Kính mời theo dõi video bài giảng tại đây:
https://www.youtube.com/watch?v=JF_FNB5SbAU&feature=youtu.be
Ngày Tết chúng ta sắm mặc, sửa ăn, ngày đầu năm chúng ta đi chúc
tết nhau, con cháu tết ông bà cha mẹ, người dưới chúc tết người trên, với biết
bao nhiêu lời chúc tốt đẹp, kèm theo những món quà thơm thảo bày tỏ lòng biết
ơn, kính quí, thảo hiếu với người trên, anh em nâng chén chúc tụng nhau.
Ngày Mồng Hai Tết, Giáo hội dạy chúng ta dâng tấm lòng thành,
kính nhớ tổ tiên: “Ca tụng các bậc cha ông của chúng ta đã sống qua các thời
đại” (Hc 44, 1, 10-15). Quả thật, có được ngày đầu năm hoan hỷ
vui xuân, làm sao chúng ta lại quên công, bỏ nghĩa các bậc tiền nhân được,
chúng ta là phận cháu con đã và đang thừa hưởng gia tài ân đức các ngài để lại,
nên phải “kể lại sự khôn ngoan của các ngài” để noi theo, các ngài đã giữ các
Điều Răn của Chúa, cháu con cũng phải một mực trung thành. Như thế, dòng dõi
các ngài mới trường tồn vạn đại. (x. Hc 44, 1, 10-15)
Chúa truyền phải thảo kính
mẹ cha
Thụ ơn ắt phải báo đền, mẹ cha là hình ảnh của Thiên Chúa: ngoài
việc sinh thành, dưỡng dục, các ngài còn là người đại diện Chúa, là hình ảnh
của Thiên Chúa tình thương hằng bao bọc, che chở và nuôi dưỡng chúng ta nên
người. Chính trong bậc sống gia đình, cha mẹ được Thiên Chúa mời gọi để cộng
tác vào chương trình tạo dựng của Ngài, để cho ra đời những người con, mang
hình ảnh Chúa, và tô điểm thêm cho trái đất nhiều người ca ngợi và kính sợ
Chúa.Vì thế, trong bổn phận thảo hiếu, ngoài việc con cái phải phụng dưỡng,
giúp đỡ cha mẹ khi già yếu, còn phải hằng ngày cầu nguyện cho cha mẹ: luôn sống
xứng bậc mình, sẵn sàng hy sinh để nuôi dưỡng và giáo dục cho tròn bổn phận
mình. Thiên Chúa dạy chúng ta: “Hãy thảo kính cha mẹ” (Mc.7,
8-13). Phụng dưỡng mẹ cha theo đúng lời Chúa truyền dạy, chớ dựa vào: “truyền
thống của cha ông mà hủy bỏ lời Thiên Chúa” (Mt 13, 6). Nhớ đến công ơn sinh
thành, dưỡng dục, tất cả chúng ta đều phải biết sống hiếu thảo, vâng lời, giúp
đỡ cha mẹ lúc sinh thời cũng như khi đã khuất bóng.
Việc “đền ơn đáp nghĩa” là một nghĩa vụ thiêng liêng để được
phần phúc và sống lâu dài trên địa cầu này, đó là những ước mơ và lời cầu chúc
trên cửa miệng của chúng ta trong ngày đầu năm mới như hạnh phúc, khang an và
trường thọ. Vậy đâu là bí quyết để những lời chúc đó trở thành hiện thực? Thưa
là áp dụng lời Chúa dạy: “Hãy thảo kính mẹ cha”; “Ai
thảo kính cha sẽ được sống lâu dài” (Hc 3, 6). Thánh Phaolô
Tông đồ khuyên chúng ta “Kẻ làm con hãy vâng lời cha mẹ, theo
tinh thần của Chúa, vì đó là điều phải đạo. Hãy tôn kính cha mẹ. Đó là điều răn
thứ nhất có kèm theo lời hứa: Để ngươi được hạnh phúc và trường thọ trên mặt
đất này” (Ep 6,1).
Thực hành chữ hiếu là thể
hiện đạo lý dân tộc
Thật phù hợp với đạo lý dân tộc Việt Nam, chiếc bánh chưng, một
sản phẩm cổ truyền, một chứng tích của đạo lý, chúng ta làm để ăn ngày Tết nhắc
nhớ chúng ta mang nặng nghĩa mẹ tình cha. Bởi Lang Liêu, vị hoàng tử thứ mười
tám, con người hiền lành, hiếu thảo đã dâng lên vua cha thứ bánh chưng tượng
trưng cho đất, bánh dầy tượng trưng cho trời, nhân bánh tựa công ơn sinh thành
của cha mẹ; với ý nghĩa xem công cha nghĩa mẹ to lớn như trời cao đất rộng, che
chở cho con cái sống an vui giữa đời.
“Vì cha nên mới có mình,
Mẹ cha đối đáp công trình
biết bao
Ơn này sánh với trời cao
Trong lòng con dám lúc nào
lãng quên”.
Ngày Tết, cầm bánh chưng lên ăn, làm chúng ta nhớ đến tổ tiên để
tỏ lòng hiếu thảo như: thăm viếng, chúc tết, giúp đỡ là một lẽ, chúng ta còn
phải xin lễ cầu nguyện cho những người đã khuất. Tất cả đều là những nghĩa cử
cần thiết, không thể thiếu được.
“Cây có cội, nước có
nguồn, con người có tổ có tông: có cha có mẹ, có ông có bà”. Ai trong chúng ta
cũng đều thuộc nằm lòng những câu ca dao tục ngữ của người xưa răn dạy về đạo
hiếu đối với mẹ cha.
Tôn kính
“Công cha nghĩa mẹ cao
dày,
Cưu mang trứng nước những
ngày còn thơ.
Nuôi con khó nhọc đến giờ,
Trưởng thành con phải biết
kính thờ song thân”.
Phụng dưỡng
Còn nữa, phận làm con đối với cha mẹ:
“Khi ấm lạnh ta hầu săn
sóc
Xem cháo cơm thay thế mọi
bề
Ra vào thăm hỏi từng khi
Người đà vô sự ta thì an
tâm”.
(Nguyễn Trãi, Gia Huấn Ca)
Vâng lời
Dạy sao cho được con hiền
Để cho cha mẹ khỏi phiền
về con
Một niềm phép tắc nết na
Biết sống biết kính mới là
khôn ngoan
Có một số người, không biết sống đạo gì mà lại đối xử nhất trọng
nhất khinh. Bởi vì đối với người Việt Nam, tương quan với họ hàng gia tộc là
điều quan trọng. Lấy vợ, lấy chồng không chỉ là lấy một người mà “lấy” cả họ
hàng nhà chồng, nhà vợ. Cách cư xử với họ hàng bên chồng hay bên vợ không chỉ
liên quan đến bản thân mà còn liên quan đến cả họ hàng bên mình.
Trong tác phẩm “Gia Huấn Ca” Nguyễn Trãi đã đề cao đạo đức, và
chữ hiếu được nhấn mạnh rất rõ:
“Dù nội ngoại bên nào cũng
vậy,
Đừng tranh dành bên ấy,
bên này,
Cù lao đội đức cao dày,
Phải lo hiếu kính đêm ngày
khăng khăng”.
(Nguyễn Trãi, Gia Huấn Ca)
Khi cha mẹ qua đời
Con cái tỏ lòng hiếu kính bằng cách lo an táng chu đáo, cầu
nguyện và xin lễ cho cha mẹ. Không những cầu nguyện cho cha mẹ, con cái còn xin
cha mẹ cầu nguyện cho mình trước mặt Chúa, như khi còn sống, các ngài vẫn cầu
nguyện cho mình.
Hội Thánh Công giáo nhìn nhận đó là một hình thức tốt đẹp để bày
tỏ lòng tưởng nhớ công ơn tiền nhân. Hội Thánh khuyến khích các tín hữu phát
huy những tinh hoa trong văn hoá dân tộc.
Thực hành chữ hiếu
Trong ngày Mồng Hai Tết năm nay chúng ta hãy nhìn qua lại lòng
hiếu thảo của chúng ta đối với tổ tiên, ông bà, cha mẹ để mà yêu mến, biết ơn,
vâng lời và giúp đỡ các ngài khi còn sống và đã qua đời. Đồng thời Lời Chúa
nhắc cho chúng ta phải thi hành bổn phận thảo hiếu của chúng ta.
“Ai mà phụ nghĩa quên công
Thì đeo trăm cánh hoa hồng
chẳng thơm”. (Ca
dao)
Xin Chúa trả công bội hậu đời này và đời sau cho những bậc đã
sinh thành dưỡng dục chúng con, và giúp chúng con luôn sống cho phải đạo đối
với các Ngài. Amen.
Lm. An-tôn Nguyễn Văn Độ