CHÚA NHẬT 5C PHỤC SINH

Cv 14:21-27; Kh 21: 1-5a; Ga 13:31-33a, 34-35

___________________________________________

Bác sĩ Nguyễn Tiến Cảnh 

 Image: Jerusalem and The Temple by James Tissot
 

Dựa vào bài đọc sách Khải Huyền hôm nay (Kh 21:1-5a), chúng ta tìm hiểu và suy niệm về thị trấn thánh Jerusalem và những địa danh quan yếu của nó theo tinh thần Kito giáo.
 

Thầy cả rabbi đã để lại một ý tưởng khá lạ lùng trong kinh sách Talmud Babylone  (Kiddushin 49b): thiên đàng, trần thế và Jerusalem là 3 yếu tố chính của linh hồn Do Thái. Các rabbi nói:“Khi thế giới được tạo dựng, Thiên Chúa cho thế giới 10 phần vui thì Jerusalem được 9 phần; Thiên Chúa cho thế giới 10 phần đẹp thì Jerusalem được 9 phần; Thiên Chúa để thế giới 10 phần đau khổ thì Jerusalem chịu 9 phần.”

JERUSALEM: TRUNG TÂM LỊCH SỬ VÀ HÌNH ẢNH CỨU CHUỘC

Jerusalem là thị trấn vui mừng, nguyện cầu và đau khổ của loài người. Thị trấn của những ước mơ đã thành tựu và tan vỡ. Nhìn vào bản đồ thời Trung Cổ ta thấy Jerusalem và đền thờ Salomon nằm ngay trung tâm thế giới, các đại lục Âu Châu, Phi Châu và Á Châu làm thành hình cánh quạt tỏa ra như những cánh hoa vĩ đại. Địa thế như vậy cho thấy một viễn tượng “cứu chuộc” sẽ xuất phát từ Jerusalem. Jerusalem là trái tim thế giới, là trung tâm lịch sử.

JERUSALEM: VUI MỪNG VÀ ĐAU KHỔ

Lịch sử cứu chuộc được nói trong Kinh Thánh nằm giữa hai viễn kiến tạo thành thảm cảnh loài người lúc khởi đầu và hồi kết thúc. Viễn ảnh địa đàng bị mất được nói trong sách Sáng Thế và viễn ảnh một Tân Jerusalem đến từ Thiên Chúa được nói trong sách Khải Huyền. Chúng ta đến từ Thiên Chúa thì sẽ trở về với Thiên Chúa. Hai viễn kiến này là hai tiêu điểm tỏa sáng trên muôn vật có liên hệ đến lịch sử và số phận loài người đã được tạo nên do đau khổ và vui mừng.

JERUSALEM  TRONG CỰU ƯỚC

Jerusalem là biểu tượng của đất thánh. Thị trấn là biểu tượng bảo đảm cho quyền năng cứu chuộc của Thiên Chúa:

              “Jerusalem núi đồi tứ bề bao quanh,

              “Dân Người được Chúa bao bọc muôn đời an vui.” (Tv 125:2)

Tác giả Thánh Vịnh / David đã ca tụng Jerusalem với những lời đầy phấn chấn:

              “Lòng tôi phấn khởi hân hoan….khi họ nói với tôi:

              ‘Nào, chúng ta cùng đi về nhà Chúa’

              “Ta dừng chân nơi thành cửa, Ôi Jerusalem!” (Tv 122:1-2)

              “Lưỡi ta cứng họng tái tê,

              “Chẳng còn nhớ ra ngươi,

             “Chẳng nâng ngươi lên tuyệt đỉnh niềm vui trong đời.” (Tv 137:6)

Không ai có thể tiên đoán được tương lai Jerusalem tài hơn Isaiah, một tiên tri kiêm thi sĩ người Do Thái sống ở thế kỷ VIII. Sau khi tiên đoán thế giới sẽ bị tiêu hủy, Isaiah cho biết đầng thiên sai sẽ cứu chuộc toàn thế giới ở đồi Jerusalem. Ông nói trước là một ngày kia tất cả mọi quốc gia sẽ tụ họp lại nơi đây để hòa giải kết thúc chiến tranh tại  ngọn đồi cao nhất là Zion tức Jerusalem. Từ Zion, tức “Núi nhà Chúa”, luật công lý của Thiên Chúa sẽ được ban hành. Hãy nghe đây lời tiên đoán của Isaiah (Is 2:1-5): Vào những ngày sắp tới, núi nhà Chúa sẽ là đỉnh núi cao nhất trong các núi. Mọi quốc gia sẽ tuôn đổ về đó , mọi dân tộc sẽ đến và cùng nói: ‘Nào, chúng ta hãy đi lên Núi Chúa, nhà của Thiên Chúa Jacob. Người sẽ dạy chúng ta đường lối của Người và chúng ta bước theo vết chân Người.’ Vì từ Zion, lời giáo huấn của Chúa sẽ được ban ra, xuất phát từ Jerusalem.

JERUSALEM VÀ NGƯỜI KITO GIÁO

Tin Mừng Luca và những câu chuyện sau này ở Giáo Hội sơ khai trong Công Vụ Tông Đồ đã đề cập đến Jerusalem rất tích cực. Tin Mừng Luca bắt đầu và kết thúc trong đền Jerusalem. Bắt đầu ở chỗ sứ thần báo tin cho ông Zachary -một tư tế lúc đó đang bước vào cung thánh đền Jerusalem để dâng hương- sẽ sinh con là Gioan Tiền Hô (Lc 1:10). Kết thúc ở chỗ các môn đệ của Chúa Giesu thờ lạy Chúa mỗi ngày ở trong đền thờ trong khi chờ đợi ơn Thánh Linh đổ xuống vào ngày Lễ Chúa Thánh Thần hiện xuống (Lc 24:52-53).

Cũng có nhiều dấu hiệu ghi trong các sách thánh của Giáo Hội sơ khai ám chỉ sự quan trọng của Jerusalem. Thánh Phaolo đã đến với dân ngoại bằng sứ điệp Tin Mừng, kêu gọi phải giúp đỡ những người nghèo khó của Giáo Hội ở Jerusalem và Judea.  Ngài muốn tạo tình đoàn kết, thương yêu nhau giữa các thành viên của Giáo Hội gốc Do Thái và gốc dân ngoại. Phaolo đã phân biệt Jerusalem thành hai loại: loại dưới hay hạ giới tức nô lệ và loại trên hay thượng giới tức tự do như trong thư ngài gửi tín hữu Galat, nhưng Jerusalem vẫn là neo tầu, kim chỉ nam và là điểm tham khảo quan trọng.

JERUSALEM  VÀ  KHẢI HUYỀN

Đối với Kito hữu, Jerusalem là nơi chúa Giesu chịu chết và sống lại, là trung tâm lịch sử loài người và thế giới. Nó cũng là một tân thị trấn ở tương lai. Tân Jerusalem này đã được nói tới trong bài đọc sách Khải Huyền chương 21. Trong giấc mơ, Gioan đã nói về một thị trấn từ Chúa, bởi Chúa và với Chúa. Tác giả trình bày Tân Jerusalem như là mục đích của lịch sử loài người. Jerusalem sẽ là khuôn mẫu cho thấy cuộc sống với Chúa thế nào vào “thời cánh chung”. Elie Weisel người đoạt giải Nobel đã dựa vào ý tưởng đó mô tả thị trấn thánh như sau: “JERUSALEM phải ở mọi nơi, JERUSALEM là mọi nơi, ở đó người ta phấn đấu cho HÒA BÌNH khi lòng mở rộng để NGUYỆN CẦU, với lòng QUẢNG ĐẠI và  BIẾT ƠN.”

JERUSALEM VÀ BA TÔN GIÁO LỚN

Jerusalem là thị trấn của Chúa và là đền thánh của Chúa, nơi mà mọi tín hữu Do Thái giáo, Kito giáo và Hồi giáo đến để nghe lời Chúa và thờ lạy Chúa. Nhu cầu tôn giáo này là yếu tố chính của bản tính con người, cá nhân cũng như tập thể. Nó bao gồm nhiều người và cả một dân tộc. Ký ức tôn giáo cũng là ký ức quốc gia, đặc biệt đối với tín hữu Do Thái giáo và Hồi Giáo. Đối với tín hữu Kito giáo, Jerusalem đã và đang là Giáo Hội Mẹ, nơi phát sinh ra cộng đồng Kito giáo tiên khởi.

MỘT VÀI VẤN NẠN ĐỂ SUY TƯ

Jerusalem như vậy nhưng tại sao dân Jerusalem và cả thế giới vẫn gây chiến với nhau có khi tưởng như ngày tận thế đến?
Tại sao Jerusalem lại quan trọng như vậy? Jerusalem có ý nghĩa gì đối với bạn? Khía cạnh nào của Do Thái giáo và Hồi giáo đã soi sáng và giúp ích cho niềm tin của bạn? Bạn  nghĩ gì về một viễn tượng của Jerusalem tương lai?

Khi nghĩ về Giáo Hội thì hình ảnh gì đến trong đầu bạn? Hình ảnh về Giáo Hội phản ảnh thế nào trên kinh nghiệm của bạn là một thành viên của Giáo Hội? Nếu bạn là đền thờ sống động của Thiên Chúa, những đặc tính gì nói lên bạn là thành viên của Giáo Hội? Theo bạn, biểu tựợng nào nói lên được tình đoàn kết nhất của người Kito hữu?

Tất cả cư dân thành Jerusalem ngày nay đang chiến đấu cho một xã hội công bằng và bảo đảm ngay lập tức. Thảm cảnh liên tục nơi đất thánh chính là thảm cảnh của niềm tin. Vậy thì chiến tranh vì tôn giáo và cuộc tranh cãi giữa những người cùng tin vào một Thiên Chúa còn kéo dài bao lâu nữa? Không phải vì lý do này mà Thiên Chúa tỏ mình cho chúng ta và nói cho chúng ta nơi đất thánh này, mà chính là vì ơn cứu độ loài người và tình yêu nhân loại. Đó là khí cụ xây dựng duy nhất và phương cách độc nhất dẩn đến hòa bình và công lý.

Làm sao bạn có thể biết được một Jerusalem tương lai? Những khuôn mẫu và ẩn dụ tôn giáo nào giúp bạn có được một viễn kiến về thị trấn thánh này? Sự tưởng tượng về tôn giáo của bạn có đưa bạn đến một viễn ảnh hòa bình và công lý không, hay nó lại phát sinh ra những ý tưởng hận thù, loại bỏ và bạo động?

ĐÔI LỜI KẾT: TRUNG THÀNH VỚI JERUSALEM VÀ GIÁO QUYỀN LA MÃ

Để kết luận bài suy niệm này, xin chuyển dịch lời nguyện cầu của HY Carlo Maria Martini, sj trong sách của ngài nhan đề Due Pellegrini per la Guistizia (Centro Ambrosiano: Edizioni Piemme, 1992) . Biết được kinh này khi tôi đi hành hương Jerusalem hơn 10 năm trước đây.

          Lạy Chúa là Thiên Chúa chúng con,

          Chúng con cầu xin Chúa,

          Chúng con chúc tụng Chúa, vì Jerusalem…

          Vì Chúa ban cho chúng con thị trấn này,

          Như biểu tượng câu chuyện của Chúa và câu chuyện  loài người;

          Dấu hiệu tình yêu Chúa thương chúng con,

          Lòng Chúa thứ tha tội lỗi mọi người.

          Biểu tượng cuộc hành hương dương thế của chúng con đi về nhà Chúa,

          Đầy gian nan và tranh chấp.

          Chúng con cầu xin cho Jerusalem,

          Cho tất cả những người anh chị em huynh đệ,

          Do Thái và Ả Rập….

          Chúng con tạ ơn Chúa,

          Vì Chúa kêu gọi chúng con phụng sự Chúa Kito

          Vác thánh giá Chúa ngày nay trong Giáo Hội,

          Một Giáo Hội mà trung tâm là La Mã

          Vì Chúa đã kêu gọi chúng con trở nên một với con Chúa.

          Chúa dạy chúng con đặt tên cho sự hiệp nhất ấy của chúng con với Người

          Như lời thánh Ignatius Loyola nói.
 

           Hôn thê đích thực của chúa Kito Chúa chúng con,

           Là Giáo Hội Mẹ chúng con.

           Chúng con cám ơn Chúa vì Giáo Hội và La Mã;

           Đó là hình ảnh của hiệp nhất

           Là hành hương đi tới thống nhất,

           Đi tới tòa phán xét chúng con phải chịu

           Để hoàn thành tình hiệp nhất ấy.

           Chúng con xin Chúa ban ơn trung thành…

           Với Jerusalem và La Mã,

           Với Con Chúa và Giáo Hội

           Trong cuộc hành trình chung với nhân loại

           Hướng về Trái Tim Chúa Ba Ngôi

           Để chiêm nghiệm dung nhan Chúa,

           Đức Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần. Amen

Fleming Island, Florida

May 2019