HIỆP SỐNG TIN MỪNG
THỨ TƯ LỄ TRO ABC
Ge 2,12-18 ; 2Cr 5,20-6,2 ; Mt 6,1-6,16-18
I. HỌC LỜI CHÚA
1. TIN MỪNG: Mt 6,1-6,16-18
(1) Khi làm việc lành phúc đức, anh em phải coi
chừng, chớ có phô trương cho thiên hạ thấy. Bằng không, anh em sẽ chẳng
được Cha của anh em, Đấng ngự trên trời ban thưởng. (2) Vậy khi bố
thí, đừng có khua chiêng đánh trống, như bọn đạo đức giả thường biểu
diễn trong hội đường và ngoài phố xá, cốt để người ta khen. Thầy
bảo thật anh em, chúng đã được phần thưởng rồi. (3) Còn anh khi bố
thí, đừng cho tay trái biết việc tay phải làm, (4) để việc anh bố
thí được kín đáo. Và Cha của anh, Đấng thấu suốt những gì kín đáo,
sẽ trả công cho anh. (5) Và khi cầu nguyện, anh em đừng làm như bọn
đạo đức giả: Chúng thích đứng cầu nguyện trong các hội đường, hoặc
ngoài các ngã ba ngã tư cho người ta thấy. Thầy bảo thật anh em:
Chúng đã được phần thưởng rồi. (6) Còn anh, khi cầu nguyện, hãy vào
phòng đóng cửa lại, và cầu nguyện cùng Cha của anh, Đấng thấu suốt
những gì kín đáo, sẽ trả công cho anh. (16) Còn khi ăn chay, anh em chớ
làm bộ rầu rĩ như bọn đạo đức giả: Chúng làm cho ra vẻ thiểu não,
để thiên hạ thấy là chúng ăn chay. Thầy bảo thật anh em, chúng đã
được phần thưởng rồi. (17) Còn anh, khi ăn chay, nên rửa mặt cho sạch,
chải đầu cho thơm, (18) để không ai thấy là anh ăn chay, ngoại trừ Cha
của anh, Đấng hiện diện nơi kín đáo. Và Cha của anh, Đấng thấu suốt
những gì kín đáo, sẽ trả công cho anh.
2. Ý CHÍNH:
Sau khi
trình bày về sự công chính mới trong việc tuân giữ các giới răn, Đức
Giê-su đề cập tới một nền đạo đức mới là phải làm các việc lành
thế nào cho phù hợp với tinh thần mới của Người. Điều cốt yếu khi
làm các việc đạo đức là phải khiêm tốn và theo thánh ý Chúa Cha:
Tránh làm các việc đạo đức như cầu nguyện để được người ta ca tụng;
Tránh khua chiêng đánh trống khi bố thí để tìm tiếng khen nơi người
đời; Tránh làm bộ mặt rầu rĩ thiểu não khi ăn chay để cho thiên hạ
nể phục.
3. CHÚ THÍCH:
- C 1-2: + Khi làm
việc lành phúc đức, anh em phải coi chừng. Chớ có phô trương cho thiên
hạ thấy: Đức Giê-su đòi hỏi các môn đệ của Người phải
tránh thói đạo đức giả hình của các người Pha-ri-sêu (Biệt Phái),
là những kẻ “nói mà không làm”, “làm mọi việc cốt để cho thiên hạ
thấy” (x Mt 23,3.5). + Bố thí: Thời Đức Giê-su, bố
thí là việc công chính bậc nhất (x Hc 7,10). Hình như người ta ưa làm
việc bố thí công khai, nên dễ đưa tới sự phô trương bề ngoài để được
người khác ca tụng. + Đừng có khua chiêng đánh trống:
Rất có thể những người Pha-ri-sêu thời bấy giờ dùng chiêng trống để
loan báo cho người ăn xin nghèo khó tập trung lại nhận quà. Tuy nhiên,
không thấy bản văn nào nói đến việc này. Do đó, ta có thể coi đây
chỉ là một ví dụ có tính phóng đại để làm nổi bật đòi hỏi tinh
thần khiêm tốn, mà Đức Giê-su muốn các môn đệ của Người phải có, khi
làm các việc đạo đức. + Chúng đã được phần thưởng rồi:
Lời khen của người đời chính là phần thưởng dành cho những ai làm
việc bố thí chỉ nhằm mục đích tự nhiên. Do đó, họ sẽ không được
hưởng công phúc thiêng liêng trước mặt Chúa Cha trên trời.
- C 3-4: + Đừng
“cho tay trái biết việc tay phải làm”: Là một kiểu
nói có nghĩa là phải giữ kín, đừng nói cho người khác biết việc
mình đang làm. Người môn đệ Đức Giê-su không những phải tránh cho mọi
người hay biết việc bố thí của mình, nên cần thực hiện trong âm thầm
khiêm tốn.
- C 5-6: + Cầu
nguyện: Chính Đức Giê-su đã làm gương và dạy các môn đệ
về sự cầu nguyện (x. Mt 14,23). Theo các huấn thị của Người rải rác
trong các Tin Mừng thì lời cầu nguyện phải như sau: Phải cầu nguyện
cách khiêm tốn trước mặt Thiên Chúa (x Lc 18,10-14) và người đời (x Mt
6,5-6); Phải chân thành, phát xuất tự đáy lòng (x Mt 6,7); Phải tin
tưởng vào lòng nhân từ của Chúa Cha (x Mt 6,8; 7,7-11) và kiên trì nài
xin (x Lc 11,5-8; 18,1-8). Lời cầu nguyện sẽ chỉ được Chúa chấp nhận
khi cầu nguyện với lòng tin (x Mt 21,22); Khi cầu nguyện nhân danh Đức
Giê-su (x. Mt 18,19-20); và khi xin Chúa ban những điều tốt lành (x Mt
7,11). + Chúng thích đứng cầu nguyện trong các hội đường, hoặc ngoài
các ngã ba ngã tư cho người ta thấy: Ở đây Đức Giê-su không đả
kích việc cầu nguyện công khai và có tính cộng đồng (x Mt 18,19-20),
nhưng Người chỉ muốn tránh ý đồ phô trương công đức để được ca tụng. +
Hãy vào phòng đóng cửa lại mà cầu nguyện cùng Cha của anh:
Đức Giê-su gợi lại cách thức của ngôn sứ Ê-li-a khi ông cầu nguyện để
làm cho đứa bé mới chết được sống lại (x 2 V 4,33). Cách thức cầu
nguyện kín đáo này trái với cách phô trương của những kẻ giả hình.
Cầu nguyện là gặp gỡ Thiên Chúa. “Vào phòng” là hồi tâm, đặt mình
trước sự hiện diện của Thiên Chúa nhờ đức tin. Thiếu điều này sẽ
không còn là sự cầu nguyện đích thực nữa.
- C 16-18: + Ăn
chay: Đã từ rất lâu, dân Ít-ra-en có tục lệ ăn chay mỗi
khi có tang chế (x 2 Sm 3,35), khi cầu xin Chúa một ơn đặc biệt (2 Sm
12,16). Ăn chay theo luật Mô-sê là nhịn ăn uống vào lúc ban ngày. Sự
nhịn ăn uống này sẽ kéo dài trong một thời gian lâu hay mau tùy
trường hợp. Trong thời gian ăn chay, người ta sẽ không tắm rửa, để râu
tóc mọc dài, và mặc một loại quần áo vải thô đặc biệt. Thời Đức
Giê-su, dân Do Thái chỉ buộc phải ăn chay trong lễ Xá Tội vào mùng
mười tháng Bảy, tức khoảng cuối tháng Chín dương lịch (x. Lv 16,29-31;
Cv 27,9), trong ngày kỷ niệm Đền thờ bị tàn phá và những lúc gặp
thiên tai. Việc ăn chay này sẽ do các đầu mục quyết định. Riêng người
Pha-ri-sêu còn tự nguyện ăn chay mỗi tuần hai lần (x. Lc 18,12), nhưng
việc chay tịnh chỉ mang tính bề ngoài nhằm phô trương (x Mc 2,18), nên
Đức Giê-su đã không chấp nhận sự khổ chế này của họ (x Mc 2,19-20). +
Còn anh, khi ăn chay…: Đức Giê-su muốn cho các môn đệ của Người
phải ăn chay trong sự kín đáo khiêm tốn: thay vì rắc tro lên mặt, để
râu tóc bù xù, quần áo dơ bẩn… thì họ phải rửa mặt, chải dầu thơm
giống như họ vẫn thường làm mỗi khi đi ra đường để người khác không biết
họ đang ăn chay.
4. HỎI ĐÁP:
- HỎI:
1) Khi Đức Giê-su nói: “Cha của anh, Đấng thấu suốt
những gì kín đáo, sẽ trả công cho anh” (c. 4b.6b.18b), phải chăng Người
muốn cổ võ một thứ luân lý vụ lợi: Cho đi để được nhận lại ? 2)
Muốn có giá trị trước mặt Thiên Chúa và xứng đáng được Ngài ban
nhiều ơn lành, thì việc chay tịnh cần tránh những gì và cần làm
những gì ?
- ĐÁP:
1) Thực ra
không phải vậy. Vì nếu có ý khích lệ người ta làm việc thiện để
được lợi cho mình, thì Người đã hứa những lợi ích có tính thế tục
như tiền của, sức khỏe, thành công… Nhưng ở đây Người không nói rõ
phần thưởng Chúa Cha sẽ ban cho là gì. Nơi nhiều đoạn khác, phần
thưởng được hứa hầu như luôn là Nước Trời tương lai hoặc một trong
những hoa trái thiêng liêng của nó là sự sống muôn đời (x. Mt 25,46; Mc
10,30). Các môn đệ sẽ được tham dự vào quyền bá chủ của Người (x. Lc
22,28-29), được xét xử mười hai chi tộc Ít-ra-en trong ngày tận thế (x.
Mt 19,28). Ở đây, phần thưởng Đức Giê-su hứa cho những kẻ làm việc
lành phải được hiểu theo nghĩa Cánh Chung, và có tính cách vô thường,
nghĩa là: được Chúa ban cho, không vì việc làm đáng thưởng, nhưng chỉ
vì tình thương và lòng nhân hậu vô biên của Người (Dụ ngôn đầy tớ vô
dụng: Lc 17,7-10). Hơn nữa, phần thưởng ở đây còn được hiểu là chính
Thiên Chúa. Những ai làm việc thiện trước mặt Thiên Chúa, với ý
hướng muốn làm đẹp lòng Ngài và để tôn vinh Ngài, thì sẽ được gặp
Ngài, được xem thấy Ngài và sẽ tìm thấy hạnh phúc cho bản thân.
2) Muốn
cho việc ăn chay có giá trị trước mặt Thiên Chúa, thì cần tránh cách
ăn chay hình thức về ngoài đã bị Đức Chúa quở trách, và còn phải
kèm theo những việc tốt lành để xứng đáng được Đức Chúa chấp nhận,
như ngôn sứ I-sai-a đã tuyên sấm: “Này, ngày ăn chay, các ngươi vẫn lo
kiếm lợi, vẫn áp bức mọi kẻ làm công cho mình. Này, các ngươi ăn chay
để mà đôi co cãi vã, để nắm tay đánh đấm thật bạo tàn…”. Nào, cách
ăn chay mà Đức Chúa ưa thích chẳng phải thế này đó sao: “Mở xiềng
xích bạo tàn, tháo gông cùm trói buộc, trả tự do cho người bị áp
bức, đập tan mọi gông cùm… Chia cơm cho người đói, rước vào nhà những
người nghèo không nơi trú ngụ. Thấy ai mình trần thì cho áo che thân,
không ngoảnh mặt làm ngơ trước người anh em cốt nhục”. Bấy giờ ánh
sáng ngươi sẽ bừng lên như rạng đông, vết thương ngươi sẽ mau lành. Đức
công chính ngươi sẽ mở đường phía trước, vinh quang Đức Chúa bao bọc
phía sau ngươi. Bấy giờ ngươi kêu lên Đức Chúa sẽ nhận lời, ngươi cầu
cứu Người liền đáp lại: “Có Ta đây!” (Is 58,6b-9a).
II. SỐNG LỜI CHÚA
1. LỜI CHÚA: “Khi
bố thí đừng cho tay trái biết việc tay phải làm” (Mt 6,3).
2. CÂU CHUYỆN:
1) CHỖ NÀO TRONG
NHÀ THỜ LOÀI CHUỘT ÍT BỊ QUẤY RẦY NHẤT
Có một
con chuột cống sống trong một ngôi nhà thờ cổ ở miền quê nước Pháp.
Một hôm khi đi lang thang trong nhà thờ kiếm cái gì ăn cho đỡ đói,
bỗng nó gặp một con chuột khác cũng đang đi tìm thức ăn. Hai con
chuột làm quen và hỏi thăm về chỗ ở của nhau. Con thứ nhất tâm sự:
“Tớ đang sống chui rúc dưới gầm tòa giải tội trong nhà thờ này,
nhưng chẳng mấy khi được yên thân. Vì lúc nào cũng có người đến xưng
tội làm mất giấc ngủ của tớ !”. Nghe vậy, chuột thứ hai tỏ ra thông
cảm với bạn liền nói: “Vậy thì bạn hãy dọn đến ở chung với tớ.
Chỗ tớ đang ở vừa ấm áp sạch sẽ, lại vừa yên tĩnh và ít bị quấy
rầy !” Chuột thứ nhất ngạc nhiên nói: “Có một chỗ ở như thế trong
nhà thờ thật ư ? Hãy cho tớ biết chỗ đó là chỗ nào vậy ?”. Chuột thứ
hai đáp: “Đó là thùng quyên góp giúp đỡ người nghèo ở cuối nhà thờ
này đấy !”.
2) BÁC ÁI CHIA SẺ
LÀ PHƯƠNG CÁCH ĂN CHAY ĐẸP LÒNG CHÚA HƠN CẢ:
Một vị ẩn
tu sống đơn độc trên ngọn núi cao. Ngày đêm ông ăn chay cầu nguyện. Ông ăn chay
rất nghiêm ngặt và cầu nguyện rất tha thiết. Ðể thưởng công, Chúa cho xuất hiện
một ngôi sao trên đầu núi. Khi nào ông ít ăn chay và không cầu nguyện thì ngôi
sao bị lu mờ đi. Khi ông gia tăng ăn chay cầu nguyện thì ngôi sao lại rực sáng
lên.
Một hôm ông
muốn leo lên đỉnh cao nhất của ngọn núi. Khi ông chuẩn bị lên đường thì một bé
gái trong làng đến thăm và ngỏ ý muốn đi cùng với ông lên núi. Thày trò hăng
hái lên đường. Đường càng lên cao thì càng dốc và khó đi. Mặt trời mỗi lúc càng
nắng gắt. Hai thày trò đều bị ướt đẫm mồ hôi và khát nước, nhưng theo luật ăn
chay nghiêm ngặt nên không ai dám uống nước. Vị ẩn tu không dám uống vì sợ phá
chay mất công phúc trước mặt Chúa. Nhưng khi thấy em bé mỗi lúc mệt thêm, vị ẩn
tu thương hại em nên mở chai nước ra uống. Lúc ấy em bé mới dám mở chai của
mình ra uống. Uống nước xong, em cảm thấy khỏe hơn và mỉm cười rất tươi để tỏ
lòng cám ơn thày. Thày ẩn tu ngước mắt nhìn lên ngôi sao trên đỉnh núi vì sợ
ngôi sao kia biến mất vì mình đã không hãm mình. Nhưng lạ thay, trên đầu núi
thày thấy không phải một mà lại có đến hai ngôi sao sáng cùng xuất hiện. Thì
ra, để thưởng công lòng bác ái yêu thương người khác của thày, Chúa đã cho thêm
một ngôi sao nữa.
3. SUY NIỆM:
+ YÊU THƯƠNG LÀ
CHO ĐI: Cho nhiều là dấu hiệu yêu nhiều. Thánh Phao-lô đã
khuyên các kỳ mục ở Ê-phê-xô như sau: “Và phải nhớ lại lời Chúa
Giê-su đã dạy: Cho thì có phúc hơn là nhận” (Cv 20,35). Thánh Gia-cô-bê
dạy các tín hữu phải có đức tin hành động như sau: “Giả như có
người anh em hay chị em không có áo che thân và không đủ của ăn hàng
ngày, mà có ai trong anh em lại nói với họ: “Hãy đi bình an, mặc cho
ấm và ăn cho no”, nhưng lại không cho họ những thứ thân xác họ đang
cần, thì nào có ích gì ?” (Gc 2,15-16).
+ BỐ THÍ CHIA SẺ: Một việc
đạo đức ta cần quan tâm thực hiện trong Mùa Chay là sự bố thí chia
sẻ cơm bánh cho người nghèo đói. Việc bố thí này tuy khó thực hiện,
nhưng sẽ mang lại nhiều hữu ích cho tâm hồn ta:
** Khó
thực hiện vì “Đồng tiền liền khúc ruột”: Chỉ những người có lòng
hy sinh và quảng đại mới có thể thực hiện được tốt công việc chia sẻ
này.
** Việc
bố thí giúp ta ý thức giá trị tương đối của đồng tiền: Giúp ta
biết dùng đồng tiền trong việc làm vinh danh Thiên Chúa và vì phần
rỗi tha nhân, giúp ta bớt đi lòng dính bén với của cải vật chất như Đức
Giê-su đã khuyên chàng thanh niên giàu có muốn nên trọn lành như sau:
“Anh chỉ thiếu có một điều, là hãy đi bán những gì anh có mà chia
cho người nghèo, anh sẽ được một kho tàng trên trời, rồi hãy đến theo
tôi” (Mc 10,21).
** Bố thí
còn là cách đền tội hữu hiệu: Sứ thần Raphaen đã khuyên bảo hai cha
con nhà Tô-bi-a như sau: “Bố thí đi đôi với đời sống công chính, thì
tốt hơn có của mà ở bất công. Làm phúc bố thí thì đẹp hơn là tích
trữ vàng bạc. Việc bố thí cứu cho khỏi chết và tẩy sạch mọi tội
lỗi. Những người làm phúc bố thí sẽ được sống lâu” (Tb 12,8-9).
4. HỎI ĐÁP:
HỎI: Trong
Mùa Chay, ta nên làm thêm một số việc đạo đức nào ? 2) Ta cần phát
hiện ra mình có mối tội đầu tức là thói hư tật xấu nào và phải làm
gì để tu sửa lại ?
ĐÁP:
1) Việc đạo
đức: Dự lễ và rước lễ hằng ngày, mỗi ngày cố gắng làm vài ba việc
hãm mình hay việc bác ái để đền tội, quyết tâm tu sửa một thói hư như:
Chửi thề tục tĩu, lười biếng đọc kinh tối gia đình…
2) Tập
làm các việc tốt đối lập với thói hư tật xấu, kèm theo một lời
nguyệt tắt như: “Lạy Chúa, xin cho con chừa bỏ được tội nói xấu kẻ mà
con không ưa, bằng cách thành thật khen ngợi ưu điểm của họ với người
khác, để con được mỗi ngày một nên giống Chúa hơn”.
5. NGUYỆN CẦU:
- LẠY
CHÚA GIÊ-SU. Cùng với toàn thể Hội Thánh, con được bước vào Mùa Chay.
Con tạ ơn Chúa đã cho con có được một thời gian thuận lợi để duyệt
xét lại cuộc đời con, hầu phát huy điều tốt và chấn chỉnh những sai
lỗi thiếu sót nơi bản thân con. Xin chiếu dọi ánh sáng Lời Chúa để
con nhận ra con người yếu hèn của con. Nhất là xin đổ Thần Khí Chúa
nâng đỡ con. Chỉ nhờ ơn Chúa giúp con mới có thể mau mắn chỗi dậy
trở về làm hòa với Chúa sau mỗi lần vấp ngã và ngày một nên người mới
như ý Chúa muốn.
- LẠY
CHÚA. Trong cuộc sống hằng ngày, con thường tỏ ra ích kỷ, khép kín
cửa lòng trước tha nhân. Đôi lúc con cũng làm được một vài việc tốt,
nhưng con lại muốn nhiều người biết và khen ngợi con. Hôm nay xin giúp
con biết ăn ở khiêm tốn theo lời Chúa dạy: “Đừng cho tay trái biết
việc tay phải làm”, để những việc con làm luôn đẹp lòng Chúa và
xứng đáng được Chúa ban Nước Trời đời sau.
X) HIỆP
CÙNG MẸ MA-RI-A.- Đ) XIN CHÚA NHẬM LỜI CHÚNG CON.
LM ĐAN VINH - HHTM