Đức Thánh Cha Phanxiô quả thực là người đã sống và rao giảng cách thuyết phục tinh thần khó nghèo của Phúc Âm nói chung và của Thánh Phanxicô khó khăn thành Assisi cách riêng.

Đây là môt gương sáng chói cho mọi người trong Giáo Hội noi theo để Giáo Hội của Chuá Kitô không chỉ  rao giảng  mà  thực sự  phải  sống  tinh thần khó  nghèo của Chúa “ Đấng vốn giầu sang phú quí, nhưng đã tự ý trở nên nghèo khó vì anh  em để lấy cái nghèo của mình mà cho anh  em  trở nên giầu có.” ( 2 Cor 8: 9) .

Nhưng nghèo khó ở đây không có nghĩa là phải đói rách, vô gia cư về mặt thể lý , mà cốt yếu là phải  thực sự  khinh chê của cải, tiền bạc  và sa hoa vật chất cùng danh vọng phù phiếm  ở đời này. Phải  khinh chê  để  không chạy theo và  làm nô lệ cho  của cải , và tiền bạc , khiến sao nhãng việc trọng yếu  hơn  là rao giảng Tin Mừng của Chúa Kitô  và  sống  điều mình rao giảng để trở nên nhân chứng đích thực cho Chúa  và nhiên hậu thuyết phục được người khác tin và sống điều mình rao giảng cho họ.

Phải nói lại điều này một lần nữa, vì thực  trạng sống của hàng giáo sĩ ở trong và ngoài nước quả có mâu thuẫn với tinh thần khó nghèo của Phúc Âm, của Chúa Kitô, Đấng  thực sự khó nghèo đến nỗi “ không có chỗ dựa đầu, trong khi chim trời có tổ và con chồn có hang.” ( Mt  8: 20)

Ai dám nói là  Chúa đã đóng kịch  khó nghèo, hay dạy ta điều không thể thực hiện được  ?

Nếu  không,  thì  quả thật  Chúa  đã  đích thực sống  khó nghèo  ngay từ khi sinh ra trong chuồng bò, lớn lên  sống lang  thang như người vô gia cư , và chết trần trụi trên thập giá  để “hiến dâng mạng sống mình  làm  giá  chuộc cho muôn người” ( Mt 20 : 28) được  cứu độ  để sống hạnh phúc,  giầu sang  phú quí  với Chúa trên Nước Trời mai sau.

Như vậy, rao giảng Chúa cho người khác thì không thể  bỏ quyên nét đặc thù này trong đời sống của Chúa Kitô.  Nghĩa là  không phải chỉ nói suông, giảng mơ hồ  về  lý thuyết  mà quan trọng  là phải  thực sự sống cái tinh thần khó nghèo của Chúa từ trong tâm hồn ra đến đời sống bên ngoài , thì lời giảng dạy của mình mới có sức thuyệt phục người nghe. Nói khác đi, là linh mục,  nếu không sống tinh thần khó nghèo của Chúa Kitô để  ham  mê tiền của, chỉ muốn  đi  đến các xứ giầu có để kiếm tiền, làm thân với người giầu  để trục lợi cá  nhân , chê lễ có bổng lễ ( mass  stipend) thấp , hay không có bổng lễ , để chỉ  nhận  làm lễ có bổng lễ cao…thì làm sao nói được là sống “cái nghèo” của Chúa Kitô ?  Và như thế,  lời giảng dạy  của mình  về  đức  khó nghèo  sẽ thuyết phục được ai nghe nữa ?

Liên quan đến việc này, phải nói thêm về  thực trạng  duy nhất chỉ có ở bên nhà.

Đó là các linh mục  không được trả lương, khiến ít ai  muốn đến phục vụ cho những xứ  nghèo và ở  xa  xôi  nơi miền quê. Ai cũng muốn đến những xứ giầu có ở thành thị  để có được nhiều bổng lộc. Đây là một tệ trạng,  bất công  gây ra bởi giáo quyền từ  bao đời nay đã  không quan tâm giải quyết cách thỏa  đáng vấn đề này để  các linh mục được an tâm phục vụ , không bị chi phối với nhu cầu  vật chất thiết thực như  có của nuôi thân, có phương tiện  chữa  bệnh  khi đau yếu, có chỗ an dưỡng khi về hưu. Câu ngạn ngữ “ có thực mới vực được đạo” rất chính xác áp dụng  vào trường hợp này .

Nếu cứ để tình trạng  hiện này kéo dài,  thì  chinh giáo quyền  đã  và đang là nguyên nhân khiến cho một số linh mục phải bon chen tìm  về những xứ giầu , chê xứ  nghèo  không có nguồn lợi vật chất. Đây là thực trạng phải nhìn nhận  để giải quyết , chứ không phải là điều tưởng tượng  nhằm phê phán.

 Tại sao  không thể làm được như các giáo hội Âu Mỹ là trả lương tối thiểu đồng đều cho các linh mục đi coi xứ hay làm việc trong giáo phận , còn tài sản của giáo xứ thì thuộc quyền  quản trị của giáo xứ.?  Nếu giáo xứ không đủ khả năng trả lương theo qui định của giáo quyền địa phương,  thì địa phận liên hệ phải trả lương cho linh mục  phục vụ ở các xứ nghèo, thiếu thốn kia.. Có làm được việc này,  thì mới  giải quyết được bất công trong việc bổ nhiệm linh mục đi phục vụ ở các xứ đạo trong toàn địa phận. Nói khác đi , nếu cứ duy trì tình trạng hiện nay, thì tệ trạng sẽ  vẫn tiếp diễn là nếu giáo  xứ giầu,  thì cha xứ giầu, xứ nghèo thì cha xứ không có những phương tiện  sống tối thiểu, khiến cứ phải chạy đi đó đâu để kiếm tiền, và sao  lãng  bổn phận thiêng liêng là rao giảng Tin Mừng và làm nhân chứng cho Chúa Kitô  , “ Đấng đến không phải để  được người ta phục vu, nhưng là để phục vụ  và hiến mạng sống làm giá chuộc cho muôn người.”  Mt 20:  28)

Phải chăng vì  thế  mà  cho đến nay,  vẫn còn nhiều linh muc và tu sĩ nam nữ thi nhau ra nước ngoài kiếm tiền cho những nhu cầu  dường như  bất tận ở bên nhà ?

Mặc dù ở Mỹ  người ta  đã cấm xin tiền từ lâu rồi , nhưng ở những nơi có đông người Công giáo Việt  Nam như Houston , Dallas,  New Orleans  và California.. , mỗi  Chúa Nhật,  người ta vẫn thấy có các cha, các nữ tu đến gặp giáo dân ngoài cửa nhà thờ  hay đi đến các tư gia để xin tiền !

Nhưng thử hỏi : tiền xin được đem về có ai biết được là bao nhiêu và dùng vào việc gì hay không ? Lại nữa, nếu  người này  đi và xin được nhiều tiền, thì sẽ lôi kéo người khác đi theo, và tình trạng này sẽ không bao giờ  chấm dứt  được chỉ vì hấp lực của đồng  dollar, gây trở ngại lớn lao cho người tông đồ lớn nhỏ  sống  và  thực thi tinh thần khó nghèo của Chúa Kitô. Đây là thực tế không thể chối cãi hay biện minh cách nào khác  cho hợp lý được.

Chưa hết, còn tệ trạng này nữa : thông thường trong Giáo Hội, linh mục hay tu sĩ   chỉ nên ghi nhớ kỷ niệm thụ phong hay khấn Dòng của mình  được 25 năm ( ngân khánh) hay 50 năm ( Kim khánh)  mà thôi.  Chứ không bao giờ  năm nào cũng kỷ niệm, hay cứ 10 năm, 15 năm,  35 năm,  40  năm lại mừng kỷ niệm  để mời nhiều khách đến ăn ở nhà hàng hầu kiếm lợi cho mình và làm phiền  cho nhiều người khác. Phải nói là làm phiền vì  lâu lâu lại được mời đi dự kỷ niệm thụ phong, 25 năm  35 năm, 40 năm và  sẽ  45 năm.. của ai  không biết ngượng, khi cứ mời mãi mọi người quen biết đến dự kỷ niệm thụ phong của mình. Muốn mừng nhiều lần như vậy , thì  sao không  âm thầm mừng riêng  trong gia đình mình thôi, mà lại phải ồn ào mời khách đến nhà hàng để họ phải mừng tiền cho mình làm giầu như vậy,  thì làm sao sống được “ cái nghèo” của Chúa Kitô ?

 Dù sống ở Mỹ, Canada hay ÚC châu thì đời sống của giáo dân không phải ai ai cũng có dư tiền của để chi phí  xã giao  hay  làm việc bác ái. Có nhiều gia đình đã than là mỗi  tuần nhận được 3, 4 thiệp cưới  nên không thể đi dự hết được. Dầu vậy vẫn phải gửi tiền mừng. Nếu mỗi tuần nhận được 2 thiệp cưới  lại thêm thiệp mừng 35  năm , 40, 45 năm  năm của linh mục nào nữa thì ngân sách gia đình có lợi  tức thấp làm sao cung ứng cho đủ ??? mà nếu cứ phải đi mừng thì người ta có vui để làm việc này hay không ? Vậy,  hãy đặt mình vào trường hợp  đa số người có lợi  tức thấp , hay những ông  bà  già sống  bằng tiền già hay trợ cấp SSI  thì mời họ đi dự tiệc của mình nhiều lần như vậy có phải là việc xã giao bác ái  phải làm ,  hay  chỉ là lợi  dụng lòng tốt của người ta  để kiếm lợi cho mình ???.

Thử hỏi với số khách mời trên dưới 1000 người  và ăn ở nhà hàng sang trọng thì lợi tức thu về sẽ là bao nhiêu, và người tổ chức  dùng số tiền khổng lồ này vào việc gì  cho xứng đáng  và phù hợp với tinh thần khó nghèo của Phúc Âm  mà mình được mong đợi  phải sống để làm gương  và thuyết phục người khác tin điều mình rao  giảng về đức khó  nghèo cho họ.

Chúa nói “ ai có tai nghe thì nghe.” ( Mt  13: 43; Mc 7: 16; Lc 8: 8)

Chưa hết, ở bên Mỹ còn có tệ trạng này nữa , là các linh mục,  ở một vài nơi có đông giáo dân VN, thường đua nhau đi “đồng tế” cuối tuần  trong  các  lễ cưới, lễ tang để nhận phong bì của gia chủ.

Đi đồng tế vì thân quen với gia đình có đám cưới hay tang lễ thì  không nói làm gì. Nhưng  đi “đồng tế” chỉ  vì được mời cho có  đông linh mục để gia chủ được hãnh diện với công đoàn giáo xứ, thì đây là điều không nên làm.  Không  nên  làm để tránh nhận phong bì của gia chủ , khiến cho mình khó sống tinh thần nghèo khó, vì linh mục ở Mỹ  đều có lương của giáo xứ. Do đó, nếu  mỗi cuối tuần kiếm thêm  vài ba trăm nữa là điều không cần thiết cho nhu cầu của bản thân . Hơn  nữa,  còn làm cho các gia đình nghèo, không quen biết nhiều linh mục, buồn tủi  vì  lễ cưới hay lễ tang của gia đình họ không có  nhiều  cha  đồng tế,

Liên quan đến việc  này, tôi thấy cần  phải  nói lại một lần nữa là ơn Chúa ban xuống cho ai còn sống hay đã qua đời  tuyệt đối không  dính dáng  gì  đến việc có đông hay không có linh mục nào đồng tế.

 Nếu sống mà không đi tìm Chúa, không yêu mến Chúa trên hết mọi sự, mà  chỉ đi tìm những vui thú, lợi lãi tội lỗi  ở đời này,  thì khi chết dẫu có cả trăm linh mục , giám mục, hồng  y dâng lễ và đồng tế thì  cũng vô ích  mà thôi.

Ngược lại, nếu đã thực tâm yêu mến Chúa và sống theo đường lối của Người, thì khi chết,  dẫu không có ai làm lễ an táng,  hay không có linh mục nào đồng tế thì cũng không hề thiệt thòi gì về mặt thiêng liêng, vì đời  sống  của mình trên trần thế đã  đủ để được Chúa đoái thương và ân thưởng phúc trường sinh. Đây là điều các linh mục phải dạy bảo cho giáo dân biết để không ai bị lừa dối  chậy theo  những vẻ  hào  nhoáng bề ngoài như  đốt nhiều đèn nến trong nhà thờ , kéo chuông ầm ỹ và có nhiều linh mục đồng tế.

Chúa là tình thương và giầu lòng tha thứ. Tuy nhiên , con người cũng phải tỏ thiện chí muốn đáp lại tình thương của Chúa bằng quyết  tâm từ bỏ ma quỉ và mọi quyến rũ của thế gian và ham muốn tội lỗi của xác thịt. Nếu cứ lấy cớ Chúa nhân từ  để buông mình sống theo thế gian, gian tham lừa dối, thay chồng đổi vợ, - nhất là làm sự dữ  vô cùng khốn nạn  và  ghê sợ  là hiếp dâm con gái mới 4, 5 tuổi  rồi  bán chúng  cho bọn buôn người vô nhân đạo; theo  tin cho biết của một linh mục đang xả thân lo cho các trẻ em nạn  nhân, thì  Chúa không thể cứu những người đó được,  dù họ có bỏ ra bao nhiêu tiền xin lễ, mời đông linh mục đồng tế  khi chết  thì cũng vô ích mà thôi. Chắc chắn như vậy.

Tóm lại, là người tín hữu Chúa Kitô  sống trong thế giới tục hóa ngày nay, mọi người , từ hàng giáo phẩm , giáo sĩ, tu sĩ và giáo dân, đều được mong đợi   sống nhân chứng cho Chúa về tinh thần khó nghèo, về  đức công bằng, thực thi bác ái, giầu lòng nhân đạo và trong sạch  để đẩy lui bóng đen của tội lỗi, của gian ác và sự dữ  vô luân , vô đạo đang lộng hành ở khắp nơi trong và ngoài nước hiện nay.

Lm Phanxicô Xaviê  Ngô Tôn Huấn