CHÚA NHẬT III C MÙA VỌNG
Xp 3:14-18a; Pl 4:4-7; Lc 3:10-18
________________________________________________________________________
Bác sĩ Nguyễn Tiến Cảnh, MD
Chúa sẽ hân hoan vì người
Hỡi Thiếu Nữ Zion, hãy cất tiếng ca! Hỡi Israel, hãy hân hoan
vui mừng! Hỡi Thiếu Nữ Jerusalem, hãy hân hoan nhảy mừng hết tâm hồn! Chúa đã
rút lại lời kết án ngươi và đẩy lui quân thù của ngươi. Vua Israel là Thiên Chúa
ở giữa các ngươi, ngươi không còn phải khổ cực nữa. Trong những ngày đó, ở
Jerusalem, thiên hạ sẽ nói rằng: Hỡi Zion, đừng sợ, tay ngươi sẽ hết rã rời!
Chúa là Thiên Chúa ngươi, là đấng mạnh mẽ ở giữa ngươi, chính Người cứu thoát
ngươi. Người hân hoan vui mừng vì ngươi. Người cảm động yêu thương ngươi, và vì
ngươi, Người sung sướng reo mừng. Những kẻ hư hỏng bỏ lề luật, Ta sẽ qui tụ
chúng lại, vì chúng cũng là con cái ngươi. (Zephaniah 3:14-18a)
*******
Mùa Vọng, không chỉ là thời gian thống hối, mà còn là thời
gian VUI MỪNG. Người Kitô hữu tuyên xưng đấng Thiên Sai thực sự đang đến và
triều đại Thiên Chúa đang ở tầm tay. Trong những ngày này, tất cả mọi người đều
được mời gọi chuẩn bị tâm hồn và cuộc sống để đón Con Thiên Chúa làm người đến.
Giáo Hội gọi Chúa Nhật này là Chúa Nhật Vui Mừng /
Gaudete Sunday. Chúng ta hãy để ý đặc biệt hai chủ đề quan trọng trong bài
đọc 1 là danh hiệu “Thiếu Nữ Zion” và từ “Vui Mừng”.
THIẾU NỮ ZION LÀ AI?
Bài đọc 1 trích sách tiên tri
Zephaniah (3:14-18a-20) nói về người Thiếu Nữ Zion. Ai là thiếu nữ
Zion?, Tại sao Giáo Hội lại lấy danh hiệu này đặt cho Đức Maria là Mẹ Thiên Chúa
?
Tại sao lại gọi là “Thiếu
Nữ Zion”? Đây là một kiểu nhân cách hóa thành Jerusalem. Zion là tên một
thành lũy của người Jebusite mà vua David đã chiếm; dân tộc Tiền-Israel hay bộ
lạc Cana đã sinh sống ở đây, sau này trở thành thị trấn David. Trong Cựu ước,
nhiều chỗ nói về người Thiếu Nữ Zion, nhưng không phân biệt rõ ràng giữa Thiếu
Nữ Zion và thị trấn Jerusalem.
Trong Cựu Ước, tước hiệu Nữ
Đồng Trinh Israel cũng có nghĩa như Thiếu Nữ Zion. Hình ảnh vị hôn
thê của Thiên Chúa được nói tới trong sách Hosea chương 1-3 phản ảnh sự bất
trung của dân đối với Thiên Chúa. Sách tiên tri Jeremiah 3:3-4 cũng nói về tính
đĩ thõa và sự bất trung của vị hôn thê. Trong Cựu Ước khi nói về sự đồng trinh
có nghĩa là lòng trung thành với Giao Ước. Trong thư gửi tín hữu Corinto, thánh
Phaolo nói về Giáo Hội như là một trinh nữ, thì có nghĩa là Niềm Tin tinh
tuyền.
Xuyên suốt Cựu Ước, chúng ta thấy
nói Thiên Chúa sẽ tụ họp tất cả dân Người ở Zion - Jerusalem. Trong tiên tri
Isaiah 35:10, các chi họ Israel sẽ tụ tập tại Zion. Trong Ezekiel 22:17-22, tiên
tri đã nói Thiên Chúa thanh tẩy dân Người ở “bên trong” nội thành Jerusalem.
Tả phần nội thành, tiếng Hebrew
được dùng là từ “beqervah”. Tiếng này có gốc là“qerev”, nghĩa là
sâu thẳm, thân thiết, thầm kín bên trong con người. Nó cũng có nghĩa là dạ con
của người mẹ, là tim, ngực, nội tạng của con người, cái phần huyền bí nhất của
linh hồn con người, ở đó cả khôn ngoan, tinh thần / thần tính, gian xảo lẫn luật
lệ của Chúa đều hiện diện. Do đó, Jerusalem giữ một nhiệm vụ làm mẹ rõ ràng và
nhất định trong lịch sử ơn cứu độ.
THIẾU NỮ ZION TRUYỀN THỐNG KITO
GIÁO
Công Đồng Vatican II, trong hiến
chế tín lý về Giáo Hội Ánh Sáng Muôn Dân / Lumen Gentium (No 52), cũng
long trọng gọi Maria là Thiếu Nữ Zion. Giáo Hội đặt tước hiệu này cho Mẹ Thiên
Chúa đã dựa vào một nền tảng Kinh Thánh rất phong phú. Maria làm nổi bật những
lời tiên tri trong cựu ước nói về nhiệm vụ cao quí của người phụ nữ thời cánh
chung vừa là mẹ Đấng Thiên Sai vừa là mẹ thần dân mới của Thiên Chúa.
Tước hiệu Thiếu Nữ Zion rõ ràng là
biểu tượng của Zion của đấng Thiên Sai trong Kinh Thánh. Maria chứng minh những
lời tiên tri trong Kinh Thánh Do Thái nói về nhiệm vụ cao cả của người phụ nữ
thời cánh chung là Mẹ đấng Thiên Sai và Mẹ thần dân mới của Thiên Chúa, nghĩa là
lúc đó từng cá nhân và toàn thể thần dân sẽ kết hợp chặt chẽ với nhau thành hàng
lối theo cấu trúc của văn hóa Israel.
Đối với các tiên tri, Thiếu Nữ
Zion chính là phối ngẫu của Thiên Chúa khi nàng tuân giữ giao ước. Nhiệm vụ của
Maria là Thiếu Nữ Zion, -không vì bất cứ một nhiệm vụ nào của Mẹ trong đời sống
dân Chúa- được hiểu một cách riêng rẽ về chúa Kito hay chúa Thánh Thần, đấng mà
Đức Kito đã ban tặng cho nhân loại khi trút hơi thở trên thập giá.
Theo Hiến chế “Ánh Sáng Muôn Dân”
thì tất cả khoa thần học và lòng thương xót của mẹ Maria đều thuộc về mầu nhiệm
Chúa Kito và mầu nhiệm của Giáo Hội. Maria, Thiếu Nữ Zion, là khuôn mẫu của Giáo
Hội, là vị Hôn Thê, là đấng đồng Trinh và là Mẹ. Đồng trinh ở đây không chỉ hiểu
theo nghĩa vật lý hay sinh học, mà còn có nghĩa tinh thần, nghĩa là trung thành
với Kinh Thánh, hòa hợp với tha nhân và tinh tuyền trong đức tin.
Lời mẹ Maria nói với gia nhân tại
tiệc cưới ở Cana (Ga 2:1-12) chính là lời mời gọi muôn dân trở thành một phần
của thần dân mới của Thiên Chúa. Maria chính là “Người Thiếu Nữ Mới của
Zion”, bởi vì Mẹ đã yêu cầu các gia nhân vâng theo chúa Giêsu. Như vậy
phải hiểu là tại Cana, người Thiếu Nữ Mới này của Zion đã nói với toàn thể nhân
loại.
Ở cả Cana lẫn trên núi Calvary (trong
Tin Mừng thánh Gioan), Maria đã đại diện không chỉ với tư cách là Mẹ và thân tộc
của Con mình, mà còn đại diện với tư cách nhiệm vụ biểu tượng của một Phụ Nữ và
Mẹ của thần dân Thiên Chúa. Tại núi Calvary, mẹ Maria chứng tỏ là Mẹ của Zion.
Rõ ràng nhất là trong Tin Mừng thánh Gioan: Tình mẹ thiêng liêng bắt đầu dưới
chân thánh giá.
Với tư cách “Mẹ Zion”, Mẹ
không những chỉ chào mừng và đại diện cho Israel, mà còn cho toàn thể dân Chúa
của Giao Ước Mới. Dưới chân thánh giá, Maria là Mẹ của thần dân mới của đấng
Thiên Sai, của tất cả những ai kết hợp làm một với chúa Kito.
Mẹ là người đã cưu mang chúa Kito
trong bụng, bây giờ Mẹ vẫn giữ địa vị của mẹ nơi tập hợp của thần dân thánh của
Thiên Chúa. Mẹ là Tân Jerusalem, bụng mẹ là Đền Thờ Thiên Chúa, và muôn
dân sẽ cùng nhau tụ họp lại trong Đền Thờ này là Con Mẹ. Mẹ chúa Giêsu thực sự
là mẹ của mọi con cái rải rác khắp mọi nơi. Mẹ là Mẹ Giáo Hội. Mẹ là Thiều Nữ
đầu lòng của Zion, dẫn dắt toàn dân Chúa trên hành trình đi về vương quốc vĩnh
cửu.
Xin được nhắc lại lời của Hồng Y
Marc Ouellet trong lời mở đầu hội nghị các Giám mục về “Lời Chúa trong đời
sống và sứ mệnh của Giáo Hội” hồi tháng 10 năm 2008: “Một phụ nữ
là Maria, đã hoàn thành trọn vẹn lời Thiên Chúa kêu gọi bằng tiếng ‘Xin Vâng’ trước
Giao Ước và Sứ Mệnh của mình. Qua tình mẫu tử đối với Thiên Chúa và tình mẫu tử
thiêng liêng, mẹ Maria đã tỏ ra là mẫu mực cho Giáo Hội sơ khai và Giáo Hội ngày
nay.”
HÃY VUI MỪNG TRONG CHÚA
Trong bài đọc 2 hôm nay, thánh
Phaolo kêu gọi chúng ta hãy luôn luôn vui mừng trong Chúa (Pl 4:4-7; 2:18; 3:1;
4:4). Đây là niềm vui mà thánh Phaolo đã khuyến khích chúng ta. Nó phải là
trung tâm điểm của mùa Vọng. Nhưng cái gì đã làm cho những người Kito hữu bị
truy nã hành hạ mà vẫn vui mừng?
Câu trả lời là vì họ có tình liên
đới, kết hợp với Thiên Chúa. Tình này sẽ trở nên mạnh mẽ hơn, thâm sâu hơn trong
khi họ bị truy nã. Sự vui mừng của họ không có tính cơ hội, trái lại nó ở trong
mọi hoàn cảnh. Đúng ra là nó ở trong Thiên Chúa. Niềm vui thực sự thì vượt thoát
khỏi vực thẳm, kéo dài sự liên kết với Thiên Chúa. Ngài lôi kéo những ai có lòng
tin thoát khỏi mọi thử thách và ưu phiền. Vui mừng trong Chúa là một hình thức
thờ lạy, và thờ lạy thì thường là những hình thức cầu nguyện. Liên tục vui mừng
dẫn đưa tới cầu nguyện và liên tục ca ngợi tung hô Thiên Chúa. Vì thánh Phaolo
khuyên chúng ta phải cám ơn sau mỗi khi cầu nguyện, nên “cầu nguyện” có nghĩa là
cầu khẩn Thiên Chúa , xin can thiệp cho mình và người khác một cách nào đó.
ĐỐI NGHỊCH VỚI VUI MỪNG
Đối nghịch của vui mừng và hạnh
phúc không phải là buồn rầu, nhưng là tình trạng chết chóc tang thương. Nó
thường biểu lộ dưới hình thức cay đắng, hoài nghi, tinh thần vô nghĩa, đầu óc
trống rỗng và tâm trí hẹp hòi. Nhiều người nghĩ là chúng ta thường cảm thấy có
một cái gì khác lạ xẩy ra trước các biến cố lớn như cảnh chết chóc tang thương
và bất mãn do nền văn hóa tiêu thụ gây ra. Nó kích động cảm giác chúng ta và đưa
ra cho chúng ta rất nhiều chọn lựa vô nghĩa trong khi chúng ta vẫn thèm khát
những mục đích thâm sâu cần thiết hơn.
Thế rồi lại có những ganh ghét, tị
hiềm là những loại cảm giác gặm nhấm làm hao mòn tâm hồn chúng ta do chúng ta
được giảng giải quá nghèo nàn về Lời Chúa nên đã có những chọn lựa không thích
hợp. Khi chúng ta nhận ra những người khác có thể làm được nhiều điều hay vì họ
đã bắt rễ nơi Thiên Chúa thì chúng ta tỏ ra ganh ghét tị hiềm. Đây không phải là
hiện thượng mới mẻ gì!
Ước ao thoát khỏi tình trạng chết
chóc và không hợp ý là một trong những lý do thúc đẩy những bậc cha mẹ sống nơi
cô tịch từ xưa đến giờ. Họ chối bỏ một thế giới náo nhiệt chỉ biết theo đuổi
quyền lực, tư lợi vật chất và lạc thú. Họ đi vào sa mạc để được thấm nhuần suối
nguồn thực của đời sống và niềm vui để có thể khám phá ra con người thực sự của
họ qua cầu nguyện liên lỉ. Khi đã khám phá ra được cái vô nghĩa và sự trống rỗng
của nền văn hóa mà họ gọi là Hạnh Phúc thì họ phải thay đổi để tìm một lối đi
khác.
ĐÔI LỜI KẾT: HÃY VUI MỪNG TRONG
THIÊN CHÚA
Để kết thúc bài suy niệm này,
chúng tôi mượn lời của Đức Phaolo VI trong tông huấn của ngài về Niềm Vui Kito
Giáo: “Hãy Vui Mừng Trong Thiên Chúa / Gaudete in Domine”:
“Đức Maria đã nắm bắt -chắc
chắn hơn bất cứ ai khác- là Thiên Chúa đã hoàn thành nhiều điều lạ lùng: Ngài
là thánh, Ngài nhân từ khoan dung, Ngài nâng những kẻ khiêm tốn lên, Ngài luôn
luôn giữ lời hứa. Nhìn bề ngoài cuộc sống của Mẹ, chúng ta chẳng thấy có gì khác
lạ, nhưng không phải vậy, Mẹ luôn luôn để ý rồi chiêm nghiệm về Chúa qua những
dấu chỉ nhỏ bé nhất, suy nghĩ và giữ kín trong lòng (Lc 2:19, 51).
“Không phải Mẹ không biết đau
khổ: Mẹ đứng sầu bi dưới chân thánh giá, hòa mình cộng tác một cách tuyệt vời
với những hy sinh của Con Mẹ là Thiên Chúa vô tội. Mẹ cũng vui mừng vô cùng khi
Chúa sống lại để rồi Mẹ cũng được đưa lên trời cả hồn xác trong vinh quang.
“Mẹ là đấng đầu tiên vô nhiễn
cứu chuộc từ lúc thụ thai, Mẹ là nơi Thánh Linh Chúa ngư trị có một không hai,
nơi trú ẩn tinh tuyền của đấng Làm Người CứuChuộc. Mẹ đồng thời là Thiếu Nữ yêu
quí của Thiên Chúa và, trong Đức Kitô, Mẹ là Mẹ muôn loài. Mẹ đúng là mẫu mực
toàn hảo của Giáo Hội trần gian cũng như trên trời.”
Trong Mùa Vọng này, nhờ gương sáng
của thánh Gioan Tiền Hô, chớ gì chúng ta có được sức mạnh và lòng can đảm cần
thiết để biến đổi sa mạc khô cằn của chúng ta thành những khu vườn tươi mát,
những trống rỗng vô nghĩa của chúng ta thành ý nghĩa và kinh nghiệm của người
Công Giáo. Chớ gì lòng dũng cảm của thánh Phaolo và gương sáng của Mẹ Maria,
Thiếu Nữ Đồng Trinh Zion, chỉ dạy chúng ta cách thức vui mừng trong Chúa, là
đấng đang đến cận kề chúng ta rồi.
Fleming Island, Florida
Dec. 2018