1. SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA PHONG TRÀO CURSILLO.

Ta cùng điểm qua những nét chính trong các sự kiện liên quan dẫn đến sự hình thành và phát triển Phong Trào Cursillo, một phong trào của Giáo Hội Công Giáo đang có mặt trên 800 giáo phân trong hơn 60 quốc gia với ngoài 10 triệu người tham dự.

1.1 Cuộc nội chiến Tây Ban Nha:

Cuộc nội chiến khốc liệt giữa những người Công Giáo sùng đạo và những người Công Giáo làm chính trị (Phe Quốc gia và phe Cộng Hòa) tại Tây Ban Nha từ năm 1936 kết thúc 1939 đã để lại hậu quả vô cùng đau thương: Con số người bị giết chết thật đáng kinh ngạc: 4.184 linh mục triều và chủng sinh; 2.365 tu sĩ dòng; 283 nữ tu; gần 80.000 giáo dân. Điểm tệ hại hơn nữa là đang có nhiều người Công Giáo và ngoài Công Giáo quay lưng lại với Thiên Chúa.

1.2 Lời kêu gọi của Đức Giáo Hoàng Piô XII, và sự đáp trả của ông Eduardo Bonnin

1.2.1 Lời kêu gọi của Đức Giáo Hoàng Piô XII

Ngày 06 tháng 02 năm 1940, Đức Giáo Hoàng Piô XII đau buồn thừa nhận: đã có một số lớn các giáo hữu xa rời đời sống Kitô hữu. Ngài kêu gọi các giáo sĩ và giáo dân với nỗ lực của mình hãy tìm cách đưa những giáo hữu này trở về với các giá trị Kitô Giáo.

1.2.2 Sự đáp trả của ông Eduardo Bonnin

Bài diễn văn của ĐTC đã tạo cảm hứng và thao thức cho ông Bonnin. Ông đã dành nhiều thời gian, tâm sức để suy tư và nghiên cứu toàn diện một cách sâu sắc vấn đề ĐTC đặt ra. Ông đã viết ra một đề cương với tên gọi là: NGHIÊN CỨU MÔI TRƯỜNG, và tìm cách biến môi trường thành MÔI TRƯỜNG KITÔ GIÁO. Trong thời gian này, tại Tây Ban Nha có Phong Trào Công Giáo Tiến Hành (CGTH) hoạt động rất mạnh mẽ do ông Manolo Aparici làm chủ tịch. Những lần hành hương tới Santiago de Compostela, nơi có Đền Thánh Tông Đồ Giacôbê, số người tham dự có lúc lên đến cả 100.000 tín hữu. Ông Bonnin được mời trình bầy đề tài: NGHIÊN CỨU MÔI TRƯỜNG trong các khóa học một tuần lễ cho các Thủ Lãnh Hành Hương. Tháng 11 năm 1944 ông Eduardo Bonnin trở thành Chủ Tịch Công Giáo Tiến Hành tại Mallorca.

1.3 Khóa Cursillo đầu tiên

Ông Bonnin khi làm Chủ Tịch CGTH đã nhận thấy các khóa học cho các thủ lãnh CGTH kéo dài một tuần rất khó khăn. Cùng với những suy tư, thao thức và kinh nghiêm cá nhân, ông thấy khóa học cho thủ lãnh hành hường cần được đổi mới. Ông nghĩ phải có một khóa học tương tự ngắn hơn, ba ngày thôi không chỉ đáp ứng cho các cuộc hành Hương, mà còn đạt được sự năng động Kitô Giáo trong đời sống thế tục hàng ngày, tại các môi trường thực thụ và cụ thể. Có như thế, mới đáp ứng lời kêu gọi của ĐTC là làm dậy men tinh thần Kitô Giáo trong xã hội. Và từ ý tưởng đó, Khóa Cursillo đầu tiên từ ngày 20 đến ngày 23 tháng 8 năm 1944 được tổ chức tại Mallorca nước Tây Ban Nha được thực hiện. Ông Bonnin là khóa trưởng của khóa Cursillo đầu tiên này. Từ 1944 đến 1948 đã có sáu khóa Cursillo được mở.

1.4 Vai trò của Tiến Sĩ Hervás, Giám mục giáo phân Mallorca với phong trào Cursillo

Năm 1947 Đức Thánh Cha Piô XII Tấn phong và bổ nhiệm cha Tiến Sĩ Hervás làm Giám mục giáo phân Mallorca, Tây Ban Nha. Đức Cha Hervás đã chấp thuận cho phép Phong trào Cursillo hoạt đông trong giáo phân. Sau này, ông Bonnin thuật lại:

 “Chính Đức Cha Hervás đã giúp các khóa Cursillo đi vào bằng cửa chính của Giáo Hội”.

Đức Cha Hervás bổ nhiệm hai linh mục trụ cột của giáo phận Mallorca trợ giúp Phong Trào Cursillo. LM Juan Carpó đưa quan điểm thần học vào các Rollos trong các khóa học 3 ngày; và LM Sebastina Gayá viết tài liệu Kim Chỉ Nam Cursillista.

Ngày 28.05.1966 tại Rôma, Đức Giáo Hoàng Phaolô VI đã khuyến khích và giao trách nhiệm cho PT: “PT Cursillo giữ vai trò tiên phong trong việc canh tân thế giới cho Chúa Kitô theo tinh thần Công đồng Vatican II” 

Ngày 31.05.2004 PT Cursillo là thành viên các tổ chức Công Giáo Quốc Tế thuộc Hội đồng Giáo Hoàng có tư cách pháp nhân và phê chuẩn nội qui của Phong Trào.

Ngày 13 tháng 06 năm 2011, Đức Giáo Hoàng Phanxicô khi còn là Đức Hồng Y Jorge Mario Bergoglio, Tổng Giám mục Buenos Aires đã gởi thư cho anh chị em Cursillistas

“Các Cursillistas thân yêu của tôi: “Hạt giống tốt là con cái của thiên quốc” (Mt. 13, 38)…Khi các Cursillistas sống trong những thời điểm khó khăn, các bạn cần phải cầu xin Chúa cho có nhiều ứng viên, có một Tiền Cursillo đang diễn ra, như vậy là không rơi vào tuyệt vọng làm tê liệt và gây ra nỗi thống khổ. Món quà Kerigma mà các bạn nhận được trong Cursillo gửi đến các bạn nhiệm vụ theo phương pháp kiềng ba chân: Sùng đạo, Học đạo, Hành đạo”

Mới đây, ngày 30 tháng 04 năm 2015 tại Đại thính đường Phaolô 6 ở nội thành Vatican, Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã gặp gỡ, khích lệ và nhắn nhủ hơn 7000 anh chị em Cursillistas Châu Âu tham dự Đại Hội Ultreya lần thứ 3 “Ultreya có nghĩ là đi ra ngoại biên, hãy đi xa hơn nữa! Luôn đi xa hơn!”.

Ngài khích lệ: “Các thành viên Phong Trào Cursillo trở thành những thừa sai đích thực, nâng đỡ đức tin của tha nhân”..

Ngài nhắn nhủ: “Tôi khuyến khích các anh chị hãy “luôn đi xa hơn” trung thành với đoàn sủng của mình! Hãy giữ cho lòng nhiệt thành, ngọn lửa của Chúa Thánh Linh luôn thúc đẩy các tín hữu Chúa Kitô tìm đến những người ở xa, “ra khỏi cuộc sống tiện nghị thoải mái của mình và có can đảm đi tới mọi khu ngoại ô đang cần đến ánh sáng Tin Mừng”.

Hiện nay PT Cursillo có Văn Phòng Điều Hành Thế Giới, gọi tắt là OMCC (Organismo Mundial De Cursillos de Cristiandad) và được chia thành 4 khu vực:

- Nam Mỹ- Bắc Mỹ- Châu Âu- Châu Á Thái Bình Dương

- Bốn khu vực sẽ luân phiên điều hành Văn Phòng Thế Giới (nhiệm kỳ 4 năm)

- Mỗi Quốc gia có Văn Phòng Điều hành Quốc gia

- Mỗi giáo phận có Văn Phòng Điều Hành cấp giáo phận đặt dưới sự hướng dẫn của Đức Giám mục qua cha Linh hướng.

Việt Nam hiện đã có Văn Phòng Điều Hành Quốc Gia và Cha Anton Hà Văn Minh hiện là Linh Hướng của Phong Trào Cursillo Việt Nam. Năm 2015 các giáo phận: Cần Thơ, Huế, Phát Diệm sẽ được tổ chức khóa ba ngày đầu tiên.

Từ những sự kiện như đã nêu trên, ta có thể nói: Phong trào Cursillo không ngẫu nhiên mà được hình thành, mà đó là do ý muốn của Thiên Chúa. ĐIều này đúng như lời nhắn nhủ của Đức Chân Phước Giáo Hoàng Gioan Phaolô II với PT Cursillo ngày 06 tháng.05 năm 2000 : “Hạt giống nhỏ bé gieo rắc trên quốc gia Tây Ban Nha hơn 50 năm trước đã trở thành một cây xum xuê hoa trái của Chúa Thánh Thần. Đây là dụng cụ Thiên Chúa tạo nên để loan báo Tin Mừng trong thời đại chúng ta”.

2. TÂM TƯỞNG CỦA NHỮNG VỊ SÁNG LẬP PHONG TRÀO CURSILLO

Vị sáng lập phong trào, ông Eduardo Bonnin (1917-2008) trong phần nghiên cứu về môi trường đã nhận thấy rằng: sở dĩ con người trở nên hung hãn, nghi kỵ, chống đối, chiến tranh, chém giết nhau là bởi vì con người đã phạm một tội quá lớn:“con người đã quay lưng lại với Thiên Chúa”. Họ đã cố gắng loại trừ Thiên Chúa ra khỏi suy nghĩ, đời sống của họ (Xin xem lịch sử phong Trào Cursillo). Họ đề cao con người quá mức, và chỉ tin vào con người và khoa học mà thôi.

Tóm lại, theo cách nhìn của phong trào Cursillo con người loại trừ Thiên Chúa ra khỏi cuộc sống là nguyên nhân chính làm cho thế giới bất ổn, con người không có hạnh phúc đích thực. Để cứu vãn con người và thế giới, các vị sáng lập thao thức suy tư với tâm tưởng chính yếu sau đây:

2.1 Tâm tưởng thứ nhất của phong Trào Cursillo là làm cách nào để mọi người nhận ra được Tình Yêu bao la vô bờ bến và quyền năng vô biên của Thiên Chúa. Dù họ có nhận hay không nhận thì Thiên Chúa cũng đã dựng nên họ, chịu chết và sống lại vì họ, và Ngài vẫn tiếp tục ban muôn Hồng Ân trên họ, mà trung tâm là Phép Thánh Thể. Vì, Chúa đã hứa ở với ta cho đến tận thế.

2.2 Tâm tưởng thứ hai của phong trào là bằng chính đời sống  chứng nhân gương mẫu của người cursillista (Người Kitô hữu đã đựơc tham dự khóa 3 ngày của phong trào Cursillo) sẽ giúp cho người bạn của mình hiểu ra, và tự nguyện trở về với Thiên Chúa Tình Yêu.

2.3 Và tâm tưởng thứ ba của phong trào là tin tưởng và hy vọng vào lòng sốt mến, nhiệt thành sẵn sàng của mỗi Cursillista. Sau khi được tuyển chọn để học khóa 3 ngày, trở về môi trường họ đang sống, họ sẽ là men, là muối trong môi trường mình sống và “làm dậy men tinh thần Kitô Giáo trong xã hội bằng tình bạn”. Họ đưa những người bạn thân thiết của họ từ chưa biết hoặc chống đối loại trừ Thiên Chúa trở về với Thiên Chúa và nhận ra: chỉ có Chúa Kitô là giải pháp duy nhất cứu được nhân loại khỏi sự phong tỏa của tội lỗi. Tội lỗi là nguyên nhân sâu thẳm của mọi bất an, của hận thù, của đó kỵ, của chiến tranh, mất hạnh phúc đời này và đời sau. Họ, từng nhóm năm ba người tạo ra cột sống Kitô Giáo trong xã hội, họ luôn “một tay nắm lấy Chúa, một tay nắm lấy anh em” như phương chăm của phong trào đề ra. Tức là họ là những Kitô hữu đích thực thể hiện qua: Sùng đạo, Học đạo và Hành đạo

3. MỤC ĐÍCH CỦA PHONG TRÀO CURSILLO

“Vì là một phong trào của Giáo Hội, Phong Trào Cursillo cũng có cùng mục tiêu tông đồ như chính Giáo Hội. Và như ĐGH Phaolô VI đã từng nhắn nhủ chúng ta rằng: Giáo Hội tồn tại để rao truyền Phúc Âm” (106 những tư tưởng nền tảng). Và muốn Phúc Âm hóa môi trường, thì trước tiên phải Phúc Âm hóa bản thân. Do đó, Phong Trào Cursillo có hai mục đích sau đây:

3.1 Mục đích gần:

Tạo cho tham dự viên có một nền tảng có thể sống những điều căn bản để trở nên những Kitô hữu đích thực. Đó là yêu mến Thiên Chúa và tha nhân đã được cảm nghiệm qua ba cuộc gặp gỡ trong khóa 3 ngày: gặp gỡ chính mình; gặp gỡ Chúa Kitô; và gặp gỡ tha nhân

3.2 Mục đích tối thượng:

Xây dựng cột sống Kitô Giáo trong xã hội, với những người sống những điều căn bản để trở nên Kitô hữu đích thực. Họ làm dậy men môi trường họ đang sống bằng Phúc Âm hóa môi trường đó.
 

Để trở thành một Kitô hữu đích thực, Phong Trào trang bị cho họ một kỹ năng và phương thức sống đạo với hình ảnh kiềng ba chân vững chắc: Sùng đạo, Học đạo, và Hành đạo. Điều đó luôn được các Cursillitas chia sẻ hàng tuần, hàng tháng với nhóm bạn thân hữu từ 5 đến 7 người, do chính họ lựa chon (Sinh hoạt ngày thứ tư cho đến hết đời). Ngoài Hội nhóm, PT còn sinh hoạt Ultreya (Tiến lên) định kỳ 3 tháng, 6 tháng hay một năm một lần, gồm nhiều nhóm thân hữu họp lại. Đây là sinh hoạt hậu Cursillo rất quan trọng cho mỗi Cursilliasta cũng như của PT. 
 

Để làm: “dậy men tinh thần Kitô giáo trong môi trường” mình đang sống và làm việc, mà mỗi người đều có như: gia đình, xóm làng, họ hàng, xứ đạo, nhà trường, bệnh viên, nhà máy, nông trường, hầm mỏ,  khu chợ, siêu thị… Cursillista cần “nghiên cứu môi trường” mình đang sống và làm việc theo gương vị sáng lập Phong Trào khai sinh đã dầy công nghiên cứu thưở PT mới khai sinh. PT nghiên cứu về văn hóa, kinh tế, tôn giáo, chính trị, xã hội của môi trường đó. Tìm ra những đặc điểm, nét văn hóa riêng biệt của môi trường mình sống.

Nhờ nghiên cứu môi trường, ta biết rằng việc Phúc Âm hóa ở môi trường Việt Nam khi chỉ có khoảng 7% là người Công Giáo, còn 93% là các tôn giáo như Phật Giáo, Hòa Hảo, Cao Đài, Tin Lành,  Hồi Giáo… sẽ khác với việc Phúc Âm hóa ở các nước như Brasil, Tây Ban Nha, Philippines hầu như toàn người theo đạo Công Giáo.

Phúc Âm hóa ở đất nước nông nghiệp, thương mại khác với đất nước công nghiệp….

Ngay tại Việt Nam Phúc Âm hóa ở môi trường đồng bằng SCL khác với miền núi, cao nguyên… Dẫu có những khác biệt, song ta vẫn tìm ra được những điểm chung nhất để việc Phúc Âm hóa môi trường đem lại hiệu quả cao. Trước tiên và quan trọng nhất là các Cursillistas phải làm gương sáng về đời sống công bằng, bác ái, yêu thương, sống Tám Mối Phúc, 14 mối thương người. Bởi vì: “Lời nói thì bay qua, gương lành thì lôi cuốn”. Đức Gioan Phao lô II cảnh báo khi Ngài nói: “Người thời nay thích nghe những chứng nhân hơn là thầy dạy, và nếu họ có nghe những thầy dạy thì đó là vì những thầy dạy này là những chứng nhân”. 

Chính vì lẽ đó, mà những người được sai đi trình bày Rollo phải là người làm chứng cho những điều mình nói, nên được gọi là “Tuyên giảng” chứ không phải là thuyết giảng.

Phương châm hoạt động của PT là: “Một tay nắm lấy Chúa, một tay nắm lấy anh em”.

Vì thế, người Cursillista luôn luôn phải cầu nguyện trước khi khởi sự công việc. Họ xác tín rằng:  “Thầy là cây nho, anh em là cành. Ai ở lại trong Thầy và Thầy ở lại trong người đó thì người đó sinh nhiều hoa trái, vi không có thầy các con không làm được gì” (Ga 15, 5).

4. BẢN CHẤT CỦA PHONG TRÀO CURSILLO

4.1 Định nghĩa:

Bản chất là: thực chất cơ bản bên trong của sự vật (Viện Ngôn Ngữ Học Việt Nam). Vậy bản chất thì trái với những gì là ngẫu nhiên, tình cờ, phù du, thay đổi liên tục, nay có mai không…  

4.2 Những yếu tố tạo ra bản chất của phong trào Cursillo

Bản chất của Phong trào Cursillo gồm có những yếu tố sau:

4.2.1 Là một phong trào;

4.2.2 Là phong trào của Giáo Hội;

4.2.3 Có phương pháp riêng;

4.2.4 Tạo cơ hội để sống và chia sẻ những điều căn bản để trở thành Kitô hữu đích thực;

4.2.5 Giúp mỗi người khám phá và chu toàn ơn gọi riêng của mình;

4.2.6 Thúc đẩy thành lập các nhóm Kit ô hữu cốt lõi;

4.2.7 Làm cho các nhóm này có thể làm dậy men môi trường của họ bằng Phúc Âm.

                                                   (số 75 Tư tưởng nền tảng)