Ông bạn ngoài “bát tuần”
đã từ lâu rất lâu không có dịp thăm Đà Lạt của một thời sinh viên xưa khá xưa…nên
– dù chỉ trong một thoáng – cũng đã muốn được nhìn lại Đà Lạt từ nhà Thủy Tạ…với
ly “capucino”…dưới làn mưa giăng giăng bụi - đặc trưng của Đà Lạt vào dịp hè…
Đúng vậy…bởi vì - ở mùa
thi Đại Học Thụ Nhân – từ trên “kiosque Ngọc Lan”, xoay xoay ly cà-phê den nóng,
lặng lẽ ngắm nhìn làn mưa lụa là trên mặt hồ - người viết đã từng thấy mình rất
ư là lãng tử…
Và cái lạ…là cứ thấp
thoáng bóng mình ở đầu khúc quanh xoải dốc…thì cô bé thâu ngân viên chuyển qua
giòng “boléro” với bài “Những bước chân âm thầm”…
Từng bước từng bước
thầm
Hoa vông rừng tuyết
trắng
Rặng thông già lặng
câm
Em yêu vì xa vắng ?
Cho trời mây ướp buồn…
Đấy là một bài thơ của
nhà thơ Kim Tuấn sáng tác vào năm 1961 ở Pleiku – vùng đất thời tiết rất gần với
Đà Lạt - và được nhạc sĩ Y Vân phổ nhạc…
Nhà thơ Kim Tuấn chia sẻ
rằng : khi ở Pleiku vào thập niên 60 - 70, anh đã có rất nhiều buổi chiều lang
thang giữa rừng và được ngắm những cánh hoa của cây vông rừng ( gòn rừng) bung
ra từ trái vông…rồi bay lả tả như những bông tuyết…Bài thơ “Những bước chân âm
thầm” ra đời từ đấy…Nhạc sĩ Y Vân đã phổ nhạc bài thơ với điệu Boston Rock,
nhưng khi đem bài hát đến bán cho bà chủ tiệm chuyên mua/bán những gì thuộc lãnh
vực âm nhạc để trả tiền một bữa nhậu với bạn bè…thì được bà chủ đề nghị chuyển
qua điệu boléro vốn đang thịnh…Mà boléro là giòng nhạc có tiết tấu đều và chậm,
mềm mại, mượt mà với nhịp 4/4 – thích hợp với mọi tầng lớp người thưởng thức,
đặc biệt ở bài “Những bước chân âm thầm”…
Sở dĩ người viết chợt nhớ
tới khoảnh khắc nho nhỏ ấy của thời sinh viên là vì hôm nay không còn như vậy
nữa…Làm gì Đà Lạt còn được những “rung cảm” của thập niên 60 – 70 khi mà sáng
sớm co ro cúm rúm trong cái áo khoác loạng choạng từng bước từ khu nhà nội trú
lên ngôi nhà nguyện của Cha Giám Đốc…và thỉnh thoảng trên đường đi còn giật mình
với những chú mang, chú hoãng phóng ngang trước mặt…
Dĩ nhiên Đà Lạt hôm nay
có lẽ “đa sắc mầu” hơn thủa ấy rất nhiều, nhưng là cái “đa sắc mầu” của thời
“cơm – áo – gạo – tiền”…nên mọi thứ trình bày là nhằm phục vụ cho con người của
thời đại “kim tiền” luôn luôn mang tính song phương : người trình bày nhằm để
thu hút và người bị thu hút thì đem về lợi nhuận…Nó phù hợp với thời của “động”…và
nó đánh mất thời của “tĩnh”…Nó cũng làm mất đi rất nhiều…
Ngừng gõ máy để xả hơi,
người viết ngồi nhâm nhi ly nước, nghe ké bài “Sao chưa thấy hồi âm” của nhạc sĩ
Châu Kỳ trong một chương trình nào đó của Paris By Night…hình như là để vinh
danh ông dịp kỷ niệm 50 năm thành hôn…Người anh em phòng hàng xóm rất thích sự
“có tiếng” - có lẽ để bớt thấy thời gian dài của ngày hưu – nên ưa mở video clip
truyện võ hiệp hay ca nhạc…Ở trong bài “Sao chưa thấy hồi âm” có hai hình ảnh
rất gần và rất ý nghĩa : hình ảnh “nàng Tô Thị ôm con chờ chồng” và chuyện “mưa
ngâu với cầu ô thước”…Nàng Tô Thị…thì đã bị đập…lấy đá nung vôi…còn chuyện “mưa
ngâu – cầu ô thước”…thì không biết người trẻ Việt Nam hôm nay mấy người biết đến…
Lẩn thẩn như vậy là vì
người viết tình cờ đọc được một mẩu chuyện cổ của người Pháp nói về cây “liễu rũ”
mà một thời – khi còn làm mục vụ - người viết đã trồng rất nhiều quanh hồ cá
khoảng nửa sào đất…
Mẩu chuyện cổ ấy kể rằng
có một chàng hoàng tử - trong một buổi đi săn – đã gặp một người con gái điên…Chàng
thương xót, đem về dinh của mình…Giấu vua cha, hằng ngày chàng chăm sóc cô gái
điên với tất cả tấm lòng nhân hậu quý báu …Người con gái cứ nghĩ hoàng tử là
người tình của mình đã bị chia rẽ từ rất lâu khiến nàng trở nên điên dại…Chàng
hoàng tử vì muốn mang lại cho cô gái cuộc sống bình thường…nên cũng không nói
thật…Một ngày kia, người con gái hết điên…và cũng là lúc người tình của nàng
xuất hiện sau bao nhiêu năm tháng lang thang kiếm tìm …Tuy nhiên điều oái oăm là
lúc này anh chàng ta đã trở thành ngớ ngẩn do dã tâm của những người cố ý gây
chia rẽ họ hành hạ anh ta…Hoàng tử biết chuyện, hết lòng khuyên cô gái trở về
với người yêu cũ – mặc dù trong tận đáy lòng, hoàng tử đau thắt…Một ngày kia –
nghe lời chàng hoàng tử - cô gái quyết định ra đi với người tình xưa…Nước mắt
nàng rơi dài theo bước chân…Đau đớn tiễn hai người, chàng hoàng tử quay về và
ngạc nhiên thấy nơi những hàng nước mắt rơi…một loại cây mọc lên với những cành
lá mềm tươi nhưng cứ rũ xuống…Người sau đặt tên là “cây liễu rũ”…
Và hình như loài hoa SIM
còn có một huyền thoại đẹp và hùng tráng nữa…
Người ta kể rằng thời xa
xưa, quân Bắc luôn lâm le xâm chiếm biên cương…
Và những người đàn ông,
trai tráng lên đường ngăn giặc…Các bà, các mẹ và chị em thanh nữ dắt tay nhau
đưa tiễn họ…Ai khỏe thì đi xa, ai yếu thì dừng lại…Dần dần thành một hàng dài…Họ
kiễng chân ngóng theo…cho đến khi đoàn quân thật sự đi khuất…Họ tiễn người đi
trong nụ cười “nuốt nước mắt vào lòng”…Khi không còn thấy bóng dáng những người
đi…thì cũng là lúc họ thả lỏng cho nước mắt lã chã rơi…Thế rồi từ những giọt
nước mắt thấm vào lòng đất mẹ ấy…đã mọc lên hai loại cây : cây sim và cây mua…Cây
sim lá xanh hoa tím, trái mọng ngọt…Cây mua lá nhám hoa tím…Cây sim là những
giọt lệ thanh nữ…Cây mua là những giọt lệ của các bà, các mẹ…
Dĩ nhiên huyền thoại
không thuần chỉ là huyền thoại, nhưng là những diễn tả mang nhiều cung bậc – và
hầu hết những cung bậc ấy đều là những giáo huấn con người sống vị tha và yêu
quê hương dân tộc của mình…
Nhà thần học người Brasil
– Leonardo Boff – trong cuộc hội thảo bàn tròn về “Tôn giáo và tự do”…đã hỏi đùa
Đức Đạt-Lai-Lạt-Ma khi nghỉ giữa giờ :
-Thưa ngài, tôn giáo
nào tốt nhất ?
Tôi nghĩ là ngài sẽ nói
“Phật giáo Tây Tạng” hoặc “Các tôn giáo phương Đông…lâu đời hơn Ki-tô giáo nhiều”,
nhưng – trầm ngâm một lát – ngài mỉm cười nhìn thẳng vào mắt tôi:
-Tôn giáo tốt nhất là
tôn giáo đưa anh đến gần Đấng Tối Cao nhất. Là tôn giáo biến anh thành tốt hơn…
Cố giấu đi sự bối rối
đứng trước một câu trả lời khôn ngoan đến vậy, tôi hỏi tiếp :
-Cái gì làm tôi tốt
hơn?
Ngài trả lới :
-Tất cả những gì làm
anh : - biết thương cảm hơn, - biết theo lẽ phải hơn, - biết từ bỏ hơn, - biết
dịu dàng hơn, - biết nhân hậu hơn, - có trách nhiệm hơn, - có đạo đức hơn…Tôn
giáo nào biến anh thành như vậy là tôn giáo tốt nhất…
Rồi ngài tiếp:
-Anh bạn ơi ! Tôi
không quan tâm đến tôn giáo của anh hoặc anh có ngoan đạo hay không…Điều thật sự
quan trọng đối với tôi là cách cư xử của anh đối với người-đồng-đẳng, gia đình,
công việc, cộng đồng và đối với thế giới.
Hãy nhớ rằng: vũ trụ
dội lại hành động và tư tưởng của chúng ta. Qui luật của hành động (Action) và
phản ứng (Reaction) không chỉ dành riêng cho vật lý. Nó cũng được áp dụng cho
tương quan con người: - nếu tôi ở hiền, thì tôi gặp lành, - nếu tôi gieo gió,
thì tôi gặt bão…Những gì ông bà nói với chúng ta là sự thật thuần túy. Chúng ta
nhận được những gì chúng ta làm cho người khác. Hạnh phúc không phải là vấn đề
số mệnh. Đó là vấn đề lựa chọn.
Cuối cùng ngài nói:
· Hãy suy
tư cẩn thận vì Tư Tưởng sẽ biến thành Lời Nói,
· Hãy ăn
nói cẩn thận vì Lời Nói sẽ biến thành Hành Động,
· Hãy hành
xử cẩn thận vì Hành Động sẽ biến thành Thói Quen,
· Hãy chú
trọng Thói Quen vì chúng hình thành Nhân Cách,
· Hãy chú
trọng Nhân Cách vì nó hình thành Số Mệnh,
· Và Số
Mệnh của anh sẽ là Cuộc Đời của anh…
· Không có
tôn giáo nào cao trọng hơn Sự Thật.
Vậy là “từng bước –
từng bước thầm”, người viết lên bàn mổ…
Lm Giuse Ngô Mạnh Điệp –
viết trước giờ nhập viện…