩm, quần áo, thăm viếng nhà thương, và sẵn sàng là trung gian hòa giải, để xóa tan những bất công.

Bằng những phương thế này chúng ta có thể giúp các em dấn thân hơn cho công bằng xã hội như ông Pter Henriot định nghĩa: “Công bằng xã hội là yêu thương tha nhân đến độ chúng ta làm việc để thay đổi những cơ chế chà đạp con người”.

Trích từ Halleluyah số 74