Trần Mỹ Duyệt
“Nếu Phanxicô muốn lên
thiên đàng, thì phải siêng năng lần hạt”. Ðọc và suy ngắm Kinh Mân Côi cách sốt
sắng là cầu nguyện. Và hôm nay, Phanxicô đã về trời và đã được tuyên phong
hiển thánh vì đã thực hành theo lời khuyên của Đức Mẹ.
Ngày 13 tháng 7 năm
1917, tại Fatima, Ðức Mẹ đã hiện ra lần thứ ba với Lucia, Giaxinta, và
Phanxicô, cho ba em nhìn thấy hỏa ngục và những hình phạt mà các linh hồn phải
chịu trong đó. Lucia đã hỏi Ðức Mẹ về số phận của mình, của hai em Phanxicô và
Giaxinta. Ðức Mẹ đã cho biết đối với Phanxicô, nếu muốn lên thiên đàng thì em
phải siêng năng lần hạt.
Không thấy Ðức Mẹ nói
lý do tại sao lại đòi Phanxicô phải lần hạt nhiều. Nhưng có thể hiểu một cách
đơn sơ rằng, đối với Phanxicô lần hạt nhiều có nghĩa là cầu nguyện nhiều, bởi
vì việc lần hạt Mân Côi không vượt quá khả năng một em nhỏ như
Phanxicô. Đối với Phanxicô lần hạt chính là một hình thức cầu nguyện.
Với mỗi Kitô hữu hôm
nay, nếu có hỏi Ðức Mẹ một câu tương tự về số phận đời đời của mình như Ba Trẻ
Fatima xưa: “Còn số phận con thì sao?”, chắc chắn cũng sẽ được nghe Ðức Mẹ trả
lời: “Nếu muốn lên Thiên Ðàng, con phải năng lần hạt”.
KINH NHẬT TỤNG NGƯỜI
KITÔ HỮU
Như các linh mục và
các thầy phó tế đã lãnh chức thánh, như các tu sĩ thuộc các dòng tu, thường
ngày đọc kinh Nhật Tụng để đại diện cho Giáo Hội dâng lời ca ngợi Thiên Chúa,
người tín hữu giáo dân mỗi ngày cũng dùng lời kinh nguyện của mình ca tụng
Thiên Chúa. Kinh nguyện đó là Kinh Mân Côi. Là Letcio Divina của các Kitô
hữu.
Trong tinh thần kinh
nguyện, Kinh Mân Côi trở thành Kinh Nhật Tụng của người tín hữu. Trong bộ kinh
này, ta có dịp đọc lên những lời chúc tụng thánh danh Thiên Chúa, cầu xin một
cách đẹp lòng Ngài trong Kinh Lạy Cha - kinh nguyện duy nhất mà Chúa Cứu Thế đã
dậy khi còn tại thế. Chúc tụng Mẹ Maria thánh đức bằng những lời Tổng Thần
Gabrien, Thiên sứ của Thiên Chúa đã chào mừng Ðức Mẹ. Những lời ngợi khen của
Thánh Isave, và lời cầu xin của ta dâng lên Mẹ với ý thức về sự yếu hèn của
chính mình. Sau cùng là lời ca ngợi vinh quang Ba Ngôi Thiên Chúa từ muôn thuở
và cho đến muôn đời.
Tóm lại, khi suy
nguyện chuỗi Mân Côi với ý nghĩa của Kinh Lạy Cha, Kinh Kính Mừng, và Kinh Sáng
Danh, ta không thể không cảm thấy ngợp trời ánh sáng, vinh quang và vui mừng vì
được chúc tụng Thiên Chúa chí tôn, đầy tình thương. Ca ngợi Mẹ Maria, người Mẹ
diễm phúc, luôn thương xót và cầu bầu cho chúng ta. Trên tất cả, tình thương và
phúc lộc đó qui về vinh quang một Thiên Chúa là Cha, và cho phần rỗi của con
cái Ngài.
Một bộ kinh như thế,
chắc chắn không còn bộ kinh nào đẹp đẽ hơn, xứng đáng hơn để ta dâng lên Thiên
Chúa. Do đó, Kinh Mân Côi được coi là nhật tụng thần lương (Lectio Divina) của
mọi Kitô hữu. Những tâm hồn đạo đức, những thánh nhân kim cổ trong lịch sử Giáo
Hội đều có lòng yêu mến Ðức Mẹ, hoặc sùng mộ những Mầu Nhiệm ẩn chứa trong việc
lần hạt Mân Côi.
Thánh Bênađô, vị thánh
thời danh của Ðức Mẹ có thói quen dùng lời chào của Tổng Thần Gabrien để chào
mừng Ðức Mẹ. Mỗi lần khi đi qua tượng ảnh Mẹ tại tu viện, Bênađô cúi đầu và
nói: “Ave Maria” - kính chào Maria. Cảm khích về lời chào và tấm lòng yêu mến
đó, một hôm sau khi Bênađô vừa chào mừng Ðức Mẹ, liền được nghe Ðức Mẹ chào
lại: “Ave Benado” - chào Bênađô. Vì lòng sốt sắng mến yêu luôn thôi thúc trong
lành thánh nhân, ngài được cho là đã thêm vào cuối kinh Lạy Nữ Vương những lời
này:
“Ôi khoan thay! nhân
thay! dịu thay! Thánh Maria trọn đời đồng trinh”.
Thánh Anphongsô Giám
Mục Tiến Sĩ và sáng lập Dòng Chúa Cứu Thế đã viết nhiều về Ðức Mẹ, đặc biệt là
bộ sách Vinh Quang Ðức Mẹ, trong đó thánh nhân đã diễn tả cách rất đầy đủ về
những vinh quang qua 12 nhân đức của Ðức Mẹ.
Thánh Ludovico Maria
Grignon a Monfort đã hô hào lòng sùng kính và tận hiến cho Ðức Mẹ.
Thánh Ðaminh, người
tiên phong cổ võ việc lần hạt Mân Côi. Nhờ Ngài sốt sắng rao truyền việc lần
hạt, đã chiến thắng được lạc giáo Albigense tung hoành và gieo rắc bao tai họa
cho Giáo Hội tại nước Pháp thời của Ngài.
Trong khi rao giảng
phép lần hạt Mân Côi tại tỉnh Carcasso, một hôm có một người đã đả kích Thánh
Ðaminh về việc đạo đức này. Anh ta đã bị quỉ nhập, và Thánh Ðaminh đã cầu
nguyện để trừ quỉ ra khỏi người anh. Trước khi ra khỏi, chính quỉ dữ đã phải
thú nhận và thốt lên những lời này:
“Hỡi mọi người,
hãy nghe đây: Ðức Trinh Nữ Maria rất thánh là Mẹ Thiên Chúa. Người có đủ quyền
năng gìn giữ mọi người khỏi lửa hỏa ngục. Ai có lòng sùng kính Người, sẽ thoát
khỏi tay chúng ta. Nếu chẳng có Người, thì nhiều linh hồn đã phải trầm luân hỏa
ngục. Người yêu thương và phù hộ cho những ai siêng năng lần hạt Mân
Côi”.
Nhờ sự hô hào và lòng
sốt sắng đối với Kinh Mân Côi của Thánh Giáo Hoàng Piô V, Giáo Hội dưới triều
đại Ngài đã chiến thắng đạo quân Hồi Giáo tại vịnh Lépante.
Thánh Giáo Hoàng Gioan
Phaolô II cũng đã làm gương về lòng yêu mến Ðức Mẹ qua việc lần hạt Mân Côi.
Ngài luôn luôn có tràng hạt trong người. Lần hạt riêng và lần hạt chung với con
cái bốn phương. Lòng sùng mộ và yêu mến Mẹ Maria đã thôi thúc Ngài chạy lại bên
Mẹ như một trẻ thơ. “Totus tuus”.
Ngày 13 tháng 5 năm
1981, Ngài đã được cứu thoát một cách nhiệm mầu khi bị ám sát tại quảng trường
Thánh Phêrô. Ngài thâm tín rằng trong biến cố đó, mạng sống Ngài được duy trì
là do bàn tay của Ðức Mẹ. Và Ngài đã bày tỏ lòng biết ơn Ðức Mẹ bằng cuộc hành
hương Fatima một năm sau, vào ngày 13 tháng 5 năm 1982. Trên mũ triều thiên của
Ðức Mẹ Fatima, giữa những viên kim cương lóng lánh, là một đầu đạn mà kẻ ám sát
đã bắn vào vị Giáo Hoàng, như dấu chứng hùng hồn về sự săn sóc và yêu thương
đặc biệt của Ðức Mẹ dành cho Ngài. Ta hãy nghe lời của Ngài trong Tông Huấn Sứ
Ðiệp Mục Vụ Các Gia Ðình: “Cha mời gọi tất cả hãy lần hạt Mân Côi, đường
lối thiết yếu nuôi dưỡng sự tăng trưởng thiêng liêng cho cá nhân và sự thông
hiệp yêu thương cho gia đình” (tr.28).
Ngày 16 tháng 10 năm
2002, bắt đầu năm thứ 25 Giáo Triều của Ngài, Ngài đã ban hành Tông Thư Kinh
Mân Côi Trinh Nữ Maria, một tài liệu rất đặc biệt hô hào mọi người hãy yêu mến
và sốt sắng lần hạt Mân Côi. Ngay trong phần nhập đề, Ngài đã viết:
“Kinh Mân Côi của
Trinh Nữ Maria, một kinh đã từ từ thành hình trong thiên niên kỷ thứ hai theo
sự hướng dẫn của Thần Linh Thiên Chúa, là một kinh được rất nhiều vị thánh mến
chuộng cũng như được Giáo Quyền khuyến khích. Tuy đơn giản, nhưng sâu xa, kinh
nguyện này vào đầu thiên niên kỷ thứ ba đây, vẫn là một kinh nguyện có tầm vóc
quan trọng trong việc mang lại một mùa gặt thánh đức”.
Cũng trong phần mở đầu
của Tông Thư, Ngài viết tiếp:
“Mặc dù rõ ràng
mang đặc tính Thánh Mẫu, Kinh Mân Côi tự bản chất là một kinh nguyện có trọng
tâm là Chúa Kitô. Qua những yếu tố bình dị của nó, Kinh Mân Côi chất chứa tất
cả những gì sâu xa của toàn thể sứ điệp Phúc Âm. Có thể nói rằng Kinh Mân Côi
là một tổng hợp của Phúc Âm”.
Ngoài ra, qua Tông Thư
này, Ngài đã thêm vào năm mầu nhiệm mới mà Ngài gọi là những Mầu Nhiệm Ánh
Sáng, nhấn mạnh đến Chúa Kitô là ánh sáng của thế gian.
20 MẦU NHIỆM MÂN
CÔI
Khi lần hạt, như đã
trình bày trên, ngoài việc đọc và suy ngắm ý nghĩa của từng lời kinh, ta còn có
dịp đi sâu vào những mầu nhiệm tình thương và sự thánh thiện của Ba Ngôi Thiên
Chúa, cũng như vinh quang của Ðức Trinh Nữ Maria.
Trước hết, qua Mầu
Nhiệp Nhập Thể, ta hân hoan về Ơn Cứu Chuộc đã được ban cho nhân loại qua Ðức
Giêsu Kitô. Suy niệm về cuộc hành trình bác ái của Ðức Maria, khi vượt đồi núi
Giuđêa đến viếng thăm chị họ Isave. Cảm nghiệm tình thương bao la của Thiên Chúa
Nhập Thể qua hình hài con trẻ nằm rét run trong hang bò lừa tại đồng quê Belem.
Học hỏi đức khiêm nhường và tuân phục của Ðức Maria và Thánh Giuse khi lên
Giêrusalem dâng Ðức Kitô cho Thiên Chúa. Sau đó, vui mừng với Hai Ðấng khi tìm
lại được Giêsu sau ba ngày lạc mất.
Nhưng khi con người bị
đau khổ, bị thử thách mới biết tình Chúa thương yêu như thế nào. Mới hiểu tại
sao Ðức Kitô lại đau khổ, đổ mồ hôi hòa máu trong vườn Cây Dầu. Tại sao Ngài để
người ta đánh đòn, xỉ vả Ngài. Tại sao Ngài cam tâm chịu nhục hình trước mặt
bọn người tội lỗi. Tại sao Ngài vác thập giá. Và nhất là tại sao Ngài lại chịu
chết treo trên thập giá.
Suy ngắm những chặng
đường đau khổ của Ðức Kitô từ vườn Cây Dầu đến núi Sọ, ta sẽ hiểu thế nào là
tình thương yêu của Thiên Chúa. Thế nào là ác quả của tội lỗi. Thế nào là sự
cao quí của linh hồn.
Sau khi cùng chia vui,
xẻ sầu với Ðức Kitô qua các ngả đường trần gian, trong ơn gọi và cuộc sống của
mình, nhờ suy ngắm, mỗi Kitô hữu sẽ tìm được nguồn vui thiêng liêng khi nghĩ về
cuộc phục sinh vinh quang của Ngài. Nhớ về Thiên Ðàng khi nhìn ngắm Ðức Kitô về
trời, vì Ngài về trời là để dọn chỗ cho mỗi người chúng ta: “Thầy đi để dọn chỗ
cho các con” (Jn 14:2). Ngày Mẹ Maria được Thiên Chúa rước về trời và phong làm
Nữ Vương trời đất.
Chúa Giêsu là “ánh
sáng thế gian” (Jn 8:12). Ánh Sáng đã xuất hiện như ngọn đuốc dẫn đàng cho nhân
loại tìm về cõi phúc trường sinh giữa đêm trường trần gian mù mịt, khi Ngài
xuất hiện lãnh nhận việc thanh tẩy từ tay Gioan Tẩy Giả trên sông Giođan. Khi
Ngài tham dự tiệc cưới ở Canna với các môn đệ. Khi Ngài kêu gọi mọi người “xám
hối” và “tin vào Tin Mừng”. Khi Ngài hiển lộ sáng láng trên núi Taborê. Và khi
Ngài thiết lập bí tích Thánh Thể.
Tóm lại, 20 Mầu Nhiệm
Mân Côi chính là 20 quãng đường của mọi người chúng ta phải đi, phải chấp nhận
vì tình mến như Chúa Giêsu, như Mẹ Maria đã đi và đã chấp nhận. Một giờ cầu
nguyện đơn sơ nhưng với ý nghĩa cao siêu như thế, không phải là một giờ suy
nguyện đẹp lòng Thiên Chúa hay sao? Không phải là một giờ để mình tâm sự và
nghe Chúa tâm sự với mình qua những mầu nhiệm đó sao? Vì khi suy ngắm những mầu
nhiệm đó, ta sẽ được nghe Thiên Chúa nói với ta về cuộc đời của Ðức Kitô, của
Ðức Maria và những gì Ngài muốn ta thực hiện trong đời sống theo gương Hai
Ðấng.
SIÊNG NĂNG LẦN
HẠT
Cũng như Thánh trẻ
Phanxicô, nếu ta muốn đạt tới đích của đời sống, muốn chiếm hữu được vĩnh cửu,
thì chắc chắn phải siêng năng lần hạt. Lần hạt mỗi ngày. Lần hạt một mình. Lần
hạt chung với nhau trong gia đình. Khi một mình trên xe bus. Một mình trên xe
từ nhà tới sở, và từ sở về nhà. Lúc rảnh rỗi hay trên giường bệnh. Khi gặp
những thử thách, đau khổ mà không biết than thở với ai. Nhờ suy ngắm những mầu
nhiệm Mân Côi, ta sẽ biết hy sinh, khiêm nhường, nhẫn nại như Chúa Giêsu và Mẹ
Maria. Ta sẽ hiểu Thiên Chúa muốn mình sống như thế nào.
“Hãy cầu nguyện
để khỏi sa chước cám dỗ” (Mt 26:41). Lời Ðức Kitô nói xưa không có luật trừ cho
bất cứ ai. Nó không phải là một lời có tính cách cảnh giác hay đề phòng, nhưng
là một mệnh lệnh, một điều kiện. Lời Ngài là lời hằng sống, như thánh Phêrô đã
tuyên xưng: “Chúa có lời ban sự sống đời đời” (Jn 6:69). Lời đó nhắc nhở ta
phải luôn tỉnh thức cầu nguyện.
Ðời sống của con người
trên dương thế không phải là một chuỗi ngày dài hạnh phúc, vui tươi, phấn khởi
và thơ mộng như những giấc mơ thần tiên được thêu dệt do trí tưởng tượng trong
các tiểu thuyết. Những câu chuyện như thế chỉ có tác dụng làm quên đi thực tế
của cuộc đời, hơn là giúp ta biết chấp nhận, thánh hóa, và thăng tiến cuộc đời
như Ðức Kitô, như Mẹ Maria, như các thánh nhân đã sống, và đã thánh hóa.
Ðời sống trần gian của
con người, nếu được trình bày một cách trung thực phải là một tập hợp giữa vui
và buồn, giữa hạnh phúc và bất hạnh, giữa yêu thương và ghen ghét, giữa bạn hữu
và thù nghịch, giữa lương thiện và gian ác. Một cuộc sống mà không ai có thể
nói mình hoàn toàn hạnh phúc, hoặc hoàn toàn bất hạnh. Một cuộc sống mà trong
đó mọi người phải phấn đấu, chấp nhận, và vươn cao giữa những thử thách, những
cám dỗ, và yếu đuối. Trong cuộc sống này, người Kitô hữu không thể không tìm
gặp Thiên Chúa, không thể không cậy trông Ngài, và không thể không xin Ngài
nâng đỡ. Bằng cách nào? Bằng việc sốt sắng suy ngắm và sống các mầu nhiệm Mân
Côi.
Theo Ðức Giáo
Hoàng Piô XII, thì Kinh Mân Côi là một bản tóm lược toàn bộ Tin Mừng. Nhờ suy
ngắm những mầu nhiệm này, Ðức Tin của người Kitô hữu “được nẩy nở thêm” như Ðức
Giáo Hoàng Piô XI đã đề cập trong Thông Ðiệp In Crescentibus Malis (Trước Sự Dữ
Gia Tăng), và Thánh Hoàng Phaolô VI nhắc lại trong Thông Ðiệp Hòa Bình, ban
hành ngày 15 tháng 9 năm 1966.
Lần hạt đối với
Phanxicô là con đường dẫn lên cõi phúc. Ðối với ta cũng thế, lần hạt sẽ giúp
hiểu hơn về Ðức Trinh Nữ Maria, và yêu mến Mẹ hơn. Nhờ tình mến này, Mẹ đưa ta
tiến gần tới Chúa Giêsu Con Chí Thánh của Mẹ.
Lần hạt Mân Côi,
theo linh mục Joanquim Maria Alonso, CMS, nhà biên khảo thời danh về biến cố
Fatima, còn là việc chu toàn một trong ba điều kiện của Ðức Mẹ, đó là: Cải
thiện đời sống, tôn sùng Trái Tim Mẹ, và siêng năng lần hạt.
Linh mục Alonso
còn quả quyết rằng Thánh Ý Thiên Chúa muốn dùng Ðức Trinh Nữ Maria để tỏ lòng
khoan nhân và công trình Cứu Chuộc vô giá của Ðức Kitô cho nhân loại.
Việc cứu rỗi
nhân loại dĩ nhiên thuộc về Ðức Kitô, nhưng do lòng nhân lành vô biên của Ngài,
Thiên Chúa muốn ban cho Mẹ Maria quyền ban phát ơn đó cho nhân loại. Giáo huấn
của Giáo Hội về vai trò trung gian của Ðức Trinh Nữ Maria, đã được Ðức Giáo
Hoàng Lêo XIII quảng diễn trong Thông Ðiệp Jucunda Semper ban hành ngày 8 tháng
9 năm 1894 như sau:
“Thiên Chúa,
theo sự quan phòng rất nhân lành của Ngài đã ban cho nhân loại vị Nữ Trung Gian
này, và đã ấn định rằng tất cả mọi phúc lộc phải qua tay Maria mới đến với
chúng ta”.
(Trích và hiệu đính từ
tác phẩm “Sống Đạo Giữa Đời”, Tủ Sách Vào Đời, 2004. Chương 10, tr.119-129 của
cùng tác giả.)