Casey Chalk
Các đồ trang trí Giáng sinh đã ra mắt sớm năm
nay. Ngay sau Halloween, chúng bắt đầu xuất hiện ở các khu phố và các dãy
phố mua sắm. Cái cớ là vào năm 2020 —một năm hỗn loạn và rắc rối đủ kiểu vì
Coronavirus, xung đột chủng tộc và các cuộc bầu cử gây tranh cãi, việc trang
trí sớm là một cách giáo dục để mang lại những "rung cảm Giáng sinh"
tốt đẹp về hòa bình, tình yêu và niềm vui . Nhưng việc cử hành lễ Giáng
sinh theo kiểu ngọt ngào bề ngoài có thể che khuất một thực tế quan trọng, nếu
không muốn nói là gây thất đảm: theo phụng vụ, mùa Giáng sinh rõ ràng là nói đến
bạo lực.
Chắc chắn rồi, Ngày Lễ Giáng Sinh kỷ niệm sự vô tội
của hài nhi Giêsu – Chúa Kitô - tình yêu của Thiên Chúa được thể hiện trong sự
Nhập thể, và sự bình an do Emmanuel mang lại. Nhưng ta hãy xem xét ba
trong số những ngày lễ trực tiếp sau đó: lễ Thánh Stêphanô (26 tháng 12), lễ Các Thánh Anh Hài
(28 tháng 12) và lễ Thánh Tôma Becket (29 tháng 12), tất cả đều kỷ niệm những
người đau khổ vì vị Hoàng tử Bình an. Những ngày lễ này, cũng như ngày lễ Thánh
Gioan Tông đồ bị bắt và lưu đày (ngày 27 tháng 12), là một lời nhắc nhở rằng sứ
điệp Lễ Giáng sinh luôn ở trong tình trạng căng thẳng gay gắt với thế giới.
Thánh Stêphanô là vị tử đạo đầu tiên vì đức tin Kitô
giáo. Là một phó tế của Hội Thánh các Tông đồ ở Giêrusalem trong những
ngày tháng sau khi Chúa Giêsu phục sinh, Kinh thánh cho chúng ta biết Thánh
Stêphanô “được đầy ân sủng và quyền năng,
đã làm những điềm thiêng dấu lạ lớn lao trong dân” (CvTđ 6:8). Trong Công vụ
Tông Đồ chương sáu và bảy, chúng ta đọc thấy rằng các thành viên của hội đường
trong thành phố nhận thấy đức tính và uy quyền thiêng liêng của ngài gây bẽ
bàng và bực bội, vì vậy họ đã âm mưu giết ngài. Các quan chức hội đường “sách động dân và các kỳ mục cùng kinh sư, rồi
ập đến bắt ông và điệu đến Thượng Hội Đồng. Họ đưa mấy người chứng gian ra” (CvTđ 6: 12-13).
Stêphanô thách thức và quở trách những người tố cáo
mình, nói rằng “Hỡi những người cứng đầu cứng
cổ, lòng và tai không cắt bì, các ông luôn luôn chống lại Thánh Thần” (CvTđ
7:51).Ông nhắc nhở họ về sự đồng lõa của tổ tiên họ trong việc bắt bớ các nhà
tiên tri, mà đỉnh điểm là sự phản bội và giết hại Chúa Kitô, “Cha ông các ông thế nào, thì các ông cũng vậy. Có
ngôn sứ nào mà cha ông các ông không bắt bớ? Họ đã giết những vị tiên báo Đấng
Công Chính sẽ đến; còn các ông, nay đã trở thành những kẻ phản bội và sát hại Đấng
ấy” (CvTđ 7: 52-53). Bị xúc phạm bởi những lời này, một đám đông chống đối Stêphanô
đã mang ông ra ngoài thành phố và ném đá ông cho đến chết. Stêphanô, theo
bước chân của Đấng Cứu Độ mình, đã chết trong lúc cầu nguyện rằng: “Lạy Chúa Giêsu, xin nhận lấy hồn con,” và “Lạy Chúa, xin đừng chấp họ tội này.” (CvTđ
7: 58-60).
Trong câu chuyện của Stêphanô,
chúng ta thấy rằng Lễ Giáng sinh không chỉ nói về lòng bác ái và lòng nhân ái,
mà còn nói về sự thật của Chúa Kitô cho những ai cần nghe. Stêphanô không
nghĩ nhiều đến những người mà có lẽ ngài làm mất lòng bằng những lời lẽ hùng hồn
công kích tội lỗi của những kẻ ngược đãi ngài. Bám chặt vào vinh
quang của Thiên Chúa và vào Tin Mừng, ngài
dường như ít quan tâm đến “sự nhạy cảm mục vụ”. Cung cách tiếp cận này đưa
đến một kết thúc không giống như một bộ phim về kỳ nghỉ Hallmark dễ thương, nhưng
lại giống như một bộ phim của Ingmar Bergman đầy vẻ u ám, khó chịu, trong đó
nhân vật chính bị chết một cách không chút gì trang trọng.
Có lẽ điều đáng lo ngại hơn nữa (ít nhất là đối với
những người bên ngoài Giáo hội) là lễ các Thánh Anh Hài Vô Tội, tôn vinh những con
trẻ đã bị sát hại nhằm thực thi một sắc lệnh của Vua Hêrôđê xứ Giuđêa. Hêrôđê,
một người của dòng dõi Êđom, biết rằng quyền cai trị của ông đối với dân Do
Thái là rất bấp bênh. Hơn nữa, những lời tiên tri trong Kinh thánh nói về
một người cai trị Ítraen sẽ sinh ra ở Bêlem Éphrata “Phần ngươi, hỡi Bêlem Ephrata nhỏ bé nhất trong hàng các bộ tộc Giuđa.
Chính tự nơi ngươi sẽ xuất hiện cho Ta, Vị có mệnh thống lĩnh (sơn hà) Ítraen.”
(Mica 5: 1), một ngôi sao sẽ “xuất ra từ Giacóp” để “bóp
nát trán Môáp” và không thể chiếm đoạt được Êđôm “Một ngôi sao (mọc) lên từ Giacóp, một vương trượng xuất tự Ítraen; người
đã đập tan màng tang Moáp và (sọ) con cái Set. Êđom sẽ thành đất chiếm, Sêir sẽ
thành đất chiếm trên quân thù, Ítraen giương cao lực lượng. Ðấng thống trị xuất từ Giacóp, Ngài sẽ tru diệt mọi
kẻ bỏ thành trốn tránh”.
(Dân số 24: 17-19).
Hêrôđê chào đón, trong một buổi tiếp kiến, Ba vị đạo sĩ từ phương Đông, những người đã cảnh báo
ông về khả năng những lời tiên tri này sẽ sớm được ứng nghiệm. Đáp lại,
Hêrôđê, kẻ tàn bạo không có giới hạn (hắn đã hành quyết một số thành viên trong
gia đình mình), ra lệnh giết tất cả trẻ em dưới hai tuổi sống ở vùng lân cận
Bêlem. Mặc dù Thánh Gia trốn thoát khỏi cuộc khủng hoảng này qua lời cảnh
báo của thiên thần cho Giuse chạy trốn đến Ai Cập, nhưng khoảng hai mươi ba
mươi con trẻ, "Các Thánh Anh Hài Vô Tội ", bị tàn sát theo lệnh của
Hêrôđê.
Do đó, trong
những ngày đầu tiên của đời mình, Chúa Hài Đồng đã chứng kiến một tiền lệ mà ở đó thủ đoạn chính trị, khi bị tước
bỏ đạo đức, dẫn đến sự tàn ác bạo lực như thế nào. Các “Thánh Hà nhi Vô tội”,
mà Giáo hội gọi là những vị tử đạo vì các ngài đã chết cho Chúa Kitô, cho chúng
ta thấy rằng một xã hội không có Thiên Chúa có khả năng sát hại ngay cả những
thành viên vô tội nhất của nó. Đây không hẳn là câu chuyện mà chúng ta muốn
suy ngẫm khi uống rượu nóng đánh trứng và xem các trận đấu ném bóng bowling.
Cuối cùng, đó là Thánh Tôma Becket, một chính trị
gia trở thành giáo sĩ dưới thời trị vì của Henry II ở Anh vào giữa thế kỷ
12. Là người bạn đồng hành thân thiết của Henry trong suốt thời thơ ấu,
Becket được đề cử và xác nhận là Tổng giám mục Canterbury, vị trí giáo hội cao
nhất trên thế giới. Henry cho rằng Becket sẽ ưu tiên những tham vọng chính
trị của nhà vua hơn những tham vọng của Giáo Hội.
Tuy nhiên, khi khoác lấy chiếc áo choàng của tổng
giám mục, Becket đã chấp nhận sống khổ hạnh và cầu nguyện. Thay vì đi những
nước cờ theo các mục tiêu chính trị của Henry, ngài đã làm thất bại các nỗ lực của
nhà vua nhằm thống trị Giáo Hội, và thậm chí phải chạy khỏi vương quốc trốn đến
nội địa châu âu trong vài năm để thoát khỏi cơn thịnh nộ của vị Quân Vương. Năm
1170, Becket trở lại, nhưng ngay sau đó đã đối chọi với Henry một lần nữa. Bốn
trong số các hiệp sĩ của nhà vua đã diễn giải những lời nói của Henry ra như mệnh
lệnh giết Becket. Họ đến Canterbury, chạm trán với tổng giám mục, và chém ngài
đến chết trước bàn thờ.
Becket là một minh chứng
cho sự độc lập của Giáo hội trước những cuộc tấn công chính trị chống giáo hội. Ngài
cũng nhắc chúng ta rằng lòng sùng kính của chúng ta đối với Chúa Kitô có thể
làm suy yếu các mối tương quan thân thiết nhất của chúng ta. Đối mặt với lựa chọn
phục vụ Chúa Kitô hoặc bạn của mình là vua, Becket đã chọn Chúa vĩnh cửu của
mình, và trả giá bằng mạng sống của mình.
Đối với một nền văn hóa ngày càng thế tục, Giáng
sinh được hiểu là lễ kỷ niệm hòa bình, tình yêu và sự trong trắng. Những bộ
phim Giáng sinh nổi tiếng, âm nhạc và những sự việc đáng ghi nhớ của chúng ta đều
phản ánh điều này. Chắc chắn, có một số sự thật dành cho nền văn hóa đó. Chúng ta kỷ niệm sự ra đời của Chúa Kitô,
Hoàng tử Bình An vô tội mà việc nhập thể của Ngài biểu lộ tình yêu Thiên Chúa
dành cho nhân loại. Tuy nhiên, Chúa Giáng Sinh có lẽ cũng giống như một
câu chuyện về đau khổ, nghèo đói và bị ngược đãi.
Chúa Giêsu sinh ra trong hoàn cảnh nghèo khó, xa
nhà, chung quanh là thú vật nuôi nhốt và những người xa lạ. Mặc dù Ngài vô tội và được gửi đến vì hòa
bình và tình yêu, nhưng người ta đã nhắm giết Ngài ngay từ hơi thở đầu tiên của
Ngài. Những ngày lễ của Thánh Stêphanô, các Thánh Anh Hài và Thánh Tôma
Becket nhắc nhở chúng ta rằng dù chúng
ta cố gắng chào đón Chúa Kitô vào cuộc sống của mình bao nhiêu đi nữa, chúng ta
vẫn giữ trong lòng mình sự cậy mình kiêu hãnh chống lại sự xuất hiện của
Ngài. Thánh Stêphanô nhắc nhở chúng ta rằng Kitô giáo không chỉ ban tặng cho thế gian ân sủng, mà còn trao ban một
sự thật quở trách tội lỗi của thế gian đó. Các Thánh Anh Hài vô tội nhắc
nhở chúng ta rằng chúng ta sẽ sử dụng tội
lỗi và bạo lực khi chúng ta nhận thấy ý muốn cá nhân của mình bị đe dọa. Thánh
Tôma Becket nhắc nhở chúng ta rằng các quyền
tự do tôn giáo của chúng ta, vốn khó tìm, vẫn luôn bị các thế lực bên ngoài đe
dọa.
Đừng để Giáng sinh, ngay cả trong năm 2020 đầy náo
động này, là cái cớ cho khuynh hướng
thoát ly thực tế. Đúng vậy, Chúa Hài đồng, Thánh Stêphanô, Các Thánh Hài
Nhi và Thánh Tôma Becket đều đại diện cho hòa bình, tình yêu và sự vô tội. Các
ngài cũng đại diện cho sự căng thẳng sâu sắc giữa Vương quốc của Thiên
Chúa và vương quốc của loài người. Trong câu chuyện về một người
chồng và người vợ nghèo tìm nơi trú ẩn
trong một đêm đen tối, cô đơn ở Bêlem, và nhà vua của họ lại lên kế hoạch giết
con của họ luôn có một sự lo lắng không yên giữa hai thực tại: nỗi khát khao được
cứu chuộc và thói xấc xược, ngạo mạn, ích kỷ của con người đối với Thiên Chúa.
Để đón Giáng sinh đúng nghĩa, chúng ta phải nhớ rằng
Chúa Giêsu không đến trần gian trong một bộ phim dễ chịu đạt chuẩn Hallmark, nhưng
trong một vở kịch đau buồn. Ánh
sáng của Chúa Kitô chiếu vào bóng tối, thay vì làm ngơ bóng tối đó. Món quà tình yêu được thực hiện nơi Hài Nhi
Giêsu đã đến với một giá rất đắt. Và vì thế, bây giờ chúng ta cũng phải trả
một giá đắt để thể hiện tình yêu như Chúa.
Casey Chalk là một cộng tác viên cao cấp với Crisis. Ông
có bằng Thạc sĩ Thần học tại Đại học Christendom.
Phêrô Phạm Văn Trung chuyển ngữ.
https://www.crisismagazine.com/2020/the-violence-of-christmas?