Năm 2014 là Năm Gia Đình. 2014 cũng là năm Hội Thánh tuyên Thánh cho tác giả của Tông Huấn Gia Đình, Đức GioanPhaolô II. Để tưởng nhớ vị Giáo Hoàng được mệnh danh là “Giáo Hoàng của Gia Đình”, xin hãy cùng chúng tôi đọc một số đoạn trong Tông Huấn Gia Đình, có đối chiếu với hoàn cảnh Việt Nam hiện nay.

1. Gia đình đang bị bóng tối ụp xuống

Tông Huấn nói đến các bậc cha mẹ, các đôi vợ chồng và con cái trong nhà. Ba thành phần này của gia đình đều có “hoàn cảnh, vấn đề, âu lo và hy vọng”.

 “Các phương tiện truyền thông xã hộiđầy quyền lực [ … ] rất tinh vi có thể làm cho con người mất tự do và mất khả năng phán đoán khách quan” ( Xin bạn nhớ lại xem: tivi, radio, web, blog, facebook... có ảnh hưởng ít nhiều lên bạn và con cái bạn ) ? Tông Huấn Gia Đình nói thẳng đến ảnh hưởng tiêu cực của truyền thông: Đề nghị của truyền thông có dáng điệu hấp dẫn nhưng “không nhiều thì ít, sẽ nguy hại cho chân lý và phẩm giá con người” ( THGĐ, 4 ).

Số 6 của Tông Huấn Gia Đình sao lại “bi quan” thế nhỉ ? “Conngười đang chống lại tình thương của Thiên Chúa” ( Bạn có thấy dấu hiệu “chống lại Chúa” từ ba thành phần gia đình ) không ? Tông Huấn dùng cả tới từ ngữ “thoái hóa đáng lo ngại”.

Giữa vợ chồng, đã có quan niệm sai lầm về tính độc lập ( bạn có thấy có chuyện vợ đi đằng vợ, chồng đi đằng chồng, mạnh ai nấy giữ tiền riêng, lôi thôi là sẵn sàng ly thân ly dị hay chưa ? )

Con cái không còn coi trọng uy quyền của bố mẹ nữa ( bạn có thấy bố mẹ sợ con tự tử, sợ con bỏ nhà ra đi, bố mẹ không dám mắng mỏ con như trước nữa không ? )

Gia đình đang mất những giá trị truyền thống của mình. Gia đình không chuyển tải cho con cái những giá trị của tổ tiên, dân tộc ( bạn có thấy khó mà bảo con cái mặc áo dài đi lễ, khó mà bắt chúng đi tết, đi thăm họ hàng làng mạc hay không ? ).

Gia tăng con số ly dị, phá thai, triệt sản ( bạn có biết rằng ngay cả gia đình Công Giáo bây giờ cũng không tránh nổi ba con siêu vi trùng này ). Nếu không có phá thai thì làm gì mà có xuất hiện ngày càng tăng các nhóm Bảo Vệ Sự Sống ở cả ba miền đất nước !

Trong trí óc con người ngày nay, hình thành não trạng sợ mang thai ( Tông Huấn Gia Đình đề cập đến sự “hình thành não trạng chống thụ thai” ).

Bóng tối ụp xuống gia đình là do có “suy đồi trong quan niệm và trong kinh nghiệm về tự do” ( bạn thấy vợ chồng bây giờ dễ ly thân ly dị khi họ cảm thấy họ bị mất tự do, người kia làm mình bị bó buộc, bị mất thoải mái cá nhân. Họ hiểu tự do là tự lập, tự xác định mình. Trong khi đó, Giáo Hội lại dạy tự do là khả năng thực hiện sự thật Thiên Chúa vạch ra cho hôn nhân và gia đình ).

Số 6 của Tông Huấn Gia Đình nói rất đúng về “bóng tối” Việt Nam: “Các gia đình thiếu thốn từ những phương tiện căn bản để sống còn, như thực phẩm, việc làm, nhà cửa, thuốc men, cho đến cả những tự do sơ đẳng nhất”.

Xin bạn tự bắt mạch căn bệnh gia đình Việt Nam và đối chiếu với chẩn đoán bệnh gia đình của các nước thuộc thế giới thứ ba mà Tông Huấn Gia Đình đề cập. Theo bạn, Việt Nam chúng ta thuộc thế giới nào ? Gia đình Việt Nam có lo lắng gì về thực phẩm, việc làm, nhà cửa, thuốc men, tự do ?

Số 6 hé mở cái nhìn sang gia đình các nước giàu có, “bề ngoài cười nụ nhưng bề trong khóc thầm”: “Trớ trêu thay, sự thoải mái và óc hưởng thụ ấy lại gắn liền với một thứ âu lo nào đó, cảm thấy bấp bênh trước tương lai, nên các đôi bạn mất sự quảng đại và can đảm để làm phát sinh thêm những sự sống mới: Người ta không còn coi sự sống như là một lời chúc phúc, nhưng lại coi như một sự nguy hiểm phải tránh né”.

Bạn thừa biết, bên Nhật bên Tây nay ít trẻ em lắm. Các nhà thuốc Tây bên Việt Nam nay cũng bán thoải mái các loại thuốc ngừa thai và bao cao su !?!

Số 6 tóm kết hiện tình các gia đình bằng cụm từ “cuộc chiến giữa những mối tự do đối nghịch nhau, nghĩa là, nói theo Thánh Augustinô, một cuộc xung đột giữa hai tình yêu: một bên là lòng yêu mến Thiên Chúa đến độ coi rẻ chính mình và một bên là lòng yêu mình đến độ coi rẻ Thiên Chúa”: Hai quan niệm về tự do đang đối nghịch và xung đột nhau. ( bạn có bị giằng xé về tự do ? Tự do là muốn làm gì thì làm, hay là tự do tìm và thực hiện ý Chúa ? )

Số 7 của Tông Huấn Gia Đình nói là có lúc người Công Giáo đã bị truyền thông đánh bại, đã bị “lây nhiễm tình trạng các giá trị căn bản bị lu mờ”. Có vị Tu Sĩ báo động: Các bà mẹ Công Giáo hiện nay cũng triệt sản, cũng phá thai như ai ! Nếu vậy, thật đáng lo !

Số 7 nói đúng “y chang” Việt Nam ta: Ta vô cảm, ta im lặng, ta tránh nói dù truyền thông Nhà Nước nói ngược ý Chúa về gia đình: “Không phải lúc nào họ cũng biết đứng ra đóng vai ý thức phê phán đối với thứ văn hóa về gia đình”.

2. Phác thảo phương thế trị bóng tối gia đình

Số 7 cho ta tổng kết về bóng tối ụp xuống gia đình: “Có sự phủ nhận những nguyên tắc luân lý hướng dẫn và thực hành tính dục trong hôn nhân cách nhân bản và Kitô”.

Bạn có biết là Giáo hội đang thiết tha mời gọi chúng ta đi học Giáo Lý cho người trưởng thành để chúng ta sẽ không phủ nhận nguyên tắc luân lý Kitô Giáo ?

Số 9 của Tông Huấn Gia Đình tái khẳng định nguyên nhân của bóng tối gia đình, đó là tội lỗi. Nó “ăn sâu vào trong các cơ cấu thế giới, thường ngăn cản gia đình”.

Không chỉ nêu ra các thứ bệnh gia đình, Tông Huấn Gia Đình còn đề nghị 4 phương dược chữa trị:

- GIÁO DỤC LƯƠNG TÂM ( 8 )

- HOÁN CẢI ( 9 )

- TỪ BỎ ÍCH KỶ ( 9 )

- TRỞ LẠI KẾ HOẠCH NGUYÊN THỦY CỦA THIÊN CHÚA VỀ GIA ĐÌNH ( 10 )

Đọc Tông Huấn Gia Đình, lòng ta bồi hồi, nhớ mãi không quên bóng hình Đức GioanPhaolô II, luôn ghé mắt trông theo các bậc cha mẹ, các đôi vợ chồng, các đàn con lớn nhỏ. 

Thánh GioanPhaolô II lúc sinh tiền muốn hậu thế sẽ nhớ đến mình như một “vị Giáo Hoàng của Gia Đình”, xin ngài hãy cứu lấy các gia đình chúng con. 

Xin bạn lắng nghe lời ngài và tìm đến các lớp Giáo Lý. Nơi ấy, bạn sẽ gặp những Tu Sĩ, Linh Mục rất thiết tha với gia đình. Bạn sẽ gặp những Giáo Dân “lo âu” cho gia đình trước bóng tối đang ụp xuống.

Chúng ta sẽ cùng nhau “lên đường, dựng lại người, dựng lại nhà, xây lại Việt Nam”. Hãy “đóng vai những người tích cực xây dựng một nền nhân bản đích thực về gia đình” (THGĐ, 7), bạn nhé.

Bs. NGUYỄN ĐĂNG PHẤN

(Ephata số 607)