(Mt 9:36-10:8)

Còn nhớ ngày nào tiếng hát vút cao khi tuổi mới lớn : 

“Tình cho không, biếu không

Chớ nên mua bán tình yêu.”[1] 

Lớn lên mới thấy thực tế chua cay. Làm sao tìm ra được một mối tình “cho không biếu không” ?! Không ngờ trong Tin Mừng, chúng ta có thể bắt gặp mối tình ấy nơi Ðức Giêsu Kitô, Ðấng đã hoàn toàn hiến thân vì chúng ta. Từ đó, Chúa mới có thể căn dặn môn đệ : “Anh em đã được cho không, thì cũng phải cho không như vậy.” (Mt 10:8) Làm sao có thể theo gương Chúa mà cho đi một cách quảng đại như thế ? Trường hợp nào chúng ta có thể hiến thân hoàn toàn cho tha nhân ? 

NHƯ ÐỒNG LÚA CHÍN VÀNG 

Khi còn ở quê nhà, đứng bên cạnh Mẹ Maria, chắc Chúa đã từng thấy những cây lúa trĩu nặng bông lúa chín vàng. Nhưng bao nhiêu bông lúa đành rơi rụng và thối rữa ngay tại cánh đồng, chỉ vì thiếu bàn tay người thợ gặt. Hình ảnh đó ám ảnh Chúa suốt đời. Ðứng trước đám đông, Chúa Giêsu cũng mường tượng như một cánh đồng lúa chín. Chúa tiếc vì không có ai cứu vãn những thành quả của thiên nhiên và con người.

Hình ảnh đó có khác gì đoàn chiên vắng bóng mục tử ! Cả hai hình ảnh đó rất quen thuộc và rất ý nghĩa đối với Chúa. Không có mục tử hay những người thợ gặt đều tạo nên những khoảng trống và nguy hiểm cho cuộc sống con người. Bởi thế, như một vị Thiên Sai, rập theo kế hoạch Thiên Chúa Cha đã làm cho dân Do thái, Chúa tuyển chọn mười hai tông đồ làm tổ phụ cho dân mới. Họ là những người lãnh đạo đồng thời là những người phục vụ trong Nước Thiên Chúa.

Như những mục tử, họ cần phải theo đúng hướng để dẫn dắt đoàn chiên tránh xa những sói rừng và về đến Nhà Cha bình an. Vì là những người được sai, họ cần phải phục vụ dân Chúa, mới có thể thành công trong công cuộc lãnh đạo. Nếu không, họ sẽ trở thành những bạo chúa hay trộm cướp. Thay vì đơn sơ phục vụ, họ sẽ vận dụng mọi thủ đoạn hay mưu kế để lừa đảo đoàn chiên, mặc dù họ từng nghe tiếng Chúa gọi phục vụ.

Tin Mừng hôm nay không nhắc lại cách thức hay hoàn cảnh Chúa gọi các tông đồ. Ông chỉ nhấn mạnh đến sứ mệnh cao cả họ phải thực hiện cho đoàn chiên. Chúa tuyển chọn 12 tông đồ, nhằm lôi kéo toàn thể vào Nước Chúa.  Các ông được Chúa trao toàn quyền trên bệnh tật, sự chết và ma quỷ. Như thế, họ có thể cho mọi người nhận thấy những dấu chỉ thời đại Thiên Sai qua những phép lạ đó.[2] Khi thi hành quyền bính đó, các ông làm cho mọi người nhận ra quyền năng không phải của mình, nhưng của Thiên Chúa, Ðấng đã đế thiết lập Nước Thiên Chúa.

Nhưng quyền năng Chúa lại được biểu lộ trong tinh thần khó nghèo và phó thác. Nếu đã đón nhận quyền bính nơi Chúa một cách nhưng không, họ cũng phải xử dụng quyền bính theo tinh thần của Chúa. Quyền bính để phục vụ, chứ không phải thống trị. Làm ngược lại, họ sẽ biến quyền bính thành một thứ cản trở mọi người gia nhập Nước Chúa. Có nhiều người lãnh đạo như một ông chủ. Họ quên mình chỉ là người được Chúa sai đến phục vụ dân Chúa. “Ðược sai đi trực tiếp cộng tác vào công việc rao giảng Tin Mừng là một hồng ân của Thiên Chúa.”[3] Quyền  bính dễ làm con người quên mất tự bản chất, cuộc đời là một hồng ân.

Hồng ân như mưa tuôn xuống trần gian. Hồng ân có thể đốt lên ngọn lửa nhiệt tình phục vụ trong mỗi người để họ có thể trở thành những người thợ trên cánh đồng của Chúa. Khi đón nhận hồng ân, con người cần phải trao ban  tình yêu và của cải một cách quảng đại cho những người đồng thời. Ðó là dấu chỉ cho mọi người biết lòng tin tuyệt đối vào lòng thương xót vô bờ của Chúa nơi chúng ta. Càng cho đi, càng thấy sức mạnh lớn lao của Tin Mừng.

Chính vì khả năng vô biên của Tin Mừng, nên sứ mệnh của các tông đồ và môn đệ cũng mang một chiều kích phổ quát. Thực vậy, Chúa Kitô mời gọi họ loan báo Nước Trời, một nước dành cho mọi người. Nhưng những nhu cầu xã hội không thể làm cho Tin Mừng biến chất. Muốn loan truyền Tin Mừng cho con người thời đại, Kitô hữu phải sẵn sàng mang đến cho họ chân lý do Thiên Chúa mạc khải trong Con Chúa. Chân lý có sức mạnh vô biên. Không ai có thể bóp nghẹt chân lý. Nhưng chân lý cũng không tiêu diệt hay chia rẽ bất cứ bản chất của nền văn hóa nào, vì đức tin Kitô luôn mở rộng đón nhận chân lý sung mãn. Ðức tin cũng  mời gọi mọi người tôn trọng sự khác biệt, vì nhìn thấy trong đó một dấu chỉ phong phú của những ân huệ Thiên Chúa ban cho từng dân tộc.

Tuy nhiên, khi sai các tông đồ, Chúa đã xác định rõ biên giới. Biên giới này chính Chúa đã tôn trọng trong suốt thời gian thi hành sứ vụ của Người.  Chúa muốn cho thấy người Israel được ưu tiên mời gọi đón nhận ơn cứu độ của Chúa. Không phải Chúa muốn giới hạn phạm vi rao giảng Tin Mừng, nhưng chỉ có ý nói Chúa đến với người Do thái trước tiên (Rm 1:16). Các môn đệ và tông đồ Do thái đã rao giảng Tin Mừng Chúa Kitô Phục Sinh khắp Ðế quốc Rôma. Chẳng bao lâu dân ngoại cũng tuốn đến Giáo hội. Rõ ràng Kinh thánh chủ trương sứ điệp cứu độ của Thiên Chúa dành cho muôn dân, bất kể họ thuộc chủng tộc, giới tính, hay nguồn gốc dân tộc nào (St 12:3; Is 25:6; 56:3-7; Mk 1:11; Cv 10:34, 35; Rm 3:29, 30; Gl 3:28).  

SỨ MỆNH GIÁO HỘI 

Vị Mục Tử nhà Israel luôn cảm thông, giải thoát và mời gọi đoàn chiên đón nhận ân sủng của Chúa. Người không muốn chiên lạc đường. Trái lại, Người luôn thức tỉnh và canh phòng để báo hiệu cho chúng biết Nước Thiên Chúa đang đến. Ðó là sứ mệnh của Chúa Giêsu. Sứ mệnh đó Chúa trao trọn vẹn cho Giáo Hội. Quả thế, “sứ mệnh Giáo Hội là loan báo và thông truyền ơn cứu độ của Chúa Giêsu Kitô, mà Người gọi là ”Nước Thiên Chúa” (Mc 1:15), tức là sự hiệp thông với Thiên Chúa và con người. Vì nhằm mục đích cứu độ, Nước Thiên Chúa bao trùm mọi dân tộc và thực hiện trọn vẹn nơi Thiên Chúa, vượt qua lịch sử.”[4] Như thế, sứ mệnh vừa mang chiều kích siêu nhiên và tự nhiên, vừa thuộc về Thiên Chúa vừa thực hiện trong thế giới loài người.

Vâng theo thánh ý Thiên Chúa, Giáo Hội cố gắng trở nên mọi sự cho mọi người, để cứu độ tất cả. Tuy nhiên, “Giáo Hội không có trách nhiệm về mọi khía cạnh cuộc sống trong xã hội. Năng quyền Giáo Hội là công bố cho mọi người biết Chúa Kitô là Ðấng Cứu thế. Chúa Kitô không trao lại cho Giáo Hội sứ mệnh trong lãnh vực chính trị, kinh tế, hay xã hội. Mục đích Chúa ấn định cho Giáo Hội là tôn giáo. Nhưng sứ mệnh tôn giáo này có thể là nguồn phát sinh mọi kết ước, phương hướng và sinh lực để xây dựng và củng cố cộng đồng nhân loại, theo luật Thiên Chúa. Nghĩa là, Giáo Hội không lấy học thuyết xã hội của mình mà can thiệp vào những vấn đề kỹ thuật, cũng không đề nghị hay tạo lập những hệ thống hay mô hình tổ chức xã hội. Ðây không phải là phần sứ vụ Chúa Kitô ủy thác cho Giáo Hội. Năng quyền Giáo hội phát xuất từ Tin Mừng : từ sứ điệp giải phóng con người, sứ điệp do Con Thiên Chúa làm người đã công bố và làm chứng.”[5] 

Nhưng không phải vì thế mà người ta có thể quả quyết Giáo Hội đứng ngoài mọi cuộc tranh đấu cho con người và xã hội. Quả thật, “vì ý thức sứ mệnh tôn giáo chủ yếu bao gồm việc bảo vệ và thăng tiến nhân quyền, Giáo Hội chủ trương một chiều hướng năng động rất được trân quý vì dung dưỡng những quyền này ở khắp nơi. Giáo Hội cảm nghiệm sâu xa nhu cầu tôn trọng công lý và nhân quyền ngay trong hàng ngũ mình.

“Cam kết mục vụ này phát triển theo hai chiều hướng : công bố những nền tảng Kitô giáo của những quyền làm người và tố cáo những vi phạm các quyền này ... Trên hết, Giáo Hội tin tưởng vào sự trợ giúp của Chúa và Thần Khí Người. Ðó là bảo đảm chắc chắn nhất cho việc tôn trọng công lý và nhân quyền, cùng góp phần vào công cuộc hòa bình.”[6] Ai có trách nhiệm trước tiên đối với những chiều hướng đó, nếu không phải là các nhà lãnh đạo Giáo Hội ? Hiện nay, nhiều nơi giáo dân  như đàn chiên không có người chăn dắt. Không phải vì thiếu mục tử. Nhưng khó tìm thấy một mục tử có con tim thao thức như Chúa : “Đức Giêsu thấy đám đông thì chạnh lòng thương, vì họ lầm than vất vưởng, như bầy chiên không người chăn dắt.” (Mt 9:36) Chẳng lẽ Thần Khí lại thua bạo lực ? Vấn đề là nơi đâu đành chấp nhận hay làm lơ trước những hình thức bạo lực và vi phạm nhân quyền.

Những cơ chế bất công là con đẻ của ác thần. Chúng hoàn toàn tin tưởng vào bạo lực. Còn Giáo Hội tin tưởng vào điều gì ? Giáo Hội khẳng quyết : “Không bao giờ bạo lực là câu trả lời đúng đắn. Xác tín vào đức tin nơi Chúa Kitô và ý thức về sứ mệnh của mình, Giáo Hội công bố ‘bạo lực là điều ác. Không thể chấp nhận bạo lực như một giải pháp cho các vấn đề. Bạo lực không xứng đáng với con người. Bạo lực là gian trá, vì nó chống lại chân lý của đức tin, chân lý của bản tính nhân loại chúng ta. Bạo lực tiêu hủy những gì nó đòi bảo vệ : phẩm giá, sự sống, tự do của con người.”[7] Nếu Giáo Hội đầu hàng bạo lực, làm sao bảo vệ được con người ?

Vậy Giáo Hội sẽ dùng phương tiện nào để bảo vệ những giá trị cao quý đó của con người ? Giáo Hội cũng phải nhớ mệnh lệnh Chúa truyền : “Hãy rao giảng rằng: Nước Trời đã đến gần.” (Mt 10:7)  Thánh Phaolô nhấn mạnh : “Hãy rao giảng lời Chúa, hãy lên tiếng, lúc thuận tiện cũng như lúc không thuận tiện.” (2 Tm 4:2) Như thế, dù sống dưới bạo lực, Giáo Hội không thể buông xuôi và quên mất sứ mệnh chính yếu của mình.  Chính những nơi con người sống dưới cơ chế bất công của ma quỷ, và bị nhũng loạn vì tù đày, bệnh tật, tử thần, Giáo Hội mới cần hiện diện và hành động. Sống giữa cảnh khổ đau như thế, Giáo Hội càng cần phải lắng nghe Lời Chúa : “Anh em hãy chữa lành người đau yếu, làm cho kẻ chết sống lại, cho người phong hủi được sạch bệnh, và khử trừ ma quỷ.” (Mt 10:8)

Nếu khi cố gắng giải cứu con người khỏi bao cảnh lầm than đó, môn đệ Chúa Kitô bị phiền hà, tù tội hay mất mạng thì sao ? Nếu không có tinh thần từ bỏ của Chúa Kitô, không thể nào dấn thân cho những người cùng khổ. Còn tính toán là còn cố giữ lại những gì cho riêng mình. Lúc đó, cần phải lắng nghe Chúa căn dặn: “Anh em đã được cho không, thì cũng phải cho không như vậy.” (Mt 10:8) Muốn thế, người môn đệ phải thấy được mức độ hồng ân đã lãnh nhận nhưng không nơi Thiên Chúa. Nếu không, không thể quảng đại hiến thân cho anh em một cách vô vị lợi. 

ÐỐT ÐUỐC TÌM NGƯỜI 

Tính ích kỷ không bao giờ giúp ta đạt tới mức hy sinh cao cả như thế. Hơn nữa, không có tầm nhìn và một mối ưu tư như Chúa Giêsu trước đám đông, người lãnh đạo không thể vượt khỏi chính mình và hoàn cảnh. Chúng ta thử xem những nhà lãnh đạo Việt Nam xưa nay, nhất là trong Giáo Hội, có đạt được những điểm như Chúa Giêsu nêu lên không.

Một nhà lãnh đạo Việt Nam, ông cựu thủ tướng Võ Văn Kiệt, vừa nằm xuống. Ðây là dịp nghĩ đến những nhà lãnh đạo Việt Nam. Ông Bùi Tín nhận xét : “Tôi thấy ở ông Kiệt có nhiều điểm nổi bật. Trong Bộ Chính Trị cũng như trong Trung Ương Đảng thì ổng là con người có quan điểm tiến bộ hơn cả. Có thể nói là cái quan điểm về dân chủ trong đảng, quan điểm về nghe ngóng và đổi mới, rồi hiểu biết về thế giới thì tôi nghĩ ông Kiệt là một trong những người nổi bật và là người có những quan điểm tiến bộ. Ngay cả đối với vấn đề hoà hợp và hoà giải dân tộc thì ổng cũng có quan điểm khác với quan điểm của Bộ Chính Trị hiện nay.”[8] 

Ông Ban Ki-moon, TTK Liên Hiệp Quốc, cũng lên tiếng ca ngợi : “Ông Võ Văn Kiệt đã từng là động lực chính phía sau những cải cách kinh tế của Việt Nam. Và ông Võ Văn Kiệt là người mở đường cho sự chuyển mình của Việt Nam từ tình trạng đói nghèo sang một thập niên tăng trưởng kinh tế đáng khâm phục.”[9]

Tuy thế, “cái mức độ tiến bộ của ổng cũng là hạn chế, chưa vượt qua được cái quan điểm về độc đảng, về việc chấm dứt cái độc đoán, cái chế độ toàn trị, và cũng như là chưa vựơt qua được cái gọi là trả lại quyền sở hữu ruộng đất cho nông dân.”[10] Không những thế, ông cũng chưa vượt qua được tư lợi. Người ta đặt vấn đề về tài sản kếch sù  ông thu được từ những năm làm thủ tướng. Kiến thức hạn hẹp cũng không cho phép ông thấy nhiều vấn đề khi còn nắm quyền. Những ưu tư và tầm nhìn của ông chỉ mở rộng phần nào khi ông đã ra khỏi “cái vòng danh lợi cong cong.”

Thử hỏi những nhà lãnh đạo GHVN có thoát khỏi vòng đó không ? Liệu các vị có một mức độ ưu tư như Chúa Giêsu khi đứng trước đám đông đang đau khổ vì thiếu tự do, nhân quyền và dân chủ như ở Việt Nam không ? Tầm nhìn có vượt qua khỏi chính mình và hoàn cảnh không ? Ðâu là động lực cho những hy sinh hôm nay cho Giáo Hội và Quê hương ?  Sống giữa dân tộc đang bị kìm kẹp dưới cơ chế bất công, đang đau khổ vì đủ thứ căng thẳng vì đói khát, bệnh tật, tù đầy, chết chóc, các vị có dám “cho không” mạng sống mình như Chúa dạy không?

Lãnh đạo không những cần một tấm lòng, nhưng còn một tầm nhìn nữa. Rất nhiều giáo dân không hiểu tại sao Hồng Y Phạm Minh Mẫn công khai nhận xét :  “WYD ba lần trước ở Pháp, Đức, Canada, đều có một sự kiện mà một số bạn trẻ ở một số nơi coi như một sự cố làm tắc nghẽn con đường hiệp thông của các bạn trẻ VN.  Sự cố đó là lá cờ vàng ba sọc đỏ đã được dương lên trong lúc các bạn trẻ VN từ nhiều châu lục quy tụ lại để cử hành phụng vụ hoặc sinh hoạt chung.”[11] 

Viết như thế không biết Hồng Y có hy vọng thay đổi được ai không ? Trong hoàn cảnh phức tạp hôm nay, viết như thế có phải là làm chính trị không ? Hồng Y kêu gọi một cuộc hiệp thông sâu rộng, nhưng để lộ lập trường chính trị hạn hẹp của mình. Thiết tưởng một người lãnh đạo đích thực phải có tầm nhìn xa rộng hơn. Có lẽ Hồng Y chưa thấy rõ ý nghĩa sâu xa và lý tưởng cao cả mà mọi người Việt Nam Hải Ngoại đang ngưỡng mộ và tranh đấu qua lá cờ Quốc gia thân yêu. Tiếc thay ! Có lẽ lúc này mới thấy thấm thía điều các cụ dạy : “Im lặng là vàng !”

Bao giờ mới tìm thấy được một nhà lãnh đạo như Chúa mong muốn trên quê hương Việt Nam ?! Biết bao bó đuốc đã thắp lên giữa ban ngày, nhưng vẫn chưa có khuôn mặt nào lộ ra !

 Tóm lại, đứng trước đám đông quần chúng, Chúa Giêsu đầy ắp ưu tư về tương lai. Người chia sẻ với các môn đệ và lên kế hoạch sai họ tới những miền đầy những người bệnh tật, quỷ ám, chết chóc, tù đầy, bất công v.v. Nếu hoàn toàn tin tưởng vào tình yêu Chúa, họ sẽ thấy tất cả sức mạnh áp đảo mọi thế lực ma quỷ. Nhờ đó, họ có thể hoàn thành sứ mạng rao giảng Tin Mừng về Nước Thiên Chúa. Ðể có thể thuyết phục nhân loại theo hướng Chúa Kitô, người môn đệ phải hoàn toàn cho không như Thày Chí Thánh. Chỉ có chân lý và tình yêu, chứ không phải bạo lực, mới giải phóng và cứu độ nhân loại. 

Lạy Chúa, xin  ban cho con cái nhìn của Ðức Kitô để có thể cảm thương được nỗi đau của mọi người. Xin cho biết “cho không” như Người, để sớm hoàn thành sứ mệnh Chúa giữa dòng đời hôm nay. Amen. 

đỗ lực 15.06.2008