Bí tích Thánh Thể là bí tích Khai tâm thứ ba của Kitô giáo. Từ
“Eucharistie -Thánh Thể” có nghĩa là “tạ ơn”. Chính con người tạ ơn Chúa Cha,
qua Con của Ngài, trong Thánh Thần về ân huệ mà Ngài ban cho chúng ta là Sự sống
của Ngài.
“Bí tích Thánh Thể là nguồn mạch
và là đỉnh cao của mọi đời sống Kitô hữu” (Hiến chế Vatican II về Giáo hội
số 11)
Nhờ Bí tích Thánh Thể mà sự sống
của Thiên Chúa, là Bánh cho khách lữ hành, được ban cho chúng ta. Khi đón nhận
Bánh Thiên Chúa, chúng ta được mời gọi chia sẻ tấm bánh của chúng ta với anh em
trong nhân loại. Bí tích Thánh Thể xây dựng nên bộ khung của đời sống Kitô hữu,
thẩm thấu đời sống đó, là hơi thở trong đời sống thiêng liêng. Bí tích Thánh Thể
làm cho Lễ Vượt Qua của Chúa Kitô nên hiện
thực, chứ không phải chỉ là sự lặp lại hay đơn thuần là nhớ lại Lễ Vượt Qua. Bí
tích Thánh Thể, cử hành trong Thánh Lễ, là một lời nhắc nhở về Bữa Tiệc Ly và
cái chết và sự phục sinh của Chúa Giêsu Kitô. [1]
Nguồn gốc việc cử hành
Thánh Thể.
Việc cử hành Thánh Thể được chính Chúa Giêsu thiết lập khi Ngài dùng bữa
ăn cuối cùng với mười hai Tông đồ trong căn phòng được gọi là căn phòng trên lầu:
“Và ông ấy sẽ chỉ cho các anh một phòng rộng
rãi trên lầu, đã được chuẩn bị sẵn sàng: và ở đó, các anh hãy dọn tiệc cho
chúng ta.” Hai môn đệ ra đi. Vào đến thành, các ông thấy mọi sự y như Ngài đã
nói. Và các ông dọn tiệc Vượt Qua” (Máccô 13:14-15). Các thánh sử Mátthêu
(26: 17 -19), Máccô (14: 12-16), Luca (22: 7-13) và Thánh Phaolô (1 Côrintô 11:
23-26) kể lại các câu chuyện trong Bữa
Tiệc Ly, trong đó, khi cầm lấy bánh và rượu, Đức Kitô tạ ơn và hiến Mình và Máu
Ngài để cứu độ loài người.
Thánh Phaolô nói gì về
bí tích Thánh Thể?
Trong bức thư đầu tiên của Thánh Phaolô Tông đồ gửi tín hữu Côrintô, các
câu 23 đến 26 trong chương 11 liên quan đến truyền thống phụng vụ lâu đời nhất
về việc cử hành Bữa Tiệc Ly của Chúa Giêsu Kitô. Trong việc cử hành Bữa Tiệc Ly
của Chúa, Chúa Giêsu Kitô được tưởng nhớ và sự chết của Ngài được loan báo cho
đến khi Ngài lại đến: do đó, thánh Phaolô yêu cầu mỗi người kiểm tra mối tương quan
của mình với Chúa và cũng để xác minh chất lượng của mối tương quan giữa các
thành viên trong cộng đoàn.
“Thật vậy, điều tôi đã lãnh nhận từ
nơi Chúa, tôi xin truyền lại cho anh em: trong đêm bị nộp, Chúa Giêsu cầm lấy
bánh, dâng lời chúc tụng tạ ơn, rồi bẻ ra và nói: “Anh em cầm lấy mà ăn, đây là
Mình Thầy, hiến tế vì anh em; anh em hãy làm như Thầy vừa làm để tưởng nhớ đến
Thầy.” Cũng thế, cuối bữa ăn, Ngài nâng chén và nói: “Đây là chén Máu Thầy, Máu
đổ ra để lập Giao Ước Mới; mỗi khi uống, anh em hãy làm như Thầy vừa làm để tưởng
nhớ đến Thầy.” Thật vậy, cho tới ngày Chúa đến, mỗi lần ăn Bánh và uống Chén
này, là anh em loan truyền Chúa đã chịu chết. Vì thế, bất cứ ai ăn Bánh hay uống
Chén của Chúa cách bất xứng, thì cũng phạm đến Mình và Máu Chúa” (1 Côrintô
11: 23-26).
Ý nghĩa của việc cử
hành Thánh Thể là gì?
Trong thánh lễ, việc truyền phép làm biến đổi bản thể hình bánh và hình
rượu nên Mình và Máu Thánh của Chúa Kitô. Sự biến đổi bản thể như thế là có thật.
Đối với người Công giáo, bánh và rượu thực sự trở thành Mình và Máu Chúa Kitô.
Thánh lễ là việc dâng Chúa Giêsu Kitô lên Thiên Chúa Cha như một của lễ. Nhờ
đó, Bí tích Thánh Thể trở nên lương thực do Thiên Chúa ban cho loài người để họ
có được sự sống từ Ngài.
Để rước Mình Thánh Chúa lần đầu tiên, mọi Kitô hữu phải được chuẩn bị xứng
đáng. Sau đó, họ được mời gọi rước lễ mỗi khi tham dự buổi cử hành Bí tích
Thánh Thể, đặc biệt là vào các Chúa Nhật.
Việc cử hành Thánh Thể, trong một và cùng một hành động, luôn bao gồm:
· việc công bố lời Chúa,
· việc dâng Chúa Kitô lên cho Thiên Chúa Cha - trong
đó chúng ta được mời gọi dự phần - tạ ơn Thiên Chúa là Cha, vì vinh quang của
Ngài, đặc biệt là vì Thiên Chúa đã trao ban cho chúng ta chính Con Ngài.
· việc truyền phép bánh rượu trở thành Mình và Máu
Thánh Chúa Giêsu.
· và việc tham dự bữa ăn phụng vụ bằng cách rước Mình
và Máu Thánh Chúa Giêsu, Đấng tự hiến cho nhân loại chúng ta.
Bí tích Thánh Thể mang
lại điều gì ?
· “Việc rước lễ tăng
triển sự hiệp thông của chúng ta với Chúa Kitô. Hiệu quả chính yếu của việc
rước lễ là được kết hiệp thâm sâu với Chúa Kitô. Chúa đã phán: “Ai ăn thịt và uống
máu Tôi, thì luôn kết hiệp với Tôi, và Tôi luôn kết hiệp với người ấy”. Đời sống
trong Chúa Kitô có nền tảng nơi bí tích Thánh Thể : “Như Chúa Cha là Đấng Hằng
Sống đã sai Tôi, và Tôi sống nhờ Chúa Cha thế nào, thì kẻ ăn Tôi, cũng sẽ nhờ
Tôi mà được sống như vậy” (Gioan 6,57)”
(GLGHCG 1391).
· Như của ăn vật chất mang lại sự sống cho thân xác thế
nào, việc rước lễ cũng đem lại sự sống kỳ
diệu cho đời sống thiêng liêng như vậy. Khi các tín hữu rƣớc lấy Mình của Đấng
Phục Sinh, "Mình đã được sống động nhờ Thánh Thần và làm cho người ta được
sống"(x. PO 5), đời sống ân sủng đã lãnh nhận trong bí tích Thánh Tẩy được
gìn giữ, phát triển và canh tân” (GLGHCG 1392).
· “Việc rước lễ giúp
chúng ta xa lánh tội lỗi. Chúng ta rước lấy Mình Chúa Kitô, "đã phó nộp
vì chúng ta", và Máu "đã đổ ra cho mọi người được tha tội". Vì
thế, bí tích Thánh Thể không thể kết hiệp chúng ta với Chúa Kitô, nếu không thanh
tẩy chúng ta khỏi tội đã phạm và giúp chúng ta xa lánh tội lỗi” (GLGHCG 1393).
· “Như của ăn vật chất phục hồi sức lực đã tiêu hao,
bí tích Thánh Thể củng cố đức mến mà
trong đời sống hằng ngày có xu hướng suy yếu đi. Đức mến sống động này có
thể xóa đi các tội nhẹ (CĐ Trentô:
DS 1638)” (GLGHCG 1394).
· “Nhờ tình yêu mà bí tích Thánh Thể khơi dậy trong tâm
hồn, chúng ta được gìn giữ khỏi phạm tội
trọng. Càng tham dự vào sự sống Chúa Kitô, chúng ta càng sống mật thiết với
Ngài; nhờ đó giảm bớt nguy cơ phạm tội trọng xa lìa Chúa” (GLGHCG 1395).
Bàn tiệc vượt qua
Lễ Vượt Qua trong Cựu ước
và Lễ Phục sinh của Chúa Kitô trên hết là con đường vượt qua dẫn đến tự do.
Khi dân được tuyển chọn
của Thiên Chúa ngồi xuống bàn ăn ở Ai Cập, buổi tối ngày mồng mười tháng đầu
tiên, để ăn thịt chiên vượt qua, tất cả mọi người đều tin rằng đó là buổi tối
cuối cùng trong cảnh giam cầm.
Khi Chúa Giêsu, Chiên
Con Vượt Qua bị giết trên thập tự giá, Thiên Chúa qua cái chết của Con Ngài đã
dẫn dắt nhân loại trên con đường dẫn đến tự do.
Mỗi ngày, trong Bí tích
Thánh Thể, trên các bàn thờ của toàn thế giới, qua Chúa Giêsu Kitô dưới hình
Bánh và Rượu, Thiên Chúa nói: “Anh em
không còn phải là nô lệ nữa, nhưng là con”. Điều cần thiết là, trong thế giới
đầy đau khổ và nhiều quyến rũ khác nhau, thông điệp của Bí tích Thánh Thể vang
lên mạnh mẽ và rõ ràng hơn: “Vậy anh em
không còn phải là nô lệ nữa, nhưng là con, mà đã là con thì cũng là người thừa
kế, nhờ Thiên Chúa” (Galát 4, 7). Đây là quà tặng của Bí tích Thánh Thể cho
thế giới, là quà tặng bảo đảm chấm dứt sự giam cầm, là Lễ Vượt Qua giải phóng mọi
người.
Mừng Lễ Vượt Qua cũng
là để ăn Lễ Vượt Qua. Người ta thậm chí có thể nói rằng không có sự vượt qua,
không có con đường dẫn đến tự do mà không ăn Lễ Vượt Qua.
“Mồng mười tháng này, ai nấy phải bắt một con chiên cho gia đình mình, mỗi
nhà một con” (Xuất hành 12: 3). Mọi người phải ăn Lễ Vượt Qua.
Nếu đối với chúng ta,
cái chết và sự phục sinh của Chúa Giêsu Kitô là Giao ước mới, và Thánh Thể là sự
tưởng niệm và đồng thời là sự hiện hữu của Giao ước đó, thì khó có thể nói đến
ơn giải thoát của Thánh Thể nếu Thánh Thể không được ăn. Cả Mình và Máu Chúa sẽ
không bao giờ là một món quà cho chúng ta hoặc cho thế giới, nếu Mình và Máu
Chúa không được ăn và uống một cách xứng đáng.
Thánh Phaolô viết: “Vì thế, bất cứ ai ăn Bánh hay uống Chén của
Chúa cách bất xứng, thì cũng phạm đến Mình và Máu Chúa. Ai nấy phải tự xét
mình, rồi hãy ăn Bánh và uống Chén này” (1Côrintô 11, 27-28). [2]
Đức Thánh Giáo Hoàng
Gioan Phaolô II đã từng nói : “Xin hãy
cho phép tôi, trong một niềm vui thân tình mãnh liệt, hiệp nhất với niềm tin của
anh chị em và để củng cố nó, tôi đưa ra chứng từ đức tin cá nhân của tôi vào Bí
Tích Thánh Thể rất thánh. “Kính chào thân xác thật sinh ra từ cung lòng Trinh Nữ
Maria, thực sự đã chịu đau khổ, được hiến tế trên thập giá vì loài người!” (Ave
verum corpus natum de Maria Virgine/ vere passum, immolatum, in cruce pro
homine !). Đây là kho tàng của Giáo Hội, quả tim của thế giới, bảo chứng của
ngày cuối cùng mà mọi người đều mong mỏi, dù không ý thức. Vĩ đại thay mầu nhiệm
này. Chắc chắn nó vượt xa chúng ta và nó thử thách cam go những khả năng của
trí óc chúng ta đòi buộc phải đi xa hơn những dáng vẻ bên ngoài. Nơi đây, giác
quan của chúng ta bất lực –“ thị giác, xúc giác, vị giác đều phải lụn bại”
(visus, tactus, gustus, in te fallitur), thánh thi Adoro Te devote đã nói như
thế, nhưng chỉ cần đức tin của chúng ta đâm rễ sâu vào Lời Chúa Kitô được các
Tông Đồ truyền lại, đủ cho chúng ta. Xin cho phép tôi lặp lại với Chúa Kitô,
nhân danh tất cả Giáo Hội, nhân danh mỗi người trong anh chị em, như Thánh
Phêrô vào cuối diễn từ về Bí Tích Thánh Thể trong Tin Mừng thánh Gioan: “Lạy
Chúa, bỏ Chúa chúng con đi với ai? Chúa có những lời đem lại sự sống đời đời”
(Ga 6,68). [3]
Phêrô Phạm Văn Trung.
Chú thích:
[1]
eglise.catholique.fr
[2] Đức Hồng Y Dziwisz,
Thánh Thể, tưởng niệm mầu nhiệm vượt qua,
thứ Ba, ngày 17 tháng 6 năm 2008.
[3] ĐGH Gioan Phaolô
II, Thông điệp Ecclesia de Eucharistia,
số 59, ngày 17 tháng 04 năm 2003, Thứ Năm Tuần Thánh, năm thứ 25 triều đại Giáo
Hoàng và năm Mân Côi.