Quyết tâm là sự cố gắng thực hiện cho bằng được một điều gì dù là có gặp khó khăn trở ngại. Sự cố gắng này diễn ra hàng ngày trong sinh hoạt thường lệ của con người, vì cổ nhân đã nói “ Sống cho có sống mà không cố gắng là sống vô vị”.

Tuy nhiên, vào mỗi dịp đầu năm, thì nhiều người vẫn có thói quen tính sổ, ôn lạị chuyện vui buồn, thành công, thất bại trong năm cũ rồi đưa ra những ước vọng sẽ thực hiện vào năm sắp tới. Đó là “Quyết Tâm Đầu Năm - New Year Resolutions”. 

Theo một số nghiên cứu, tập tục này đã xuất hiện từ nhiều ngàn năm về trước ở triều đại Babylon. Ước muốn của dân chúng lúc đó rất ư giản dị là họ sẽ hoàn trả dụng cụ canh nông như cầy cuốc mà họ đã mượn của hàng xóm hoặc trang chủ. Đối với nông dân, các dụng cụ canh tác rất quý, mượn thì phải trả.

Rồi tới đế chế La Mã, quyết tâm đầu năm là tìm kiếm sự tha thứ từ đối phương cho các lỗi lầm đã gây ra trong khi bành trướng.

Việt Nam mình có phong tục chúc mừng Tết Nguyên Đán. Người lớn chúc nhau được khang an thịnh vượng; trẻ em được ông bà cha mẹ mừng tuổi, mau ăn, chóng lớn. Con cháu cảm ơn, chúc thọ ông bà cha mẹ và cũng hứa sang năm sẽ ngoan hơn, học hành chăm chỉ hơn. 

Về lãnh vực tôn giáo, lời hứa không ăn thịt, uống rượu trong Mùa Chay của Cơ Đốc Giáo hoặc suy gẫm lại những lầm lẫn đã phạm trong năm trước rồi tha thứ và xin tha thứ của Do Thái Giáo trong dịp đầu năm cũng có những tác dụng tương tự để tự sửa mình. 

Ngày nay, lời tự hứa hoặc cam kết sẽ làm của dân chúng thường rất thực tế.

Quá mập phì ư? Thì quyết tâm năm tới sẽ giảm cân. Bỏ thuốc lá để khỏi ho hen, tránh ung thư phổi. Tiêu pha phung phí thì sẽ cố gắng giảm chi, tiết kiệm trả hết nợ cũ… 

Thực hiện được “quyết tâm đầu năm” cũng mang lại niềm vui tâm lý cho bản thân. Những điều muốn làm là những thách thức để mình cố gắng vượt qua. Ta phải vận dụng trí óc, tìm kiếm phương thức thực hiện. Đó là những động lực thúc đẩy ta, khiến ta cương quyết hơn để kết luận “cố gắng là mẹ thành công”, chẳng khó khăn nào mà không vượt qua được. 

Về phương diện xã hội, có những lúc mình cảm thấy thấp kém về vai vế, về tính tình, về hình dáng so với người khác thì mình quyết tâm thay đổi. Để bằng người. Thực hiện được quyết tâm thì niềm tự tin cũng cao hơn. 

Tuy nhiên, dù có nhiều người muốn quyết tâm, nhưng các thăm dò cho hay, tỷ lệ thành công không cao lắm: chỉ 20-30% mà thôi. Lý do bỏ cuộc là không có kế hoạch cụ thể, thực tế và không kiên tâm. Lập một danh sách thì dễ nhưng thực hiện mới khó. 

Muốn Quyết Tâm được kết quả như ý muốn cũng công cần lưu ý mấy điều:

1- Trước hết là cần thoải mái, cân nhắc viết ra những khó khăn, thành công trong năm vừa qua. Nghiền ngẫm đọc đi đọc lại rồi lựa xem vấn đề nào là quan trọng nhất, không thay đổi không được và phải thực hiện với bất cứ giá nào.

2- Nêu rõ lý do thất bại của từng vấn đề trong quá khứ, rút ưu khuyết điểm. Thất bại vì mình hoặc vì ngoại cảnh, vì không có phương tiện, thì giờ, vì nhiều cạnh tranh…

3- Đặt thứ tự ưu tiên vấn đề nào cấp bách thì làm trước.

4- Ghi rõ chi tiết các vấn đề một cách chính xác, rõ ràng

5- Nếu thấy cần, hoàn tất từng vấn đề chứ chẳng nên ôm đồm nhiều việc một lúc.

6- Chương trình thực hiện quyết tâm rõ ràng. Làm như thế nào, ở đâu, có cần sự tiếp tay của người khác. Nêu ra những phương thức thực tế, có thể thực hiện được.

7- Đặt thời gian thực hiện. Ghi kết quả của từng giai đoạn.

8- Chia xẻ với người thân về ý muốn của mình và nhờ hỗ trợ tinh thần.

9- Cần phải tự kỷ luật, tuân theo phương thức hành động đã nêu ra và làm việc có nguyên tắc

Lấy một vài thí dụ:

- Để giảm mập, phải ghi rõ là làm cách nào để giảm cân thì phải suy nghĩ khôn ngoan,  ăn uống đúng cách, vận động nhiều hơn với mục tiêu là giảm 1,2,3.. kí trong 2 tuần lễ. Chứ không phải chỉ khơi khơi nói là sẽ giảm mập.

- Để kiếm nhiều tiền thì cũng có nhiều phương thức khác nhau nhưng điểm quan hệ là phải cố gắng, làm việc hết sức mình một cách có tổ chức và tính toán chi tiêu đúng với nhu cầu. Chứ không phải chỉ nêu ra ước muốn rồi “há miệng chờ sung”.

- Muốn bỏ thuốc lá ư? Thì hãy nghĩ tới hậu quả hen suyễn như gà mắc dây thung mỗi khi hít khói thuốc vào phỗi, hoặc nghĩ tới Hội Ung Thư Hoa Kỳ cho hay  90% tử vong ở nam giới, 80% ở nữ giới vì ung thư phổi là do cả mấy ngàn hóa chất trong thuốc lá gây ra. Muốn tránh các hiểm nguy trên, cần phải ngưng hút thuốc lá. Có nhiều phương thức, dược  phẩm do các cơ quan y tế công tư sẵn sàng tiếp tay. Chỉ cần cương quyết là “giã từ khói thuốc” được ngay.

- Rồi lại còn quyết tâm dành nhiều thì giờ cho vợ chồng, con cái; giảm căng thẳng trong đời sống, học thêm vi tính, làm việc thiện nguyện…Kể ra thì có nhiều quyết tâm muốn làm.

Nhưng có lẽ “Quyết Tâm cho Mỗi Buổi Sáng của Năm Mới”, do nhà giáo dục và lãnh đạo tôn giáo Hoa Kỳ, Giám Mục John H. Vincent (1832-1920) viết ra, là khá thực tế, có thể áp dụng  được. Xin lược dịch gửi quý thân hữu:

 “Hôm nay tôi sẽ cố gắng giản dị, chân thật và trong sáng, xua đuổi mọi tư tưởng bất mãn, lo âu, chán nản, đen tối, vụ lợi; nuôi dưỡng sự hào hứng, cao thượng, bác ái và thói quen im lặng thần thánh; áp dụng cần kiệm chi tiêu, dè dặt trong đối thoại, siêng năng với nhiệm vụ được giao phó, trung thành với sự thực và đặt trọn niềm tin nơi Thượng Đế”.

Ước muốn chỉ có vậy mà quá ư xúc tích, thực hiện được thì cuộc đời nhẹ nhàng biết là bao.!

Bác sĩ Nguyễn Ý Đức

www.bsnguyenyduc.com